۹ سال واریز یارانه ۴۵۵۰۰ تومانی بدون یک ریال افزایش؛ آیا اهداف اجرای طرح، محقق شده است؟
در ۲۸ آذرماه ۱۳۹۸ نهمین سال طرح هدفمندی یارانه‌ها به پایان رسید و این طرح وارد دهمین سال اجرای خود شد.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ طرحی که از آن به عنوان بزرگترین طرح اقتصادی ایران یاد می شد و قرار بود تحولی عظیم در اقتصاد ایران ایجاد کند و در پنجمین سال اجرای خود به پایان برسد؛ اما همچنان اجرای آن ادامه یافته .و در پاره ای از زمان به زعم مسئولین از آن به قصه پرغصه جمهوری اسلامی و یا از شب پرداخت یارانه ها به شب مصیبت عظمای دولت یاد شده است.
چرا طرح هدفمندی یارانه ها کلید خورد؟
در سال ۱۳۸۷ طبق بررسی‌های صورت گرفته، مشخص شد تقریباً ۷۰ درصد از جمعیت کشور تنها حدود ۳۰ درصد از یارانه‌های پرداختی در کالا‌های مختلف را مصرف می‌کردند و ۳۰ درصد باقی مانده جمعیت هم ۷۰ درصد این یارانه‌ها را مصرف می‌کردند. به همین منظور در دی ماه سال ۱۳۸۷ محمود احمدی نژاد رئیس دولت نهم لایحه هدفمندی یارانه‌ها را به مجلس برد. پس از ماه‌ها چالش بر سر این لایحه، سرانجام یک سال بعد یعنی در دی ماه ۱۳۸۸ مجلس آن را به تصویب رساند و در اردیبهشت ۱۳۸۹ طرح هدفمندی یارانه‌ها در سه استان ایلام، گیلان و خراسان شمالی آزمایشی به اجرا درآمد. درست هفت ماه بعد از اجرای آزمایشی، در ۲۸ آذر ماه ۱۳۸۹ این طرح جامع در کل کشور آغاز شد.
قرار بود یارانه شانزده قلم کالا حذف شود
مطابق با قانون هدفمندی یارانه ها، باید یارانه شانزده قلم کالا شامل بنزین، گازوئیل، گاز مایع، گاز طبیعی، نفت کوره، نفت سفید، برنج، روغن، قند و شکر، شیر، گندم، آب، برق، خدمات پستی، خدمات هوایی و خدمات زمینی طی ۵ سال (با آغاز از سال ۱۳۸۹) به تدریج حذف و به قیمت‌های جهانی عرضه می‌شد. مقرر شد ۵۰ درصد از درآمدهای حاصل از هدفمندی یارانه‌ها نقدی (۴۵۵۰۰ تومان هر نفر) و غیرنقدی (سبد کالا) به مردم، ۲۰ درصد به دولت و ۳۰ درصد به تولید پرداخت شود.
طبق قانون در سال ۱۳۹۴ مهلت اجرای پنج ساله طرح هدفمندی یارانه‌ها به پایان رسید، اما هیچ گاه دولت نتوانست این طرح را متوقف کند.
آیا اهداف، محقق شده است؟
وحید شقاقی شهری، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل اقتصادی به خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: طرح اصلاح قیمت حامل های انرژی معروف به طرح هدفمندسازی یارانه ها برای رسیدن به یک مجموعه اهداف در دولت نهم کلید خورد.
یکی از این اهداف این بود که الگوی مصرف، اصلاح شود. هدف دیگر این بود که به جای پرداخت یارانه انرژی به تولید، آن را بین مصرف کنندگان توزیع کنند. دلیل انجام این کار نیز این بود که به دلیل ضعف مدیریتی و بهره وری بسیار پایین تولید در ایران، عملاً یارانه توزیعی به هدر می رفت و نه تنها تولیدکننده از یارانه پرداختی که به یارانه پنهان معروف بود، نفعی نمی برد بلکه مصرف کننده نیز از مزایای آن منتفع نمی شد.
وی افزود: یکی دیگر از اهداف این طرح، جلوگیری از افزایش قاچاق سوخت و کالاها بود. از آنجا که به دلیل پرداخت یارانه به سوخت و برخی کالاها، قیمت آن ها در ایران نسبت به کشورهای همسایه ارزان بود، لذا این موضوع به قاچاق گسترده سوخت و کالاها به کشورهای همسایه دامن می زد و به همین منظور سعی شد با اجرای این طرح، قیمت کالاها را به قیمت های جهانی نزدیک تر کنند.
شقاقی ادامه داد: با اجرای این طرح و با افزایش قیمت سوخت و برخی کالاها و خدمات، درآمدی در این بین نصیب دولت می شد. دولت سعی کرد این درآمدهای حاصل از طرح هدفمندی یارانه ها را در محورهایی هزینه کند. یکی از این محورهای هزینه ای این بود که بخشی از درآمدهای حاصل از طرح هدفمندی یارانه ها را به عنوان یارانه نقدی و متناسب با درآمد خانوارها بین آن ها توزیع کند.
یکی دیگر از محورهای هزینه‌ای این بود که درآمدهای حاصل از این طرح به صورت یارانه غیرنقدی بین مردم توزیع شود. محور سوم هزینه‌ای هم این بود که بخشی از درآمدها، صرف بهبود تکنولوژی بنگاه‌های تولیدی شود تا شدت مصرف انرژی در تولید کاهش یابد.
این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: از آنجا که دولت وقت اطلاعات کافی از وضعیت درآمدی خانوارها نداشت و به اصطلاح بانک‌های اطلاعاتی دولت ضعیف بود؛ لذا نتوانست درآمد حاصل از طرح هدفمندی یارانه‌ها را بر اساس درآمد خانوارها توزیع کند و به همین منظور به همه مردم به صورت یکسان یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی ماهانه را پرداخت کرد. در نتیجه این تصمیم دولت در توزیع مساوی یارانه‌ها بین مردم باعث شد تا تمام درآمد حاصل از هدفمندی یارانه‌ها بین مردم تقسیم شود و لذا پولی نماند که دولت به بخش تولید به منظور ارتقا تکنولوژی پرداخت کند.
شقاقی شهری افزود: ماحصل طرح هدفمندی یارانه‌ها این شد که قیمت حاملهای انرژی و برخی کالاها و خدمات افزایش یافت، ولی توزیع عادلانه یارانه‌ها و بهبود تکنولوژی تولید اتفاق نیفتاد. همچنین قرار بود متناسب با نرخ تورم، یارانه نقدی پرداختی بر مبنای درآمد خانوارها سالانه افزایش یابد که این اتفاق نیز رخ نداد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: دولت یازدهم هنگامی که سکان هدایت قوه مجریه را در اختیار گرفت، تلاش کرد با شناسایی و حذف خانوار‌های ثروتمند، پرداخت یارانه‌های نقدی را سامان دهی کند، ولی به دلیل نبود بانک اطلاعاتی خانوارها این دولت نیز بعد از شش ماه دوندگی، ناامید شد. همچنین تصور دولت تدبیر و امید نیز این بود که با افزایش نرخ تورم ارزش ۴۵۵۰۰ تومان یارانه نقدی رفته رفته از بین خواهد رفت و در نتیجه پیگیری تکمیل بانک اطلاعاتی و حذف افراد ثروتمند بی فایده خواهد بود.
شقاقی شهری افزود: با شروع تحریم‌ها و کاهش ارزش پول ملی، اما شرایط برای دولت عوض شد. کاهش ارزش پول ملی باعث شد تا دوباره تفاوت قیمت چشمگیری بین سوخت ایران با کشورهای همسایه ایجاد شود و این موضوع قاچاق سوخت را دو چندان کرد. به همین منظور، دولت در گام دوم، قیمت حاملهای انرژی را با اولویت بنزین اصلاح کرد و افزایش داد و درآمد حاصل از آن را به مردم بازگرداند و اصطلاح دیگری به موضوع یارانه‌ها با عنوان یارانه بنزین یا معیشتی اضافه شد.
وی گفت: دولتی که قرار بود در زمان آغاز به کار خود، خود را از بند یارانه‌های نقدی ماهانه رها کند، حالا یارانه دیگری را به یارانه‌های قبلی تحت عنوان یارانه‌های معیشتی اضافه کرده است.
شقاقی شهری گفت: طرح هدفمندی یارانه‌ها نه تنها به اهداف خود نرسید، بلکه هزینه‌ای حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان به صورت سالانه از بابت توزیع یارانه طرح هدفمندی بر دوش دولت نیز قرار داد و هم اکنون هم مردم و هم دولت از اجرای این طرح ناراضی هستند. از سال جاری نیز توزیع ۳۰ هزار میلیارد تومان یارانه بنزین کلید خورد که میتوان گفت: با در نظر گرفتن این یارانه، حالا دولت باید ۷۲ هزار میلیارد تومان یارانه بین مردم توزیع کند.
این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در انتهای صحبت‌های خود گفت: قبل از اجرای این طرح باید دولت وقت بانک اطلاعاتی خود از خانوارها را کامل می‌کرد و با توجه به اطلاعات درآمدی خانوارها، درآمد حاصل از این طرح توزیع می‌شد تا سهم تولید از حذف یارانه کامل پرداخت می‌شد و بخش تولید می‌توانست با ارتقای سطح تکنولوژی، شدت انرژی را کاهش دهد.
شکاف درآمدی که افزایش یافت
یکی از اهداف اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها توزیع عادلانه یارانه‌ها بود. در ابتدای طرح، به نظر می‌رسید که توزیع عادلانه یارانه‌ها باعث شد تا شکاف درآمدی بین افراد جامعه کمتر شود، اما رفته رفته با بی ارزش شدن یارانه نقدی پرداختی به دلیل افزایش نرخ تورم، این شکاف افزایش یافت.
ضریب جینی از جمله شاخص‌هایی است که میتوان با استفاده از آن وضعیت توزیع درآمد در یک جامعه را سنجید. عدد این شاخص بین صفر و یک است. هر چه این عدد به صفر نزدیکتر باشد، به منزله برابرتر بودن درآمدها در جامعه است و هر چه به یک نزدیکتر باشد، نشان دهنده آن است که شکاف درآمدی در جامعه تشدید شده است.
همان گونه که ملاحظه می‌شود ،در اولین سال اجرای این طرح یکباره ضریب جینی افت چشمگیری یافت، اما رفته رفته مقدار این ضریب افزایش و به یک نزدیکتر شد.
کاش فقط یک سال جلوی تورم و گران شدن کالا ها را بگیرند ... 
| 
یکسال پیشکش یک هفته کنترل قیمت را هم قادر نیستند تا انجام بدهند
مگه نشنیدید که میگن :خلایق هر چه لایق . . .
هدف یارانه ها کاملا محقق شده است !! آسوده بخوابید یارانه پرداختی دولت، به غیر از گرانی و استرس به مردم چیز دیگری در پی نداشته است، یک قرون به مردم دادن، 1000 تومان برداشت کردند................. یارانه ۴۵۰۰۰ تومانی سال ۸۸ معادل ۴۵ دلار بوده و اگر میخواهند ارزش و یا حداقل معادل سال ۸۸ یارانه بدهند باید نفری ۴۵ دلار به ارز نیمایی هم راضی اند مردم اگر بدهند. | کجاش به ضرر دولت بود و من نفهمیدم؟؟؟یارانه ها رو حذف کردن پولشو مستقیم دادن به مردم دولت کجا ضرر کرد؟؟؟چه باری واسه دولت داشت؟؟!!! تنها چیزی که گران نشد یارانه ها بود! چرا؟ چراش رو خودتون حدس بزنید! وقتی سیاسی کاری در اقتصاد و اهداف کوتاه مدت در اولویت باشد وضع همینی می شود که می بینید جالبی ان این است که با برجام سطح اختلاف درامد ها بیشتر شده و افراد ثروتمند پولدارتر شدن و افراد ضعیف فقیر تر شده در این نمودارالبته با این اصلاح قیمت بنزین فعلی این شکاف کمتر می شود
| کجاش کمتر شده کجاش درست بود یکم وجدان خوبه وقتی ادم میخواد یه حرفی بزنه بایست همه جوانب رو در نظر بگیره شما حتما از قشر مرفه جامعه هستین مردم بدبختو وبدبختی اونا رو بسبب همین طرخ مسخره نمی بینین نمودار پایانی نشان دهنده ی این است که طرح درستی بوده است منتها به خاطر عدم افزایش یارانه ها این طرح با شکست مواجه شده است. منم بخاطر همین چیزاست که میگم رای نمی دماین حرفهای شما هم تکراری و جنبه تبلیغات دارد
من رای نمی دم
افزايش كه چه عرض كنم دولت ميخاد اينم قطع كنه .....در شب پرداخت اين ميلغ ناچيز عزاي عظما ميگيرند.....هر چند وقت يك بار هم ميگويند بايد قطع بشه مردم و هراسان نگه ميدارند.....كلا به درد مردم توجه ندارد...هميشه فقر...هميشه پريشان حالي و اضطراب و استرس و.......... در طی این 9 سال 4914000 تومان پول به یک فرد داده شده که ارزش ریالی ویا تومانی آن در این مدت سال با تورم موجود در کشور خنده دار است بله اهداف اجرای طرح عملی شده .الان میتوان نیم کیلو گوشت خرید . !!!!!! یارانه بهانه ایست تا جای فقر و غنی، کم دارآمد ثروتمند عوض شود! به بهانه اینکه ثروتمند از یارانه بیشتری استفاده می نمایند مبلغ بسیار اندکی به فقر پرداخت شده و در عوض قیمتها را سر به فلک میرسانند که تنها ثروتمند توان خرید را دارد!یارانه 45500 تومانی را در سال 89 پرداخت کردند ولی الان ارزش آن با گرانیهای سرسام آور 1000 تومان هم نیست!
بسته معیشتی 41 تا 55 هزار تومانی امسال که به اندازه یارانه 45500 تومانی سال 89 و ارزشی معادل 1000 تومان است! را تنها به عده ای دادند که ارزش آن خیلی وقت پیش کاهش یافته است!
خلاصه کلام ، وقتی کار بلد نباشی اینجوری گرفتار میشیدرهمه موارد وضع همینه ، مسکن ، خودرو ، اختلاس....
چقدر واسه این چندر غاز آه و ناله می کنید خجالت نمی کشید ؟ همه چیز را صد برابر کردید ؟ زورتان میآید این چندرغاز را بدهید ؟ جالب هست که خیلی از ایرانی‌های که ایران زندگی نمی کنند و یا وضع مالی خوبی دارند همچنان یارانه می گیرند! بله ،هدف جمع کردن رای بود که محقق شد. اگرقرار بود مردم این پول را به دولت می دادند الان 500هزارهم شده بود.هزاران زیرعنوان به آن می چسباندند، مثل فیش های آب و برق و گاز:
آبونمان
عوارض شهرداری
3درصد فلان
2درصد بهمان
....
...
یارانه هرفرد ۴۵ دلار بوده در سال ۸۹ و هرسال کم شده و الان ۴ دلار است در سال ۹۸
۴۰ دلار از مردم بدون اجازه برداشت شده
آیا مردم راضی بودند و هستند؟
چرا یارانه بازنشسته فرهنگی را از سال 94 تاکنون قطع کرده اید ؟ این بی عدالتی است که ثروتمندان یارانه بگیرند ولی بازنشسته فرهنگی با حقوق زیر سه میلیون را قطع کنید ... اينبار هم بنزين را گران كردند وبه بهانه هاي مختلف قشر عظيمي از جامعه را از بسته معيشتي محروم كردند پسر بنده متاهل ومستاجر ميباشد نه شغل دولتي دارد نه ماشين ونه حساب بانكي فعال به چه دليل محروم شده كسي پاسخگو نيست خب تهش چی شد؟ کاش یک نتیجه گیری یا پیشنهادی در آخر مینوشتید. کلا چند وقته مطالب تابناک همینجوری شدند. تیتر جذاب، مصاحبه با یک شخص کارشناس و بیان یکسری حرفهای دل مردم و مشکلات و در آخر هیچ. نه پیامی و نه پیشنهادی و نه نتیجه گیری ای. 42 هزار میلیارد میده از اونور چند صدهزار میلیارد بایت به اصطلاح اصلاح قیمت ها حامل بدست اورده؟ اگر هر کسی الفبای اقتصاد را هم بلد باشد می داند که پخش پول در جامعه ای که اقتصاد بیماری دارد سم مهلک است و امروز بخشی ازمعضلات کشور پول پاشی 9 سال پیش اکنون کسانی که از افزایش یارانه سخن می گویند نوعی حرکت پوپولیستی و سنگ اندازی به دولت است.... اگر هدف تحقیر ملت بود که محقق شد. ؟؟؟ ارزش پول یک دهه حفظ شود آره نه اینکه پول بی ارزش بشه بقیه چیزا بره روش یعنی یه قبض برق میاد اینقدر عوارض و مالیات و فلان و بهمان توش هست که ادم شاخ درمیارهمصرف برق من رو نوشته 95 تومن بعد پرداختی نهایی 113 تومن هست!!!!
من یه مطلب میخواستم بنویسم امیدوارم کامنت بنده گذاشته بشه و دولت آقای روحانی بخصوص شخص ایشان که جمعه خبردار شد بنزین گران شده جواب بدن . اولا در دولت قبلی کلی هزینه شد کارت سوخت و سیستم جایگاه تغییر کرد درست یا غلط قضیه را کاری ندارم جناب آقای روحانی و وزیر محترم ایشان آقای زنگه چرا بحث کارت سوخت را برداشتید و طی چندین سال کارت سوخت خبری نبود و این اواخر صحبت از قاچاق سوخت و هزینه هایی تحمیلی بابت قاچاق سوخت و .... پیش آمد واقعا علت برداشتن کارت سوخت چه بود آیا ضرر و زیان حاصل از برداشتن کارت سوخت را دولت نباید جوابگو باشد یا ملت باید جوابگو باشند. در دولت قبلی رقمی تحت عنوان یارانه قرارداده شده بود همچنین به تمامی خودروها اعم از دوگانه و تک سوز ماهیانه 60 لیتر بنزین تعلق می گرفت جنابعالی که جمعه متوجه گرانی بنزین شدی خب در یارانه و رقم آن که تغییری صورت نگرفته میزان سوخت دوگانه ها هم که نصف شده شده ۳۰ لیتر واقعا چرا ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ آیا ضرر و زیان برداشتن کارت سوخت طی دوره اول ریاست جمهوری جنابعالی و این دو سال اخیر را هم ملت باید بدهند لااقل لااقل 80 لیتر کلا به تک و دوگانه میدادید اگر دولتمردان ، بجای اقدام پوپولیستی ،با آزاد سازی قیمتها ، دست مزدها ،و حقوقها را نیز اصلاح مینمود ، و از دخالت در اقتصاد دست برمیداشت ،بدون شک اینهمه فساد ،،رانتخواری ،و دزدی ،و اختلاس در کشور بوجود نمی آمد ؟،. یادمه درابتدای اینطرح فرمهایی ارائه شدکه درآن آماراقتصادی هرخانواده مشخص میشدحتی قولنامه کسانیکه مستاجربودندولی اجرانشدوگرنه اینطرح اگربصورت علمی،عملی میشدخوب بودقراربودهرسال باتوجه باتورم افزایش داشته باشدولی نه آماراقتصادی موردتوجهقرارگرفت نه پرداخت بانرخ تورم اینهمه اختلاس وبودجه های نابجااختصاص دادن به اینجاوآنجادیگرازدل پردولتهابابت پرداخت یارانه مارامیخنداند حالا شده طرح بد یارانه نباید قطع بشه طرح خوبیه یارانه یا یارانه جناب نوبخت میفرمایند در صورتی یارانه اصافه خواهد شد که حاملهای انرژی اضافه شود ظاهرا جناب نوبخت براشون فیش اب و برق و گاز ارسال نمیشه و خبر نداره رئیسشون دستور اضافه شدن مبلغ اب و برق و گاز دادن تو این ده سال. جناب نوبخت جای تاسف هست که شما خبر ندارین اه سال حاملها اضافه شده و شما بی خبر هستین