بازدید 137519

دوره بازگشت زلزله تهران و محدود مکانی آن

دوره بازگشت زلزله زمان یا زمان‌های معین ندارد و گاه فواصل وقوع زلزله ۲۰ تا ۳۰۰ سال است؛ بنابراین این موضوع نباید اسباب دلهره و استرس باشد.
کد خبر: ۹۷۸۷۶۴
تاریخ انتشار: ۲۷ ارديبهشت ۱۳۹۹ - ۱۱:۴۷ 16 May 2020

به گزارش تابناک به نقل از تسنیم- دوره بازگشت زلزله، پارامتر مهمی در مطالعات خطر زلزله، محسوب می‌شود. به همین دلیل تلاش خواهد شد تا به پرسش‌ها و ابهاماتی از جمله اینکه دوره بازگشت زلزله تهران دقیقا به چه معنی است، اساسا مراد از زلزله تهران کدام زلزله است، بزرگی زلزله تهران چقدر است و محدوده مکانی زلزله تهران، تا چند کیلومتری اطراف تهران است، پرداخته و پاسخ داده شود.

مفهوم دوره بازگشت زلزله

به تناوب زمانی میانگین‌گیری شده وقوع زلزله‌ها در یک منطقه، در طول کل دوره زمانی ثبت زلزله‌ها، دوره بازگشت زلزله می‌گویند. بدین‌معنا اگر طول کل دوره آمار زلزله‌ها در یک منطقه ۱۰۰ سال باشد و در آن منطقه در طی این ۱۰۰ سال ۲۰ زلزله با بزرگی‌های معین رخ داده باشد، دوره بازگشت کوچکترین زلزله از آن ۲۰ زمین لرزه، ۵ سال خواهد بود.

دوره بازگشت و میانگین وقوع زلزله‌ها

اگر در یک دوره ۱۰۰ ساله آمار ثبت زلزله‌ها ۲۰ زلزله باشد، دوره بازگشت حاصل تقسیم ۱۰۰ سال بر ۲۰ زلزله یعنی ۵ سال برای کوچکترین زلزله از آن ۲۰ زمین‌لرزه خواهد بود. معنی عدد ۵ این است که در این منطقه، به طور متوسط هر ۵ سال، یک زلزله رخ داده است.

دوره بازگشت کدام زلزله‌ها؟

موضوع مهم دیگر در خصوص دوره بازگشت زلزله، روشن کردن زلزله‌هایی است که در خصوص دوره بازگشت آن‌ها صحبت می‌شود. به عنوان نمونه، گفته می‌شود که دوره بازگشت زلزله تهران، ۱۵۰ یا ۱۸۰ یا ... سال است. سئوال مهم این است، که زلزله با چه بزرگی دوره بازگشت آن ۱۵۰ یا ۱۸۰ سال است؟. این ابهام نیز باید روشن شود تا مفهوم دقیق‌تری از دوره بازگشت زلزله بدست آید.

بر اساس آمار مرکز لرزه‌نگاری ژئوفیزیک، در طی ۱۲ سال، از ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۸ زلزله‌های اطراف تهران تا نیمه اول ماه اول سال ۲۰۱۸، حدود ۱۱۸۵ زلزله با بزرگی ۲.۵ ریشتر و بزرگتر، تعداد ۷۸۰ زلزله با بزرگی ۲.۵ تا ۳ بالغ بر ۳۰۳ زلزله با بزرگی ۳ تا ۳.۵ ریشتر، تعداد ۶۵ زلزله با بزرگی بین ۳.۵ تا ۴ ریشتر همچنین تعداد ۳۱ زلزله با بزرگی ۴ تا ۴.۵ ریشتر، تعداد ۴ زلزله با بزرگی ۴.۵ تا ۵ و یک زلزله با بزرگی ۵ تا ۵.۵ و همان تعداد با بزرگی ۵.۵ تا ۶ ریشتر بوده است.

برای محاسبه دوره بازگشت زلزله‌های ۲.۵ و بزرگتر از آن یعنی بعبارت دیگر همه زلزله‌های دوره، ۱۲ سال را بر تعداد کل زلزله‌ها که ۱۱۸۵ زلزله است، تقسیم می‌کنیم. عدد حاصله حدود یک صدم درصد می‌شود. این بدان معنی است که در هر سال به طور تقریبی حدود ۹۹ زلزله در تهران و اطراف آن رخ داده است.

دوره بازگشت زلزله و محدود مکانی آن

مسئله مهم در دوره بازگشت زلزله‌ها، محدوده و گستره‌ای است که زلزله‌های در آن واقع می‌شوند. اگر سه دایره با شعاع ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلومتری به مرکزیت شهر تهران رسم کرده و زلزله‌های رخ داده در داخل هر کدام از این دایره‌ها را نیز شمارش کنیم، واضح است، در دایره به شعاع ۵۰ کیلومتری، تعداد زلزله‌های کمتری نسبت به دو دایره دیگر خواهد بود.

بر اساس آمار ۱۲ سال گذشته در محدوده دایره به شعاع ۵۰ کیلومتر، ۷۱ زلزله، در داخل دایره به شعاع ۱۰۰ کیلومتری از مرکز شهر تهران، ۳۸۴ زلزله و در دایره با شعاع ۱۵۰ کیلومتری از مرکز تهران، ۹۵۶ زلزله با بزرگی ۲.۵ و بالاتر واقع می‌شود.

برای دوره بازگشت زلزله‌ها، کافی است تعداد زلزله‌های داخل هر کدام از این دایره‌ها تقسیم بر طول دوره نگاشت زلزله شود. در دایره کوچکتر در هر سال ۶ زلزله با دوره بازگشت دو ماهه، در دایره میانی با شعاع ۱۰۰ کیلومتر در هر سال ۳۲ زلزله با دوره بازگشت ۱۱ روز و در دایره به شعاع ۱۵۰ کیلومتر از وسط شهر تهران، هر سال ۸۰ زلزله با دوره بازگشت ۴.۵ روز رخ می‌دهد.

مثال‌ها نشان می‌دهد که دوره بازگشت زلزله، وابسته به بزرگی زلزله، مدت زمان کل آمار زلزله‌ها، و وسعت محدوده‌ای است که زلزله رخ می‌دهد.

اما دوره بازگشت زلزله تهران

برای زلزله تهران، توجه به زلزله ۶ ریشتر و بزرگتر از آن و حداکثر شعاع ۱۵۰ کیلومتری اطراف مرکز شهر تهران باید مورد توجه باشد.

بر اساس آمار از سال ۷۴۳ میلادی تا آخر سال ۲۰۱۸ در شعاع ۱۵۰ کیلومتری از مرکز شهر تهران، ۱۵ زلزله با بزرگی ۶ و بزرگتر از آن رخ داده است که آخرین زلزله ثبت شده مربوط به زلزله بلده کجور در سال ۲۰۰۴ است. در این زلزله شهر تهران اندکی لرزید، ولی آسیبی در شهر رخ نداد.

دوره بازگشت زلزله ۶ (۶ و بزرگتر از آن)، حاصل تقسیم دو عدد ۱۲۷۵ سال بر ۱۵ (تعداد زلزله‌های ۶ و بزرگتر از آن) خواهد بود که برابر ۸۵ سال می‌شود. به بیان روشن‌تر در محدوده‌ای به شعاع ۱۵۰ کیلومتری اطراف نقطه مرکزی شهر تهران، بر اساس آمار و کاتالوگ زلزله‌های تهیه شده، به طور متوسط هر ۸۵ سال یکبار زلزله‌ای به بزرگی ۶ و یا بزرگتر از آن روی می‌دهد که معنی آن در واقع وقوع قطعی زلزله در هر ۸۵ سال نیست که بگوییم، چون زلزله بزرگتر از ۶ در سال ۲۰۰۴ در اطراف تهران رخ داده، بنابراین تا ۲۰۹۰ زلزله ۶ و بزرگتر از آن نخواهیم داشت! بلکه ۸۵ سال عدد میانگینی است که نحوه محاسبه آن توضیح داده شد.

در همین دوره زمانی (۷۴۳- ۲۰۱۸ میلادی)، تعداد زلزله‌های رخ داده با بزرگی ۷ و بزرگتر از آن، ۸ زلزله است. دوره بازگشت زلزله ۷ (زلزله‌های ۷ و بالاتر)، برابر ۱۵۹ سال می‌شود که معنی آن، میانگین زمانی ۱۵۹ ساله برای رخداد زلزله‌های ۷ و بزرگتر از آن، در شعاع ۱۵۰ کیلومتری اطراف تهران است.

برای زلزله ۷ و بزرگتر از آن نیز، آخرین زلزله اطراف تهران، زلزله سال ۱۸۳۰ میلادی است که در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شرق تهران (از مرکز شهر) بین شهر دماوند و شهر فیروزکوه (۲۵ کیلومتری غرب فیروزکوه به سمت دماوند) قرار دارد. بر اساس نوشته‌های تاریخی، در اثر این زلزله در تهران، خرابی‌هایی به بار آمد و عمارت سفارت بریتانیا نیز آسیب دید (فاصله ۱۰۰ کیلومتری فاصله نسبتا زیادی است و تا مرکز تهران، شتاب زلزله به اندازه زیادی کاهش پیدا می‌کند).

مطالبه ساخت و ساز مقاوم در برابر زلزله

با توجه به مسائلی که بالاتر ذکر شد، توجه به نکات زیر ضروری به نظر می‌رسد:

-خطر زلزله با توجه به گسل‌های فعال و زمین‌لرزه‌های متعدد روی داده در تهران و اطراف آن همیشگی، دائمی و جدی است. رویکرد کارشناسانه، مطالبه ساخت و ساز مقاوم در برابر زلزله، با اهرم‌های نظارت جدی و مسئولانه است. استمرار به سختگیری‌های مهندسی، رعایت وجدان کاری از سوی عناصر دخیل در ساخت و ساز و مطالبه عمومی مردم و فرهنگ زندگی با زلزله مهمترین ابزار‌های کاهش ریسک زلزله در کشور خواهد بود.

- دوره بازگشت زلزله، مفهوم وقوع زلزله در زمان یا زمان‌های معین را ندارد و گاه فواصل وقوع زلزله ۲۰ سال و گاه ۳۰۰ سال نیز است؛ بنابراین این موضوع، نباید اسباب دلهره و استرس باشد.

- زلزله‌های تهران -منظور زلزله‌هایی است که به نوعی می‌توانند بر تهران تاثیر داشته باشند- تا شعاع ۱۵۰ کیلومتری در نظر گرفته شده‌اند، اگر این شعاع به ۱۰۰ کیلومتر کاهش یاید، دوره بازگشت زلزله ۷ (و بزرگتر از آن) از ۱۵۹ سال به ۲۵۵ سال تبدیل خواهد شد و اگر فاصله ۵۰ کیلومتری از مرکز شهر مدنظر باشد، دوره بازگشت زلزله ۷ بیش از ۱۰۰۰ سال خواهد بود.

-زلزله‌ای بزرگ که در فاصله ۱۰۰ کیلومتری رخ می‌دهد، با زلزله‌ای که در وسط شهر رخ می‌دهد، اثر کاملا متفاوتی دارد. بنابراین، وقتی گفته می‌شود اگر زلزله ۶.۵ رخ دهد تهران زیر و رو می‌شود، به هیچ وجه سخن کارشناسانه‌ای نیست. تجربه زلزله ۷.۳ ازگله کرمانشاه در فاصله معینی از شهر کوچک سرپل ذهاب به خوبی اثر یک زلزله بزرگ را بر محدوده شهری در فاصله معین نشان می‌دهد، در این زلزله، نمی‌توان گفت: این شهر کوچک ویران شد! در زلزله بم تخریب گسترده شهر عمدتا به دلیل ساختمان‌های خشت و گلی آن محدوده بود تا بزرگی زلزله که اتفاقا درست در محدوده شهر رخ دهد، در همین زلزله نیز تعدادی از ساختمان‌های اسکلت دارد فرو نریختند.

- مهمترین پارامتر کنترل کننده ابعاد بحران زلزله، کیفیت ساخت و ساز و سکونتگاه‌ها است. اگر همتی مستمر در طراحی، نظارت، اجرا و کیفیت مصالح درسازوکار ساخت و ساز نهادینه شود، می‌توان مطمئن بود که تاب‌آوری بالایی خواهیم داشت.

علی بیت‌اللهی، رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
مطالب مرتبط
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۲
در انتظار بررسی: ۶
انتشار یافته: ۲۸
(بنابراین این موضوع نباید اسباب دلهره و استرس باشد)
با توجه به مطلب فوق! خدایی عاشق انتخاب عکس خبرتون شدم!!!!!!!!!!!!!!!!!!
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۷:۰۳ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۷
باشه
نتیجه: هر روزی که زلزله نمیاد باید بطور مضاعف بیشتر نگران شد!
جالبه! رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می گوید: «اگر همتی مستمر در طراحی، نظارت، اجرا و کیفیت مصالح درسازوکار ساخت و ساز نهادینه شود ...»
این آقا یکی از افراد صاحب نفوذ در بحث ساخت مقاوم در برابر زلزله است اما بجای طراحی سیستم کارآمد، از دیگران می خواهد فرهنگ نهادینه کنند.
چرا به تو حقوق می دن؟
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۶:۲۲ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۷
این عادت تمام مسیولین ما تو چهل سال گذشته بوده فقط برای دیگران طرح میدهند که انان انجام دهند
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۶:۲۶ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۷
اينها با هم منافاتي ندارند
صادق
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۸:۰۷ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۸
ایشان یک پست دانشی دارد که طبق معمول در این کشور هیچ محلی از اعراب ندارند! و تنها مدیران اجرایی هستند که خطاب ایشان به انهاست. اینکه به همه کس و همه چیز ایراد بگیریم، چه حاصل میشود( هر چند همه مملکت پر از ایراد است، ولی سهم کدام بخش بیشتر است؟ آنچه مه بهایی ندارد، دانش و دانشمند است!)
چنان فقر و فاقه ، نمود ولوله - - که گشته عزیز ، حضرت زلزله!
این اقا کیه که نظر میده......
یا خدا
متن جالبى است و فقط يك جمله كم دارد. " پس يك زلزله ٦.٤ در محدوده تهران ميتواند بسيار مخربتر از يك زلزله ٧.٣ در فاصله ٩٠ كيلومترى باشد."
همین فرمایشات این بزرگوار باعث گرانی مجدد خونه خواهد شد حتما بساز بفروش می باشد .
چرا می ترسید مردن حق هست هرکسی یک طوری از دنیا میرود قابل توجه پول پرستان
اين شايعات را هر چند وقت يكبار بزرگ كنيد مسكن ارزان شود
بالاخره زلزله میاد یا نه
پاسخ ها
Dk
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۰:۳۹ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۸
ایران یه کشور زلزله خیزه. همه جاش زلزله میاد. این خبر دقیقا درس تحلیل شده. و حرفهاشون کاملا علمی هست.
به وقتش زلزله تهران میاد بااعداد وارقام نمیشه پیش بینی کرد همه دست خداست اونی که دست بندگان خداهست ساخت خانه های مقام درمقابل زلزله هست که با یه نگاه ساده به منازل مسکونی وتجاری میشه فهمید رعایت نشده شایدم عدم رعایت اصول ساخت بخاطر فقر مردم باشه که دنبال سرپناه تا ازمستاجری خلاص بشن برای خیلی ها زلزله اصلی بی پولی ومستاجری هست
یک جوان مجرد هستم و فکرم درگیر زلزله شده
فکرم فلج شده
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۸:۳۳ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۷
اصلا بهش فک نکنه
به کار روز مره ات برس
كشور ما و علي الخصوص شهر تهران به گونه اي است كه ناچارا بايد با زلزله زندگي كنند لذا تنها راه موجود مقاوم سازي ساختمانها و سخت گيري شهرداريها در اين رابطه است.
امیدوارم روزی بیاید که افراد نالایقی که فقط اطلاعات کتابخانه ای را می دهند کنار بروند و افرادی بیایند که بدور از هر منفعت طلبی به فکر امنیت مردم باشند.
امیدوارم هر چه زودتر امثال این آقا بازنشسته شوند شاید بشود بدور از مافیایی که درست کرده اند برای شهر تهران کاری کرد
هی خطرات را دست کم بگیرید تا یک روز همه غافلگیر شوند.
خطر همیشه در کمین تهران است چرا خطر را جدی نمیگیریم؟؟!!
جالب است سالهاست انواع کارشناس وباصطلاع محقق تو این مرکز دارن کار میکنن ولی هیچ گونه خروجی قابل لمس وقابل اجرا ارایه نشده همش بصورت متن وجزوه در داخل همان مرکز چاپ و بایگانی شده .....
ما آپارتمانی داریم که 45 سال از ساختش میگذره و یکی از همسایه برای ساخت اجازه نمی‌دهد حال با این مشکل زلزله تکلیف ما چیست اگر زلزله بیاید وآپارتمانی آوار شود چه کسی پاسخگو میباشد چون هیچ نهادی توجه به این مسائل نمیکند
حركات قطعات پوسته زمين يا همون پليت تكتونيك قابل پيش بيني نيست، مخصوصا زمان و بزرگي زمين لرزه تنها كاري كه ميتوان انجام داد مقاوم سازيه ساختمونهاست كه اونم توي تهران معلومه كه چجوريه، پس بايد از تهران رفت
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر