پیامی که تهران با مانور مشترک دریایی به جهان داد

این مانور مشترک دقیقا بزرگترین رزمایش دریایی جهان یا حتی یک مانور بسیار مهم از نظر قدرت آتش نبود. اما وقتی روز جمعه ایران، روسیه و چین کشتی‌های خود را در چابهار در جنوب شرقی ایران جمع کردند، در حال ارسال پیامی به جهان بودند.

عکاسان ایرانی برای گرفتن لحظه‌ای که کشتی‌های سه کشور برای رفتن به دریا آماده می شدند، در صحنه حاضر بودند. این یک لحظه بزرگ برای تهران بود که در آن نشان داد تحریم‌های آمریکا و تلاش برای منزوی کردن ایران مؤثر نیست.

توماس مودلی، معاون نیروی دریایی ایالات متحده، روز جمعه در بیانیه‌ای ـ که به نظر می‌رسد همزمان با این مانور دریایی منتشر شده ـ گفت: ایران می‌تواند اقدامات تحریک آمیزی را در آن منطقه انجام دهد.

از ماه می، تنش‌ها در خلیج فارس بین ایالات متحده و ایران افزایش یافته است. طبق ارزیابی‌های ایالات متحده، ایران به شش فروند نفتکش و همچنین به خاک عربستان سعودی حمله و یک پهپاد آمریکایی را سرنگون کرده است. ایران همچنان به ایجاد ترس برای شناور‌ها ادامه می‌دهد و حتی در ماه ژوئیه، کنترل یک کشتی با پرچم انگلیس را به دست گرفت. قایق‌های سریع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همچنان یک تهدید برای آمریکا محسوب می‌شوند.

• در مورد رزمایش دریایی ایران چین و روسیه بیشتر بخوانید

ایران می‌گوید، این مانور ۱۷۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت را پوشش می دهد و کشتی‌های مختلفی در آن حضور دارند؛ از جمله ناوشکن‌های سهند و البرز، دو کشتی لجستیک ایرانی و قایق حامل موشک نیزه. ژنرال ایرانی حسین خانزادی گفت، این مانور برای امنیت منطقه مهم است.

روز شنبه نیرو‌های دریایی سه کشور برای دومین روز به همکاری خود ادامه دادند. این مانوری چهار روزه است که اقیانوس هند و خلیج عمان را در بر می‌گیرد. ایران و هند اخیراً توافق کردند که روابط اقتصادی را از طریق بندر چابهار افزایش دهند. ایالات متحده گفته که بودجه این طرح را مسدود نخواهد کرد.

در همین زمان، گزارش‌ها حاکی از آن است که ناوشکن مجهز به موشک هدایت شونده چینی Xining برای این مانور مشترک وارد چابهار شده. ایران گفته که روسیه سه کشتی از ناوگان منطقه بالتیک خود از جمله ناوگان یاروسلاو مودری، نفتکش یوگنی خوروف و قایق نجات یلنیا را به این مانور اعزام کرده است.

ایران ناوشکن‌های خود را نوسازی کرده و آن‌ها را از پیشرفته‌ترین کشتی‌های خود می‌داند. Xining نیز یک کشتی بسیار مدرن است و مودری روسیه تنها یک دهه پیش وارد فاز عملیاتی شده.

رسانه‌های ایرانی این موفقیت بزرگ را بازتاب داده اند و تلویزیون پرس تی وی ایران به همراه سایر کانال‌های رسمی این مانور را پخش کرده اند.

جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران این مانور مشترک را پررنگ کرده است. ایران در حال پیاده سازی ابتکار امنیت دریایی به نام HOPE ("صلح هرمز") است و می‌خواهد رفتار مسئولانه خود را در این خصوص نشان دهد.

وی گفته: مانور نظامی مشترک ما در دریای عمان و اقیانوس هند با شرکای روسی و چینی، تعهد گسترده‌تر ما برای تأمین امنیت حیاتی آبراه‌ها را روشن می‌کنند. ظریف ابتکارات دیپلماتیک اخیر را در عمان به دست گرفته و رئیس جمهور ایران به مالزی و ژاپن سفر داشته است. ایران همچنین میزبان یک هیات بزرگ هندی بود.

سفارت ایران در چین توئیتی منتشر کرد و اظهار داشت: این مانور نشان از دوره انتقالی است که بیان می کند همه کار‌ها توسط غرب انجام نمی‌شود. ما در دنیای پساغربی زندگی می‌کنیم.

پیام این است که این مانور مشترک ثبات را به ارمغان می‌آورد. خبرگزاری تسنیم ایران پیام مشابهی داشت و گفت: این کار مشترک هژمونی ایالات متحده را کاهش می‌دهد. ایران با قدرتمندان دوست می‌شود، زیرا بلندپروازی استراتژیک دارد.

طبق معمول ایران در مورد آنچه می‌خواهد، مخفی کاری نمی‌کند و خواهان دوستانی در هند، چین و روسیه است و می خواهد نقش ایالات متحده را تغییر دهد. ایران این کار را از طریق ابتکارات رسمی مانند این مانور دریایی و همچنین از طرق دیگر مانند فعالیت‌های خود در خلیج فارس، موشک پرانی نایبانش به سمت پرسنل آمریکایی در عراق، با نشان دادن اینکه می‌تواند یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی را ساقط کند یا اینکه می‌تواند به سمت اسرائیل، متحد اصلی ایالات متحده موشک شلیک کند، انجام می دهد.

ایران پاکت دیپلماتیک خود را در ترکیه، مالزی، ژاپن، عمان و جا‌های دیگر پیش رو قرار می‌دهد و می‌خواهد نشان دهد که می‌تواند قابلیت‌های چند وجهی داشته باشد در حالی که ایالات متحده فقط به دنبال اعمال تحریم است. در عین حال ایران همچنان پایبندی به توافق هسته‌ای را کاهش می‌دهد.

نیروی دریایی ایران قابل قیاس با ایالات متحده نیست، اما هدف از این تمرینات نظامی، نشان دادن این نیست که ایران می‌تواند با آمریکا مقابله کند. این مانور نشان می‌دهد که این کشور می‌تواند با سایر کشور‌هایی که خواهان به چالش کشیدن قدرت ایالات متحده در بلندمدت هستند نیز شریک و همراه باشد.

امروز استراتژی دفاعی ایالات متحده، تمرکز بر رویارویی با روسیه و چین است. قدرت دریایی برای این مساله بسیار مهم است. با این حال هنوز مشخص نیست که نیروی دریایی ایالات متحده چه نوع کشتی‌هایی را ایجاد خواهد کرد، چون چند دهه‌ای است، ایده‌هایی برای ساخت کشتی‌های جنگی ساحلی و برنامه ساخت شناور رادار گریز DD-۲۱ را ـ که به نظر می‌رسد یک طرح شکست خورده است ـ کنار گذاشته است.

در حالی که ایالات متحده به دنبال سیاست و کشتی‌های جنگی در آینده است، پیام نمادین از سمت تهران این است که ایالات متحده دیگر هژمون جهانی نیست.