یک رای وحدت رویه مهم درباره اجرت المثل زوجه و شرط نصف شدن دارایی مرد با زن
از لحاظ کلی، اجرتالمثل به حقالزحمه کارهایی گفته میشود که زن در خانه شوهر انجام میدهد، اما موظف به انجام آن نیست. وی ادامه داد: بر اساس یک مبنای کلی، عمل انسان محترم و مستحق اجرت است و نیز کسی که کاری را انجام میدهد، مستحق اجرت است، مگر اینکه قصد تبرع (مجانی بودن) داشته باشد.
به گزارش «تابناک»؛ دکتر زهرا داور، حقوقدان و استاد دانشگاه در تعریف اجرتالمثل معتقد است از لحاظ کلی، اجرتالمثل به حقالزحمه کارهایی گفته میشود که زن در خانه شوهر انجام میدهد، اما موظف به انجام آن نیست. وی ادامه داد: بر اساس یک مبنای کلی، عمل انسان محترم و مستحق اجرت است و نیز کسی که کاری را انجام میدهد، مستحق اجرت است مگر اینکه قصد تبرع (مجانی بودن) داشته باشد.
این حقوقدان اضافه کرد: در روابط خانوادگی این فرض وجود دارد که قرار نیست زن از شوهر خود، بابت کارهایی که در خانه او انجام میدهد، دستمزدی دریافت کند، اما قانونگذار با طرح عنوان اجرتالمثل در مباحث قانونی، قصد تفهیم این موضوع را دارد که زن موظف به انجام کارهای منزل نیست و در صوت انجام هرگونه اقدامی در منزل، میتواند اجرتالمثل مربوط به آن را دریافت کند و به بیان دیگر، در صورت مطالبه اجرتالمثل، باید اجرت او را پرداخت.
موضوع: تعیین اجرتالمثل کارهای زوجه از سوی دادگاه او را از حقوق استحقاقی ناشی از شرط تنصیف دارایی محروم نمیسازد.
رای هیات عمومی
با توجه به تأکید قانونگذار در صدر ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۹۱/۱۲/۱ بر شروط ضمن عقد نکاح و مندرجات سند ازدواج، جمع شرط تنصیف دارایی که ضمن عقد نکاح مقرر شده با اجرتُ المثل کارهای انجام گرفته توسط زوجه موضوع تبصره الحاقی به ماده ۳۳۶ قانون مدنی (یا نحلة بدل از آن) تنافی و تعارض ندارد؛ بنابراین تعیین اجرتُ المثل کارهای زوجه از سوی دادگاه او را از حقوق استحقاقی ناشی از شرط تنصیف دارایی محروم نمیسازد.
در چنین مواردی دادگاه باید علاوه بر تعیین اجرتُ المثل کارهایی که زوجه انجام داده، نسبت به حقوق او ناشی از آن شرط نیز رسیدگی و تعیین تکلیف نماید.
بر این اساس رأی شعبه دوازدهم دیوان عالی کشور در حدی که با این نظر انطباق دارد به اکثریت آرای صحیح و موافق قانون تشخیص میگردد.
این رأی طبق ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاهها و سایر مراجع اعم از قضایی و غیر آن لازمالاتباع است.
این حقوقدان اضافه کرد: در روابط خانوادگی این فرض وجود دارد که قرار نیست زن از شوهر خود، بابت کارهایی که در خانه او انجام میدهد، دستمزدی دریافت کند، اما قانونگذار با طرح عنوان اجرتالمثل در مباحث قانونی، قصد تفهیم این موضوع را دارد که زن موظف به انجام کارهای منزل نیست و در صوت انجام هرگونه اقدامی در منزل، میتواند اجرتالمثل مربوط به آن را دریافت کند و به بیان دیگر، در صورت مطالبه اجرتالمثل، باید اجرت او را پرداخت.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، تبصره ۶ قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق را نسخ صریح کرد، عنوان کرد: در ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ آمده است که دادگاه ضمن رأی خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف جهزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل را معین و همچنین اجرتالمثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده (۳۳۶) قانون مدنی را تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینههای حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ میکند.»
وی با بیان اینکه قانونگذار در ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ تاکید کرده که یکی از آیتمهای دعاوی خانوادگی، اجرتالمثل ایام زوجیت است، گفت: بر اساس عرف اجتماعی، هیج زن شوهرداری، برای دریافت اجرتالمثل، این موضوع را مطرح نمیکند که به عنوان مثال در طول یک هفته، به دفعاتی مشخص آشپزی کرده یا کارهای دیگر منزل را انجام داده است. داور با تاکید بر اینکه برای تعیین اجرت المثل باید توان مالی شوهر را نیز در نظر گرفت، اظهار کرد: درحقیقت باید بررسی کرد که آیا زوج واقعا توان پرداخت اجرت المثل به زن را دارد یا خیر؟
وی تاکید کرد: تا زمانی که نتوانیم تعادلی بین موضوع اخلاقیات و حقوق زنان ایجاد کنیم، طبیعی است که صحبت در خصوص هر یک از حقوق زنان، نگریستن به صورت تکبعدی به این قبیل مسائل است. این حقوقدان خاطرنشان کرد: دادخواست الزام شوهر به پرداخت اجرتالمثل ایام زندگی مشترک دادخواستی است که دردادگاه خانواده مطرح میشود. در این مورد نیز فرد مدعی باید ادعای خود را ثابت کند. شهود در این نوع دادخواست نیز یکی از دلایل قوی اثبات دعوی هستند. علم قاضی نیز دلیلی دیگر بر اثبات این ادعاست. برای تعیین مبلغ قابل پرداخت بابت اجرت المثل نیز پرونده به کارشناسی ارجاع داده میشود.
وی با بیان اینکه قانونگذار در ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ تاکید کرده که یکی از آیتمهای دعاوی خانوادگی، اجرتالمثل ایام زوجیت است، گفت: بر اساس عرف اجتماعی، هیج زن شوهرداری، برای دریافت اجرتالمثل، این موضوع را مطرح نمیکند که به عنوان مثال در طول یک هفته، به دفعاتی مشخص آشپزی کرده یا کارهای دیگر منزل را انجام داده است. داور با تاکید بر اینکه برای تعیین اجرت المثل باید توان مالی شوهر را نیز در نظر گرفت، اظهار کرد: درحقیقت باید بررسی کرد که آیا زوج واقعا توان پرداخت اجرت المثل به زن را دارد یا خیر؟
وی تاکید کرد: تا زمانی که نتوانیم تعادلی بین موضوع اخلاقیات و حقوق زنان ایجاد کنیم، طبیعی است که صحبت در خصوص هر یک از حقوق زنان، نگریستن به صورت تکبعدی به این قبیل مسائل است. این حقوقدان خاطرنشان کرد: دادخواست الزام شوهر به پرداخت اجرتالمثل ایام زندگی مشترک دادخواستی است که دردادگاه خانواده مطرح میشود. در این مورد نیز فرد مدعی باید ادعای خود را ثابت کند. شهود در این نوع دادخواست نیز یکی از دلایل قوی اثبات دعوی هستند. علم قاضی نیز دلیلی دیگر بر اثبات این ادعاست. برای تعیین مبلغ قابل پرداخت بابت اجرت المثل نیز پرونده به کارشناسی ارجاع داده میشود.
شرایط تعلق اجرتالمثل
۱- باید توجه داشت که اجرتالمثل در طول شرط مالی ضمن عقد در مورد کارهای زوجه در امر خانهداری و نیز در طول اجرتالمسمی است. یعنی اگر زوجه در امور خانهداری، شرط ضمن عقد داشته باشد، نوبت به اجرتالمثل نمیرسد.
۱- باید توجه داشت که اجرتالمثل در طول شرط مالی ضمن عقد در مورد کارهای زوجه در امر خانهداری و نیز در طول اجرتالمسمی است. یعنی اگر زوجه در امور خانهداری، شرط ضمن عقد داشته باشد، نوبت به اجرتالمثل نمیرسد.
۲- زوجه نباید قصد تبرع داشته باشد؛ چرا که اگر در انجام کارهای خانهداری از ابتدا قصد و نیت تبرع و به اصطلاح رایگان داشته باشد، نمیتواند اجرتالمثل ایام زوجیت را بگیرد.
۳- درخواست طلاق نباید از سوی زوجه باشد و لازم است که شوهر قصد طلاق داشته باشد. البته اگر تقاضای طلاق که از سوی زوج شده است، ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار زوجه باشد، در این صورت نیز اجرتالمثل به او تعلق نمیگیرد. چنانچه زوجه کارهایی را که شرعا بر عهده وی نبوده، به دستور زوج و با نداشتن قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرتالمثل کارهای انجامگرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم میکند.
یک رای وحدت رویه مهم درباره اجرت المثل زن
از جمله حمایتهای صورت گرفته قانونی در آرای محاکم میتوان به قابلیت جمع اجرتُ المثل کارهای انجام شده در منزل توسط زوجه با شرط تملک نصف اموال شوهر توسط زوجه و مطالبه همزمان این دو حق توسط ایشان اشاره کرد.
پیشتر اختلافاتی بر سر این مساله بود که به لحاظ حقوقی امکان جمع و مطالبه همزمان اجرتُ المثل و شرط تملک اموال مرد تا نصف دارایی وجود نداشت و زن در مقام مطالبه، ناگزیر میبایست یکی از آن دو را انتخاب میکرد. از همین روی شاهد صدور آرای متفاوت از مراجع بودیم تا آنکه هیات عمومی دیوان عالی کشور طی رأی وحدت رویه شماره ۷۷۹ـ ۱۳۹۸/۵/۱۵، تکلیف موضوع را روشن نمود.
رأی وحدت رویه شماره ۷۷۹ـ ۱۳۹۸/۵/۱۵ هیأت عمومی دیوان عالی کشور
پیشتر اختلافاتی بر سر این مساله بود که به لحاظ حقوقی امکان جمع و مطالبه همزمان اجرتُ المثل و شرط تملک اموال مرد تا نصف دارایی وجود نداشت و زن در مقام مطالبه، ناگزیر میبایست یکی از آن دو را انتخاب میکرد. از همین روی شاهد صدور آرای متفاوت از مراجع بودیم تا آنکه هیات عمومی دیوان عالی کشور طی رأی وحدت رویه شماره ۷۷۹ـ ۱۳۹۸/۵/۱۵، تکلیف موضوع را روشن نمود.
رأی وحدت رویه شماره ۷۷۹ـ ۱۳۹۸/۵/۱۵ هیأت عمومی دیوان عالی کشور
موضوع: تعیین اجرتالمثل کارهای زوجه از سوی دادگاه او را از حقوق استحقاقی ناشی از شرط تنصیف دارایی محروم نمیسازد.
رای هیات عمومی
با توجه به تأکید قانونگذار در صدر ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۹۱/۱۲/۱ بر شروط ضمن عقد نکاح و مندرجات سند ازدواج، جمع شرط تنصیف دارایی که ضمن عقد نکاح مقرر شده با اجرتُ المثل کارهای انجام گرفته توسط زوجه موضوع تبصره الحاقی به ماده ۳۳۶ قانون مدنی (یا نحلة بدل از آن) تنافی و تعارض ندارد؛ بنابراین تعیین اجرتُ المثل کارهای زوجه از سوی دادگاه او را از حقوق استحقاقی ناشی از شرط تنصیف دارایی محروم نمیسازد.
در چنین مواردی دادگاه باید علاوه بر تعیین اجرتُ المثل کارهایی که زوجه انجام داده، نسبت به حقوق او ناشی از آن شرط نیز رسیدگی و تعیین تکلیف نماید.
بر این اساس رأی شعبه دوازدهم دیوان عالی کشور در حدی که با این نظر انطباق دارد به اکثریت آرای صحیح و موافق قانون تشخیص میگردد.
این رأی طبق ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاهها و سایر مراجع اعم از قضایی و غیر آن لازمالاتباع است.
گزارش خطا
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۲۸
انتشار یافته: ۵۴
قوانین موجود نظام خانواده اصلا با شرایط روز هماهنگی ندارد و کلیه ی حقوق زوجین نیاز به اصلاح دارد.
ساختاری که برای حقوق زوجین مطرح است به کل ایراد دارد، ما مدعی هستیم مطابق قرآن مسائلی مثل مهریه و نفقه و اجرت المثل وضع شده اما به دلیل به روز نبودن و مشکلاتی که ایجاد کرده اند مثلا
در همین بحث مهریه هم براش سقف گذاشتن و هم حبس رو براش برداشتن و اگر به دادگاه خانواده مراجعه کنید تا سالی یا ۶ ماهی یک سکه برای زوجه می برند و همان را هم مرد نمی دهد .ولی هزار و چارصد سال بعداز زمان پیغمبر هنوز تبلیغات علنی ۴ همسری در روی ابرها برگزار می کنند.و صیغه به مقدار دلخواه و حتی ساعتی، اما برای زن حکم می شود سنگسار.
اما نوبت به حقوق زنان که می رسه حکم مطلق خداست و مثلا حق طلاق رد خور نداره، حق خروج از کشور، حضانت فرزند و پاره ای از این مسائل هیچ بند و تبصره و سقفی براش تعیین نمیشه.
گمان می کنید برای زنی ۴۰، ۵۰ سال زندگی کرده اجرت المثل رو چقدر تعیین می کنند ارقامی برای نفقه و اجرت مثل و این چیزا در دادگاه ها تعیین میشه که اگر نشود سنگین تر است .
پاسخ ها
ناشناس
| ۱۰:۱۴ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
بعد تا الان ترامپ چند بار از همسر هاش جدا شده
اما حتی مجموعا 5 درصد اموالشم به خانوم هاش ندادن.
این فرق تبلیغ تا واقعیته
ناشناس
| ۱۰:۱۹ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
من موافق قوانین فعلی نیستم ولی کل قوانین باید اصلاح شود
حقوق برابر انسانی باید به زن داده شود تا مشکلات حل شود
تا زمانی که مهریه تنها حق زنان است این داستان ادامه دارد
ناشناس
| ۱۲:۰۳ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
خويي
| ۱۳:۲۶ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
پاسخ ها
ناشناس
| ۱۱:۵۳ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
ناشناس
| ۱۲:۳۱ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
پاسخ ها
ناشناس
| ۱۰:۱۷ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
مرد ایرانی برده است.
من با مردم بیش از 50 -60 کشور دنیا رفت و آمد و گفتگو داشتم، هیچ جا باندازه ایرانیها زن مسلط نیست.
یقینا با تئوری های بی انتها نمیتوان این ساختار را اصلاح کرد بلکه قدمهای بزرگی به سبک امام راحل بایستی برای اصلاح سختار سنتی نامتناسب با سبک زندگی امروزی برداشت وگرنه هر روز خسارات آن را مردم چه زن و چه مرد میدهد و آینده مبهم و تاریکتر میشود.
چون زن امروزی هیچ شباهتی با زن بی سواد و وابسته و سربار 1400 سال پیش در عربستان ندارد که تنها فایده اش رفع نیاز جنسی و فرزند آوری بود و مرد برای کار خانه و حتی شیر دادن بچه کنیز می اورد و با کنیزان نیز ارتباط جنسی داشت
زن امروزی باسواد و فهمیده و مستقل است و توان کار کردن دارد
زنهای بسیاری درامد و موقعیت اجتماعی بالاتر از مردان دارند ولی علیرغم این تغییرات که زنها با سختی و با وجود مقاومتهای جامعه ی مرد سالار به آن رسیده اند قوانین همچنان مطابق رسوم و قواعد قدیم است
ارزش یک مرد معتاد بی سواد انگل اجتماع دو برابر یک زن تحصیل کرده براورد شده و شهادت یک زن در محاکم قبول نیست و در ارث هم زن نصف مرد دیده می شود
استدلالهای متناقض و بعضا سرشار از مغلطه و سفسطه برای مجاب کردن زنها به پذیرفتن این تبعیض ها بیان می شود
مثلا گفته می شود دیه ی دو برابر مرد منافعش برای زن است در حالی که دیه ی مرد به پدر و مادر و فرزندانش پرداخت می شود
یا اینکه زن چون مهریه دارد باید ارث را نصف مرد دریافت کند در حالی که برای کاهش مهریه و انواع و اقسام تلاشها انجام می شود برای اصلاح قانون ارث کاری نمی کنند !
این قوانین باعث سرخوردگی و نا امیدی زنان از قوانین شرع شده و باعث شده دختران امروزی راه خود ا بروند و کلیه ی اصول شرعی را کنار بگذارند
پاسخ ها
ناشناس
| ۱۵:۲۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
ناشناس
| ۱۶:۲۲ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
شما احساس نابغه بودن نکن
زنی که مهریه ندارد چی ؟؟
زنی که اصلا ازدواج نکرده چی ؟؟
امروزه که همه کمر به از بین بردن مهریه بسته اند آیا برای تساوی ارث هم تلاش می کنند ؟؟؟
پاسخ ها
ناشناس
| ۱۲:۱۲ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
ناشناس
| ۱۳:۱۹ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
باعث تحقیر یک زن هست کلا باید لغو بشوند
خیلی ها مهریه هم ندارند مثلا طرف موقع ازدواج عاشق شوهرش بوده گفته یک شاخه گل راحت شوهره طلاقش داده
خیلی دیدم خیلی
کاشکی آقایون سر ارث دوبرابری که میگیرن هم اعتراض کنن نه یک چیز بدیهی مقل تقسیم اموال مشترک که در همه دنیا پذیرفته شده و خیالشون رو بابت مهریه راحت میکنه
پاسخ ها
ناشناس
| ۱۰:۱۹ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
هم امتیازات عرب ها در مهریه را
هم امتیازات ایرانیها در شیر بها را
تازه این دخترها هستند که پسر های ما رو تور می کنن.
باید پسرهایمون مهریه بگیرن.
ناشناس
| ۱۰:۵۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
دختران پسران شما را تور می کنند ؟
ازدواج جزو ارکان اجتماع است
جامعه با خانواده ی سالم شکل می گیرد
شما اگر دختر داشتی هم از این افاضات می کردی ؟؟
تحقیر کردن نیمی از جامعه که قرار است نسل های آینده را به دنیا بیاورند و تربیت کنند به نفع هیچ کس نیست
تابناک این نطریات را چرا منتشر می کنی ؟؟
هر دو جنس در یک سن مناسب باید ازدواج کنند و مستقل شوند
حتی در جزایر گومبا گومبا هم این روال ادامه دارد
شما از کجا فرار کردی که اینطور فکر می کنی و نظر می دهی ؟؟
یک زن جوان همسن دختر اولش انتخاب کرده بود و دختر شرط گذاشته بود که باید همسر اول را طلاق بدهی
عموی من هم به همسر اولش گفته بود که وسایلش را جمع کند و تشریف ببرد خانه ی پدرش تا خانه را برای ورود همسر دوم بنایی کند !
به همین وقاحت !
این در حالی است که عموی من در هنگام ازدواج آه در بساط نداشت و همین خانه را که آن زمان در بیابانهای پونک بوده با کمک مالی و اعتباری پدر همسر ش خریداری کرده و با کمک برادر زنهایش ساخته بود و زن عموی من سالها در بیابان بدون امکانات زندگی کرده بود و تحمل کرده بود تا این محل امروزه آباد شده
رونق کسب و کارش هم علاوه بر تلاش خودش از ارث پدر زن بود که بعد فوت برای دختران هم به اندازه پسران ارث باقی گذاشته بود !
شبهای طولانی زن عموی من قالی بافته بود تا چک های عموی من پاس شود و گرفتار طلبکار نباشد
جالب اینکه عموی من در سن 55 سالگی به دلیل پولداری زن چادری و سنتی 45 ساله را مناسب خودش نمی دانست و می گفت نیازهایم براورده نمی شود !
مهریه ی زن عموی من 24 هزار تومان دهه 50 بود که عموی من با آبرو ریزی و دعوا حاضر به پرداخت نبود و با زور قانون پرداخت کرد و اجرت المثل را هم همینطور که البته با ثروت عموی من اصلا رقمی نبود !
می گفت اگه کار کرده در خانه ی من نان خورده !
اگه پدرش به من پول قرض داده تا قران آخر پس گرفته
برادرانش هم برای راحتی خواهرشان کمک کرده اند و وظیفه ی خود را انجام داده اند
ارثیه ی پدرش را هم به نام بچه هایش می کنم و به زن جدیدم نمی دهم !
خانه را هم قول داده بود مهر زن جدید کند !
دختر نوجوان هم در صورت کنار نیامدن با زن جدید باید با مادرش در منزل مخروبه ی پدر زنش در پامنار زندگی کند و پسر جوان هم جز میهمانی ماهی یک بار حق پا گذاشتن در منزلش را نداشت چون زن جوان و پسر جوان در کنار هم خوبیت نداشت !
قانون برای چنین مردانی چه راهکاری دارد ؟؟
آیا حق زن وفادار و نجیب و زحمتکشی که مرد را از خاک سیاه بلند کرده در یک کشور قانونمند این است ؟؟
این قانون ایراد دارد و باید اصلاح شود چرا که عدالت زیر سوال رفته
پاسخ ها
ناشناس
| ۱۱:۱۴ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
ناشناس
| ۱۱:۳۵ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
ناشناس
| ۱۱:۵۷ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
اگر نیازهای زن براورده نشه هم حق داره اینقدر بی رحمانه شیرازه ی زندگی را به بریزه و بچه ها را آواره کنه ؟؟
من زنهای زیادی را می شناسم که همسرشان ناتوانی دارد
همکار من سی ساله است و شوهرش دیابت ارثی دارد و کاملا ناتوان است
این زنها چکار باید بکنند
خانواده و فرزندان را رها کنند و بروند دنبال ارضای امیال خود ؟؟
دوست من که به دکتر مراجعه کرده دکتر زنان گفته آمار ناتوانی در بین مردان واقعا بالاست و با قوانین فعلی فقط باید دعا کرد زنها تحمل کنند و فحشا در جامعه زیاد نشود چون طلاق یعنی آوارگی بچه ها و زنها در ایران از طلاق به این دلیل استقبال نمی کنند
شما می فرمایید اگر نیازهای مرد براورده نشده حق داشته دختر 14 ساله و پسر جوان و زن میانسال را رها کند ؟؟؟
اخلاق و انسانیت کجاست ؟؟ مگه ما حیوان هستیم ؟؟
نظرسنجی
آیا به عنوان زن حاضرید با مهریه 14 سکه «بله» را بگویید؟






