روش جدیدی برای پر کردن و از بین بردن فتق دیسک بین مهره‌ای

محققان دانشگاه کورنل آمریکا موفق به توسعه روشی شده است که طی ۵ تا ۱۰ دقیقه می‌تواند فتق مهره‌های کمر را از بین ببرد.

به گزارش ایسنا و به نقل از نیو اطلس، نه تنها فتق دیسک بین مهره ای دردناک و ناتوان کننده است، بلکه درمان آن نیز دشوار و اغلب همراه با عوارض است و بیمار مانند روز اول نمی شود. با این حال، یک روش جدید ممکن است مؤثرتر از هر چیزی باشد که تاکنون استفاده شده است.

بین هر یک از مهره های ستون فقرات ما یک دیسک نخاعی جاذب شوک است که از یک سطح خارجی و هسته لاستیک مانند و ژله ای تشکیل شده است. فتق دیسک هنگامی اتفاق می افتد که پارگی در ناحیه حلقوی به بعضی از دیسک ها اجازه خروج این ماده و برآمدگی اعصاب مجاور را می دهد که باعث تحریک آنها می شود.

فتق دیسک بین‌مهره‌ای(Intervertebral Disc Herniation) عارضه‌ای است که به علت ضربه یا بلندکردن جسم سنگین یا گاهی خود به خود در ستون فقرات اتفاق می‌افتد و طی آن آزاد شدن بخش مرکزی دیسک یا هسته دیسک از قسمت محیطی آن باعث فشار بر روی ریشه‌های عصبی و ایجاد علائم بالینی می‌شود.

دیسک بین مهره‌ای که به‌طور اختصار دیسک نیز خوانده می‌شود، به صورت بالشتک یا صفحه‌ای بین دو مهره در ستون فقرات قرار می‌گیرد و جذب‌کننده فشارهایی است که به ستون مهره‌ها وارد می‌شود. بنابراین دیسک‌ها همانند یک کمک فنر، ضربات وارده به ستون فقرات را خنثی می‌کنند. این عناصر به هنگام اعمال فشار، قابلیت تغییر شکل داشته و بدین طریق شدت ضربات را کاهش می‌دهند.

شکل اصلی دیسک‌ها زمانی که تحت فشار نباشند، کروی است، ولی هنگامی که در حد فاصل مهره‌ها قرار می‌گیرند، تحت تأثیر فشار وارده، پهن می‌شوند و شکل تخم مرغ را به خود می‌گیرند. دیسک‌ها در ناحیه کمری (لومبار) به علت تحرک زیاد، ارتفاع بیشتری دارند. دو دیسک بین مهره‌ای L۴-L۵ و L۵-S۱ (قسمت پایینی کمر) که از تحرک بالایی برخوردار هستند، نسبت به دیسک‌های فقرات کمری فوقانی ضخامت بیشتری دارند.

هر دیسک شامل دو قسمت است:

بخش مرکزی بنام هسته دیسک که نرم و مقدار آب آن نسبت به الیاف کلاژن آن بیشتر است. به این قسمت، نوکلئوس پالپوزوس می‌گویند. هسته دیسک یک بخش قابل اتساع است. دیسک‌ها در طول روز مقداری از آب خود را از دست می‌دهند و در نتیجه کوتاه‌تر شده، ولی با استراحت دوباره به طول اولیه خود برمی گردند. بر این اساس، ممکن است به‌طور طبیعی اختلاف قدی حدود ۲ سانتی‌متر از صبح تا عصر ایجاد شود.

بخش محیطی که هسته دیسک را دربر می‌گیرد. این قسمت، حلقه فیبری یا آنولوس فیبروزوس نامیده می‌شود. جنس بخش محیطی از نوع غضروف رشته‌ای (فیبروکارتیلاژ) است. خاصیت ارتجاعی دیسک بستگی به کافی بودن مقدار آب موجود در هسته مرکزی و سالم بودن حلقه لیفی آن دارد. فشارهای اعمال شده به هسته دیسک به بخش محیطی دیسک انتقال می‌یابد. از این نظر، بخش محیطی در حفاظت از قسمت مرکزی نقش اساسی دارد.

درمان های جراحی معمولاً شامل از بین بردن هسته بیرون زده و سپس دوختن پارگی در ناحیه حلقوی یا دوباره پر کردن دیسک با یک ماده جایگزین است که در این صورت باز هم امکان بیرون ریختن این ماده وجود دارد.

اکنون دانشمندان آمریکایی و ایتالیایی به رهبری پروفسور "لارنس بونسار" از دانشگاه کورنل، روشی را ابداع کرده اند تجمیع دو روش حاضر است و دوباره پر کردن آن ناحیه را همراه با بستن درزی که موجب این عارضه می شود، ترکیب می کند.

این عمل که پس از انجام یک "دیسکتومی" انجام می شود که یک فرآیند استاندارد برای از بین بردن مواد بیرون زده است، تنها ۵ تا ۱۰ طول می کشد.

در ابتدا یک ژل متشکل از هیالورونیک اسید به دیسک تزریق می شود که کاملا و به شکل موثر آن را دوباره احیا می کند. در مرحله بعد، ژل کلاژن/ریبوفلاوین روی پارگی در ناحیه حلقوی اعمال می شود. هنگامی که این ژل در معرض یک منبع نور با شدت زیاد قرار گیرد، ریبوفلاوین فعال می شود و این باعث می شود که الیاف کلاژن به یکدیگر بچسبند و یک تکه محکم تشکیل دهند.

نکته مهم این است که با گذشت زمان، سلول های اطراف به آن مهاجرت می کنند و به تدریج آن را با بافت بیولوژیکی طبیعی جایگزین می کنند.

طبق گفته محققان، این عمل تنها ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می کشد و در حال حاضر با موفقیت روی گوسفندان آزمایش شده است.

"بونسار" می گوید: این واقعاً یک امید و یک رویکرد کاملاً جدید برای معالجه افرادی است که از فتق دیسک رنج می برند. ما اکنون امکان راه رفتن بدون مشکل را به همراه عدم عود این عارضه برای این بیماران فراهم کرده ایم.

این مطالعه در مجله Science Translational Medicine منتشر شده است.