موج تازه قاچاق فیلم‌های سینمایی با «خرس» خسرو معصومی

قاچاق فیلم‌های سینمایی با قاچاق «خرس» ساخته جنجالی خسرو معصومی که برای قریب به یک دهه توقیف بود، در حالی رقم خورد که بیم آن می‌رود این اتفاق سرآغاز موج تازه قاچاق فیلم‌های سینمایی باشد و شماری از فیلم‌ها از جمله فیلم‌های توقیفی پیش از آنکه به اکران عمومی درآیند یا در شبکه‌ نمایش خانگی عرضه شوند، در شبکه‌های اجتماعی منتشر و فضای کسب و کار در سینمای ایران ناامن‌تر شود.

به گزارش «تابناک»؛ وقتی فیلم سینمایی «خرس» به کارگردانی خسرو معصومی در سی‌امین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فرهاد اصلانی به ارمغان آورد، مشخص بود که این فیلم در اکران عمومی رنگ پرده را نمی‌بیند، اما تصور نمی‌شد آنچنان جنجال‌برانگیز شود که از سال ۱۳۹۰ تاکنون در توقیف باقی بماند و حتی در موج تازه رفع توقیف فیلم‌های سینمایی، که از سال 1396 شروع شد، این فیلم در ابتدای صف رفع توقیفی‌ها قرار نگیرد.

این فیلم داستان رزمنده‌ای است که تصور می‌شده شهید شده اما در واقع سال‌ها اسیر بوده است. این رزمنده پس از آزادی از اسارت و در هنگام بازگشت به منزل با ازدواج همسرش روبه رو می‌شود و این گره اصلی داستان است. پرویز پرستویی، مریلا زارعی‌، فرهاد اصلانی‌، ‌علی اوسیوند، ‌ناصر آقایی‌، اوود فتحعلی بیگی‌، ‌مائده طهماسبی، ‌ابوالفضل شاه‌کرم و اکبر معززی برای به تصویر کشیدن این روایت ملتهب مقابل دوربین علی‌محمد قاسمی رفته‌اند تا ماجرایی را روایت کنند که ظاهراً سوابقی از وقوعش نیز در خارج از فضای داستانی و سینما وجود داشته است.

خسرو معصومی درباره توقیف «خرس» گفته بود: «به من اعلام شد به دلیل مساله‌ شرعی این فیلم توقیف است، درحالی‌که من فیلم را در مدرسه مفید قم نمایش دادم و همه طلبه‌هایی که فیلم را دیدند، اعلام کردند فیلم مشکل شرعی ندارد. من نظام جمهوری اسلامی را دوست دارم و به آن اعتقاد دارم؛ اما نمی‌توانم نسبت به مسائل و مشکلات اجتماعی که در اطرافم است، بی‌تفاوت باشم و باید این مسائل را بیان کنم. وقتی مشکلات را بیان می‌کنم سیاه‌نمایی نیست زیرا خودم نیز این مشکلات را دارم. به‌ طور مثال همسرم هر روز به من می‌گوید سن تو به ۶۰سالگی رسیده پس کی می‌خواهی خانه بخری؟»

اکنون در شرایطی که زمزمه رفع توقیف «خرس» مطرح شده بود و سازندگانش با اکران آنلاین فیلم مخالفت کرده بودند، شاهد عرضه قاچاق این اثر در شبکه‌های اجتماعی هستیم. این فیلم که در کانال یوتیوب شکوفا فیلم و با هشتگ مریلا زارعی، فرهاد اصلانی و داریوش بابائیان انتشار یافت، در طول سه روز اخیر چند ده هزار بازدید داشت و سپس همین نسخه نسبتاً باکیفیت سر از سایت‌های دانلود غیرقانونی و دیگر شبکه‌های اجتماعی از جمله پیام رسان‌ها درآورد و عملاً ظرفیت اقتصادی بهره برداری از اکرانش به شکل قابل ملاحظه‌ای از میان رفت.

خسرو معصومی در واکنش به این اتفاق گفته است: «من مخالف اکران آنلاین فیلم بودم چه برسد به این که موافق انتشار آن در یوتیوب باشم! تهیه کننده فیلم آقای نوروزبیگی است که ایشان قصد دارد از طریق مجاری قانونی این موضوع را پیگیری کند. آقای بابائیان مدیر شکوفا فیلم از انتشار این فیلم اظهار بی‌اطلاعی کرده‌ و گفته‌اند ادمین این کانال در خارج از کشور است و او نمی‌داند چگونه به نسخه فیلم خرس دسترسی یافته و چرا آن را منتشر کرده؟ ایشان تاکید کرده‌اند دستور حذف این فیلم را از کانال شکوفا فیلم خواهند داد!»

با این حال ماجرا به اینجا ختم شد و جواد نورزبیگی تهیه کننده «خرس» در این مورد گفت: «آقای باباییان به عنوان پخش کننده نسخه با کیفیت فیلم«خرس»را در اختیار داشته اند و در یک اقدام غیر حرفه ای آن را در یوتویوب منتشر نموده اند؛تا به الان نزدیک به ۲۰ هزار نفر فیلم را در این بستر تماشا کردند و ایشان پول قابل توجه از این بازدیدها به دست آوردند؛به همراه بنیاد سینمایی فارابی شکایت مان را از این فرد تنظیم کردیم و قطعا پیگیر آن خواهیم بود»

از سویی دیگر داریوش باباییان در پاسخ به نوروزبیگی گفت: «من معتقدم این فیلم توسط شخص آقای نوروزبیگی به کانال‌ها ارسال شده است. ما پخش کننده «خرس» نیستیم و هیچ قراردادی هم با ما بسته نشده است. اصلاً همان ۱۰ سال پیش هم با من مذاکره‌ای نشده بود. همه این حرف‌ها برای رد گم کنی است. چون درباره پروانه ساخت‌های پرتعدادش و ارتباط این پروانه ساخت‌ها با پول‌شویی صحبت کردم دارد انتقام می‌گیرد. اصلاً قبل از اینکه کسی از قاچاق «خرس» خبردار شود، خودش با من تماس گرفت و موضوع را اطلاع داد!»

البته متضرر اصلی نه بخش خصوصی بلکه دولت است، چرا که جواد نوروزبیگی و پرویز پرستویی مالکان این فیلم، حقوق مادی آن را به موسسه رسانه‌های تصویری واگذار کرده بودند و پس از انحلال این موسسه، مالکیت مادی آن به بنیاد سینمایی فارابی رسید که بیانیه این بنیاد را در پی داشت؛ بیانیه‌ای که در بخشی از آن تاکید شده است: «بنیاد سینمایی فارابی به عنوان مالک فیلم، در اولین اقدام ضمن ارسال ایمیل رسمی به یوتیوب، خواستار توقف نمایش و حذف فیلم خرس در این پلتفرم جهانی شد. بنیاد فارابی تلاش دارد تا با ارائه اسناد حقوقی مرتبط به فیلم، هر چه سریع‌تر از پخش و نمایش غیرقانونی فیلم جلوگیری شود.»

از قضا اندکی پس از این بیانیه، نسخه فیلم در یوتیوب حذف شد اما کار از کار گذشته و نسخه این فیلم در پیام‌رسان‌هایی چون تلگرام و وب‌سایت‌های دانلود غیرقانونی بارگذاری شده است. این اتفاق در حالی رقم خورد که نگرانی‌هایی درباره تکرار آن درباره دیگر فیلم‌ها و شکل گیری موج تازه‌ای از قاچاق وجود دارد و این نگرانی تا زمانی که منشا و انگیزه انتشار نسخه بدون لیبل فیلم «خرس» مشخص نشود، نزد صاحبان بسیاری از فیلم‌ها به ویژه فیلم‌های توقیفی وجود خواهد داشت.

«مارمولک»، «مکس»، «سنتوری»، «شبی که ماه کامل شد»، «سرخپوست» و «یک خانواده محترم»، از جمله فیلم‌های سینمایی هستند که با ضبط از روی پرده سینما یا با عبارت «نسخه بازبینی» لو رفته در سال‌های دور سر از بازار درآوردند اما از مقطعی نسخه بازبینی شماری از فیلم‌ها «یک دزدی عاشقانه»، «عصبانی نیستم»، «فروشنده»، «ابد و یک روز»، «پنجاه کیلو آلبالو»، «گشت 2» و «نهنگ عنبر؛ سلکشن رویا» بیرون آمد و هر یک از این فیلم‌ها در مراحلی از اکران تا پیش از ورود به شبکه نمایش خانگی قربانی قاچاق شدند و برخی از آنها آسیب‌های جدی از این ناحیه متحمل شدند. قاچاق فیلم‌های سینمایی پس از عرضه در شبکه نمایش خانگی نیز یک اتفاق مرسوم در ایران و دیگر کشورهاست.