با خودخواهی ذخایر استراتژیک آیندگان را نابود خواهیم کرد/ برداشت آب از پهنه‌های گسلی مانعی ندارد، برداشت نکنیم از کشور خارج می‌شوند
مدتی است، از سوی برخی متولیان آب کشور ضرورت ورود جدی به حوزه تأمین آب شیرین از طریق آبهای ژرف مورد توجه قرار گرفته و در همین راستا، اقداماتی نیز انجام شده است؛ اقداماتی که برخی کارشناسان و متخصصان این حوزه عقیده دارند، نیاز به مطالعات دقیقی دارد و در صورت تصمیم گیری های عجولانه به خسارات جبران ناپذیری دامن خواهد زد.به گزارش «تابناک»، کاهش شدید منابع آب سطحی در بخش‌های گسترده‌ای از جغرافیای ایران و آغاز تنشهای جدی در رابطه با تأمین منابع آب کافی در حوزه‌های مختلف به ویژه آب شرب، از جمله مسائلی است که پیش بینی میشود در آینده ایران را با چالش‌های جدی رو به رو کند؛ چالش‌هایی که در سال‌های اخیر و برای عدم رو به رو شدن با آن تلاش‌هایی از سوی مدیران اجرایی کشور آغاز شده است.
از جمله برنامه‌هایی که مدیران اجرایی و به ویژه متولیان منابع آب کشور برای خروج از بحران آب پیش گرفته‌اند، میتوان به آغاز فعالیت‌های مطالعاتی و اکتشافی آنها در حوزه آبهای ژرف اشاره کرد؛ منابع آبی که گفته میشود در اعماق بیش از هزار متر زمین وجود دارد و دسترسی به آنها می‌تواند یکی از راه‌های اصلی مقابله با بحران آب در آینده نزدیک باشد.
این موضوع در حالی از سوی بسیاری از مسئولان کشور مورد توجه قرار گرفته و از سوی برخی مردم محلی نیز به ویژه در مناطق گرم و خشک کشور به یک مطالبه عمومی بدل شده است که برخی کارشناسان و متخصصان علوم زمین و محیط زیست نگرانی‌های بسیار جدی در مورد عواقب این اقدام مطرح میکنند؛ نگرانی هایی چون به صرفه نبودن این اقدام، افزایش احتمال فرونشست زمین، عدم دسترسی به منابع آب پس از انجام هزینه‌های سنگین، به اتمام رساندن ذخایر آبی کشور و... که جا دارد در مورد آنها بیشتر بحث و بررسی شود.
دکتر اسماعیل نجفی، متخصص دانش ژئومورفولوژی و آب های زیر زمینی در رابطه با آبهای ژرف و اطلاعات تخصصی پیرامون آن به «تابناک» گفت: آب ژرف در اعماق بیش از ۱۰۰۰ متری کره زمین وجود دارد و یکی از مناطقی که آب ژرف در حال جریان در آنجا، می‌تواند مصرف آشامیدنی داشته باشد، محدوده‌های گسل‌هاست.
نجفی ادامه داد: در مورد آبهای ژرف ایران در چند مقطع زمانی بحث و اخیراً باز این موضوع مطرح شده است و دو گروه نسبت به این موضوع اظهار نظر کرده‌اند. برخی کارشناسان کاملا مخالف استفاده از آب ژرف و یک گروه هم موافق استفاده از آبهای ژرف هستند و معتقدند استخراج این منابع آب برای کشور در شرایط کنونی بسیار حیاتی است. کسانی که مخالف استفاده از این منابع آبی هستند، می‌گویند ما به درستی آبهای سطحی و زیرزمینی را مدیریت نمی‌کنیم و اگر به آبهای ژرف دسترسی پیدا کنیم آنها را هم از بین می‌بریم. همچنین کارشناسان محیط زیست نیز بر این باورند که این منابع آبی متعلق به آیندگان است و برداشت آنها به واسطه شوری زیاد، مقرون به صرفه نیست و تبعات محیط زیستی هم به دنبال دارد.
این متخصص دانش ژئومورفولوژی در ادامه و با تقسیم بندی منابع آب ژرف اضافه کرد: به‌طورکلی منابع آبهای ژرف را میتوان به پنج دسته تقسیم کرد؛ آبهای ژرف فسیلی (مثل لیبی و اردن)، آب ژرف ژئوترمال یا معدنی (با املاح بسیار زیاد و غیر قابل استفاده)، آب ژرف با ساختار نفتی (کیفیت بسیار پایین)، آبهای ژرف آبرفتی (تجدیدپذیر) و آبهای ژرف گسلی (که در زیر زمین حرکت میکنند و امکان دارد از دسترس خارج شوند) از جمله آبهای ژرف هستند.
نجفی با اشاره به وضعیت ایران در رابطه با منابع آب ژرف تصریح کرد: در ایران، طرح مطالعاتی منابع آبهای ژرف در دو منطقه‌ی هزار مسجد خراسان و زابل سیستان بلوچستان و با سرمایه گذاری ۲۵۰ میلیون دلاری روسیه در حال انجام است. بحث آب ژرف در ایران، در پی کشف تصادفی آب در عمق بیش از ۵۰۰ متر، در حین حفاری‌های شرکت ملی فولاد ایران مطرح شد. تخمین‌های کارشناسی نشان می‌دهد ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب آب ژرف تجدیدپذیر در کشور ایران وجود دارد.
این متخصص مسائل آب در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به محدودیت‌های اقلیمی ایران اضافه کرد: ایران کشوری کم آب و با اقلیمی خشک و نیمه‌خشک است؛ بنابراین هرجا که نام منابع آبی به میان می‌آید، بهره‌برداری از آن هم در دستور کار مسئولین قرار می‌گیرد، به گونه ای که سیستان و بلوچستان نخستین محل احداث چاه گمانه برای مطالعه استخراج آب ژرف تجدیدپذیر معرفی شده است. برداشت از آبهای غیرتجدیدپذیر، قطعاً فرونشت زمین را به همراه دارد.
وی ادامه داد: با برداشت این آب‌ها فشار منفذی کم میشود و پدیده فرونشست‌زمین آن هم در ابعاد وسیع دیر یا زود رخ می‌دهد؛ بنابراین به هیچ وجه صلاح نیست از این منابع برداشتی شود، چون معنای دیگر این اقدام به استقبال نابودی کشور و فرونشست زمین رفتن است. اما استخراج آبهای گسلی تبعاتی ندارد و منجر به رخداد فرونشست زمین نمی‌شود، ولی نباید آبهای ژرف فسیلی استخراج شوند، زیرا این منابع آب تجدیدناپذیر هستند و ذخایر فوق استراتژیک کشور به شمار می‌آیند. این آب برای شرایط بسیار بحرانی که در آینده ممکن است نسل بعد با آن روبه‌رو شود، باید حفظ شود.
نجفی با تأکید بر اینکه برداشت آب از پهنه‌های گسلی کشور خسارتی نخواهد داشت، ادامه داد: آبهای پهنه‌های گسلی، آبهای برون حوضه‌ای هستند، که از یک حوضه دیگر، وارد کشورمان می‌شوند، یعنی از خارج مرز‌های ایران، وارد می‌شوند. این آب‌ها، در اعماق زمین هستند؛ یعنی در عمق بیش از ۷۰۰ متری. استفاده از این آب‌ها، باعث فرونشست زمین و تهدیدات زیست محیطی نمی‌شوند. به دلیل اینکه این آب‌ها در زیرزمین جریان دارند، کیفیت بهتری هم دارند و ما اگر این آب‌ها را برداشت نکنیم از کشورمان خارج میشود، بنابراین امکان استفاده از این منابع آبی وجود دارد.
این دانش آموخته رشته ژئومورفولوژی با تأکید بر اصلاح ساختار‌های مدیریتی غلط در حوزه منابع آب افزود: برای کاهش مشکلات آبی کشور در مرحله اول نیازمند استفاده و مدیریت صحیح منابع آبهای سطحی با استفاده از رویکرد حوضه‌ای (از طریق آبخیزداری و آبخوانداری، مهار سیلاب‌ها و سدسازی اصولی و جلوگیری از فرسایش و رسوب‌زایی، ترویج فرهنگ صحیح استفاده از منابع آب در بخش‌های شهری و روستایی، صنعتی و به ویژه کشاورزی...) هستیم و در مرحله بعد ضرورت دارد، به منابع آب موجود در مناطق مناطق کارستی، دشت‌ها و حوضه‌های آبریز، توجه و مدیریت ویژه و کارشناسانه‌ای شود.
وی در همین زمینه تأکید کرد: متولیان آب کشور باید از حفر چاه‌های غیرمجاز در دشت‌های ممنوعه و بحرانی (به ویژه دشت‌هایی که دچار فرونشست زمین شده‌اند) جلوگیری کنند و در عین حال از نظر مهندسی، مدیریتی و کارشناسی، منابع آب ژرف در کشور را مورد مطالعه، بررسی و پهنه‌بندی قرار دهند، زیرا این منابع آب باید برای شرایط بسیار بحرانی که در آینده ممکن است نسل بعد با آن روبه‌رو شود، حفظ شود.
نجفی در پایان با اشاره به ضرورت حفظ آبهای ژرف برای آیندگان افزود: به نظر من در حال حاضر نیازی به استخراج منابع آبهای ژرف (به غیر از آبهای موجود در پهنه‌های‌گسلی با رعایت مسائل علمی، فنی و هزینه‌ای) در صورت مدیریت صحیح منابع آب سطحی موجود نیست و ما نباید با مجموعه اقدامات خودخواهانه ذخایر استراتژیک آیندگان این مرز و بوم را نابود کنیم.
مشروح این گفت و گو را اینجا بخوانید.
استفاده از تجربیات دیگران گناه نیست. مغرور نباشید. از این بدترش رو مدیریت کردند. بروید ازشون یاد بگیرید.
| 
خ اوند این همه گاز به ما داده است از انرژی گاز و آفتاب برای ایجاد آب شیرین کن برای مصارف آب شرب استفاده سود.طی یک برنامه ۱۰ ساله کشتورزی مکانیزه و اصلاح شود.
لزومی ندارد که در کشور برنج کشت شود کل نیاز برنج از هند و ... تامین سود. بجای برنج ذرت دامی و دانه های روغنی بکارند تا در روغن و گوشت و چرم و شیر و لبنیات پیشرفت کنیم.
| دولت اول باید تمام رودخانه هایی روکه به دریا میریزه سد بزنه و تمام آب رو برگردونه به داخل کشور همین آب برای تمام کشور کافی هست زیاد هم میاد. یا پروژه ایرانرود رو انجام بده خودبخود هوای کشور مرطوب میشه و بارندگی اتفاق میوفتهیا حتی میشه در مناطق مرزی چاه عمیق زد و از آب انجا استفاده کرد چون این مناطق خالی از سکنه هست فرونشست هم اتفاق بیوفته چیزی نمیشه در ثانی ما استفاده نکنیم کشور های هم مرز با ما استفاده میکنند
بحران مدیران نادان و بدون تخصص در این حوزه جدی تر از بحران آب است.پشت هر فضاحتی یک مدیر نالایق وجود دارد
سلاممشکل این مملکت اینه که حتی کسی که عنوان متخصص را در ژئومورفولوژی یدک می کشد به خود اجازه اظهار نظر در موضوعی را می دهد که کوچک ترین ارتباطی با ایشان ندارد. ژیومورفولوژی چه کار دارد به هیدروژئولوژی آقای دکتر؟ ورود و خروج آب ژرف از گسل چیست و کجا اتفاق افتاده؟
فعلا داریم کشورهای دیگه رواباد میکنیم خوش به حال برادران سد ساز باید دو نکته را مد نظر داشت اول اینکه پیدا کردن بهترین مخازن آبهای ژرف و بالطبع بهترین نقاط حفر چاه نیاز به عملیات پیچیده زمین شناسی و لرزه نگاری حتی از نوع سه بعدی داشته که از نظر پیچیدگی و سطح تکنولوژی بی شباهت به اکتشاف و توسعه میادین نفتی نیست و هر گونه فعالیت در این زمینه نیاز به سرمایه گذاری هنگفت و توان عملیاتی و علمی بالایی دارد که خوشبختانه توان اجرایی در کشور بعلت اکتشافات نفتی وجود دارد اما بسیار گران بوده و قطعا نیاز به سرمایه گذاری دولتی دارد. این هزینه ممکن است حدود 1 میلیون دلار در کیلومتر مربع برای عملیات لرزه نگاری و برداشت و پردازش اطلاعات باشد، که البته هر تیم لرزه نگاری نیاز به چند صد کارگر در سطوح مختلف مهارتی داشته که می‌تواند کار آفرینی خوبی هم باشد. اما در مورد آبهای ژرف در خوزستان و جنوب غربی ایران، بدلیل دهها سال اقدامات اکتشافی در این منطقه، اطلاعات و شمای کلی در وزارت نفت در مورد مخازن آب فسیلی در این مناطق وجود دارد اما متاسفانه آبهای ژرف و فسیلی در خوزستان و دامنه های جنوب‌غربی زاگرس (بدلیل اختلاط با مخازن نفت و گاز) اغلب تلخ و شور بوده و امکان استفاده آشامیدنی و کشاورزی ندارد.... | ایشان حرف از جنوب شرق می زند نه جنوب غرب | کشف منابع زیر زمینی نفت یا اب از طریق لرزه نگاری دیگه خیلی وقته که قدیمی شده در پشت همه این قضایا که ظاهری بیش نیست, یک عنوان آمده که فعلا فعالیتها مطالعاتی است و منتظر آب نباشید چه از نوع ژرف و چه غیر ژرف. دوم اینکه دروغ پنهاتی است که سالها بخور مردم داده شده و نوشته شده سرمایه گذاری 250 میلیون دلاری. خیلی مردم را کودک تصور میکنند که شرکت روسی بیاید و 2500 میلیارد تومان پول در بیابان ما سرمایه گذاری کند
این شبیه یک باج سیاسی مانند نیروگاه 40 میلیارد دلاری بوشهر به روسها است که به تنهایی به اندازه کل شبکه برق ایران پول خورده است و تا 8 سال دیگر شاید براه بیافتد.
با 250 میلیون دلار میتوان برای شهر زابل و زاهدان آب شیرین کن دریایی در حاشیه دریای عمان در چابهار در داخل کشور ساخت. نه اینکه 4 تا چاه هزار متری بکنیم.
| چرا انقد دروغ میگید نیروگاه بوشهر چندسال راه افتاده کلا هم دو هزارمیلیارد هزینه داشته بعدش قسمت اب شیرینش هم افتتتاح شده فقط یاد گرفتید با اعصبانیت نظر بدید همه چیر تیره جلوه بدید چیزی نبود که تحریم نمیکردن حتما پیشرفتی بوده که امریکای حسود حساس شده با سلام کسی که دکترای ژئوموفولوژی دارد به طور قطع و یقین درباره ژئو هیدرو لوژی و هیدروژلولوژی آن قدر میداند که بتواند اظهار نظر علمی بکند .حالا اگر قرار بر این باشد که تصمیم کلان گرفته بشود در این صورت متخصصین ژئو هیدرولوژی به کمک می آیند . راه حل خیلی راحت تری هم دارهجمعیت باید بشه دویست میلیون...
تا آینده‌ای نزدیک بسیاری از نقاط ایران تبدیل به کویر میشه که بسیاریش ناشی از سیاست های اشتباه توسعه کشاورزی و برداشت سهم طبیعت نظیر تالاب ها، رودخانه ها و ... جهت مصارف کشاورزی وشرب هست و آبهای ژرف نیز پیامدای ناگواری رو بعلت دست بردن در طبیعت داره با تشکر فراوان از جناب نجفی ، متخصص علوم مختلف !! از ایشان درخواست می کنیم در مورد مسایلی که از آنها اطلاعی ندارند صحبت نکنند و کار را به کاردان بسپارند و حداقل آبروی ژئومورفولوژی و ژئومورفولوژیستها را حفظ کنند. سپاس بیکران از این که از این پس در باره علم خود صحبت می کنند. دانش هیدروژئولوژی متخصصان خود را دارد و این موضوع اگر صحت داشته باشد ،در حیطه دانش ایشان است. ممنون پول مافیا کارشناس رو هم میخره . جوری شده بود که نظر کردوانی در مورد انتقال آب خزر در عرض مدتی کوتاه تغییر کرد . شما ها چه کردین با این مملکت .. چرا شماها سیر نمیشین این فردی که باهاش مصاحبه کردین واقعا کارشناسه؟؟!بعید می دونم. خیلی ها در این مملکت هستن که با دادن نظرات غلط و به ظاهر علمی باعث ضررهای وسیعی به کشور شده اند.
با سلام. متخصص در زمینه آب زیرزمینی دانش آموختگان هیدروژئولوژی هستند نه ژئومورفولوژی. ما اگه کارشناس باسواد وباغیرت و وطن دوست داشتیم که اوضاع مملکت این نبود................ بجای این کارهای پوچ وغیرعلمی وپرهزینه برای ما وسودآوربرای عزیزان روس ازتجربیات مفید وعملی کشورهای دیگراستفاده کنیم مثل کشورهای جنوبی خلیج فارس که ازدستگاههای آب شیرین کن استفاده میکنند. حداقل برای استانهای جنوبی کشور کاملا مفیده.
باید رو انرژی تجدید پذیر مثل بادی و خورشیدی سرمایه گذاری کنیم وصاحب تکنولوژی بشیم اگر انرژی ارزان داشته باشیم واقعا مشکل اب خیلی راحت قابل حل شدنه در ضمن خیلی مسخره است اب دریا رو ول کنی بری از هزار متری اب استراخ کنی بعد بخوای شیرینش کنی با با نمیخواهد اب ژرف پیدا کنید!!!!!!!!!!! .با این حاشیه نشین های اطراف تهران که ازگرانی کرایه خانه ها فرار کردند به انجا پناه بردند ....یک فکری به حال انها بکنید اولا باید یک عزم عمومی در حفظ منابع طبیعی ایجاد شده و با متخلفان در هر سطحی برخورد شدید و قاطع صورت گیرد و ثانیاً از تجربیات خارجی و مشاوره های خارجی استفاده شود. آبهای زیر زمینی ربطی به ژئومورفولوژی ندارد، مطرح کردن آبهای گسلی نیز حاکی از برداشتهای ناقص از مطالعات جنبی است. در زمانی دور مرد شیاد وارد روستای میشود و به مردم می گوید من مردگان را زنده می کنم در این بین با پیرمردی با کیاست روبرو می شود آن پیرمرد به ان مرد می آید شما لازم نیست مردگان را زنده کنی زندگان را نگذار بمیرن , حالا هم به جای مدیریت درست منابع آب و جلوگیری از اسراف الخصوص در بخش کشاورزی و استفاده از آبیاری مدرن , می خواهند آب از2000 متری زمین استخراج کنند , شما دریاچه ارو میه را هم می خواستید زنده کنید ؟!!!!!!!!!! متخصص ابهاي زير زميني هيدرولوژيست يا آبزمين شناس نام دارد. ژئومورفولوژي دانشي است كه از ريخت شناسي زمين بحث مي كند و اين دو گونه متخصص فرقشان بسيار است فقط حهت اطلاع عرض شد.!!!