هیجان کاذب در بازار ارز

«تحولات غیرعادی» و «غیرمتناسب با واقعیات اقتصادی» در بازار ارز و طلا. این تعبیر بانک مرکزی از سرکشی دیروز نرخ ارز و سکه در بازار تهران بود که دلار از مرز 10 هزار تومان و سکه تمام بهار آزادی از 4 میلیون و 400 هزار تومان گذشت. در حالی که تنها یک روز از معارفه عبدالناصر همتی، رئیس جدید ساختمان لاجوردی خیابان میرداماد می‌گذرد، سکه و ارز روز پرهیجان و رکوردسازی را پشت سر گذاشتند، بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «تحولات غیرعادی اخیر در بازار ارز و طلا، تناسبی با واقعیات اقتصادی و توان ارزی کشور ندارد. برنامه‌های مقتضی و رویکردهای جدیدی که در برنامه اعلامی رئیس کل جدید نیز آمده بود، در دست تهیه است که ظرف روزهای آینده عملیاتی کرده و اطلاع‌رسانی لازم را در این خصوص به عمل خواهد آورد.» چنانکه از گفته‌های محمد کشتی‌آرای، رئیس اتحادیه طلا و سکه برمی‌آید، طلا در بازار ایران به اندازه کافی هست و کمبودی وجود ندارد. او به «ایران» می‌گوید: «از آنجا که خرید ارز برای مردم کار دشواری شده است، تمام کسانی که به دنبال تبدیل پول خود به کالا هستند، به بازار سکه هجوم آورده‌اند.» سکه با حباب یک میلیون تومانی در حال به دست گرفتن رهبری سایر بازارهاست و امید به سیاست‌های بانک مرکزی می‌رود که با همت همتی، این اسب سرکش را رام کند.

به گزارش روزنامه ایران، دیروز (یکشنبه) روز عجیبی برای بازار ارز و طلای ایران بود. روز شنبه زمانی که عبدالناصر همتی به‌عنوان نخستین تغییر در کابینه دوازدهم روی صندلی ریاست کل بانک مرکزی نشست، قیمت‌ها در بازار - که به گفته کارشناسان نشانی از استقبال از ترمیم کابینه بود – عقب نشینی کرد. اما این عقب نشینی مقطعی دیری نپایید و در روز اول کاری رئیس کل جدید بانک مرکزی قیمت‌ها در بازار رکوردهای تازه‌ای به ثبت رساند.

این درحالی است که همتی در روز معارفه خود مهم‌ترین برنامه‌اش را حذف رانت ارزی موجود اعلام کرد. ولی به‌نظر می‌رسد قلاب‌های بازار ارز و طلا به عواملی که تا پیش از این در آن مؤثر بود رها شده و بازار کار خود را می‌کند و هیجان حرف نخست را می‌زند. حال باید دید که چه عواملی قیمت‌ها را در بازار ارز و طلا تعیین می‌کند و آیا برنامه‌های جدید دولت برای مقابله با رانت‌های موجود دراین بازارها به کمک می‌آید. با این حال فعالان بازار منتظر اعلام و اجرای برنامه‌های جدید رئیس کل بانک مرکزی هستند که از سوی رئیس جمهوری و معاون اول او التهابات بازار ارز و طلا و رانت‌هایی که دراین بازارها وجود دارد باید در اولویت همتی قرار گیرد.

در روزهایی که دسترسی به ارزهای عمده در بازار غیررسمی بشدت محدود شده است، این بازار طلا و بخصوص سکه است که رهبری سایر بازارها را بر عهده گرفته و با پالس‌هایی که از این بازار مخابره می‌شود، سایر بازارها هم آرایش خود را تغییر می‌دهند.

روزگذشته در بی‌سابقه‌ترین رشد تاریخی در بازار، هر سکه تمام بهار طرح قدیم در نیمه روز تا 400 هزار تومان هم گران شد و این کالای جذاب این روزها را به 4.4 میلیون تومان هم رساند که در ادامه فعالیت بازار و توقف خرید و فروش قیمت‌ها اندکی به عقب برگشت. به طوری که هنگام تنظیم این گزارش سکه تمام طرح جدید با 150 هزار تومان افزایش برروی 4 میلیون و 26 هزار تومان ایستاد. سکه تمام طرح قدیم هم 37هزار و 500 تومان بالا رفت و به 3 میلیون و 355 هزار تومان رسید. نیم سکه هم که در میانه روز به نزدیکی 2 میلیون رسیده بود، به یک میلیون و 855 هزار تومان و ربع سکه به 942 هزار و 500 تومان رسید.

طلای 18 عیار هم با عبور از مرز 300هزارتومان برای هر گرم رکورد جدیدی برای خود به ثبت رساند و تا 307 هزار تومان پیش رفت. این درحالی است که در روزهای اخیر اونس طلای جهانی که پیش از این به‌عنوان یکی از پایه‌های اصلی تعیین نرخ طلا در ایران بود روی 1223 دلار ثابت مانده است. بنابراین مدت‌هاست که سکه در بازار ایران رابطه خود را با اونس طلا قطع کرده است و نگاه آن تنها به دلار و مسائل داخلی است.

تحولات روز گذشته در بازار ارز هم به عجیبی بازار سکه بود. چرا که جهش‌های قیمتی ارزهای عمده دراین روز به بالای هزار تومان رسید. بدین ترتیب یورو با 1444 تومان افزایش به 12 هزار و 745 تومان، پوند با 1624 تومان رشد به 14 هزار و 329 تومان و درهم با 338 تومان گرانی به 2977 تومان رسید. دلار نیز در بازار غیررسمی از مرز روانی 10 هزار تومان عبور کرد.

سکه بیش از یک میلیون تومان حباب‌دارد

درحالی قیمت‌ها در بازار ارز و طلا با جهش‌های تاریخی روبه‌رو شده است که مسئولان اتحادیه‌های تخصصی آنها هم از این شرایط متعجب هستند. محمد کشتی آرای عضو اتحادیه طلا و جواهر دراین باره به «ایران» گفت: از آنجا که خرید ارز برای مردم کار دشواری شده است، تمام کسانی که به‌دنبال تبدیل پول خود به کالا هستند به بازار سکه هجوم آورده‌اند.

به گفته وی طلا در بازار ایران هیچ کمبودی ندارد و به اندازه کافی وجود دارد ولی ضرب سکه طلا تنها در اختیار بانک مرکزی است.وی با اشاره به اینکه هم‌اکنون حباب قیمتی سکه به بیش از یک میلیون تومان رسیده است گفت: این حباب و قیمت این روزهای انواع سکه در بازار در طول تاریخ بی‌سابقه بوده است.

عضو اتحادیه طلا و جواهر درپاسخ به این سؤال که آیا با وجود قیمت‌های بالا خرید و فروش در بازار انجام می‌شود افزود: به‌دلیل نوسان بالای قیمتی در بازار سکه میل به فروش بسیار کم شده است. روز گذشته نیز به‌دلیل رشد شدید قیمت‌ها معامله در این بازار متوقف شد. کشتی آرای ادامه داد: برهمین اساس قیمت انواع سکه از تابلوی واحدهای صنفی پاک و به صفر تغییر کرد.

پادویی که 38 هزار سکه خرید

هر وقت که بستر سوداگری در بازاری فراهم می‌شود، این افراد خاص هستند که حرف اول را می‌زنند. این افراد با استفاده از افراد عادی خریدهای کلان خود را در بازار ارز و طلا انجام می‌دهند در حالی که بسیاری از آنها به ذی‌نفوذان متصل هستند. کسانی که برای فرار از شناسایی با دست افراد دیگری سوداگری می‌کنند که نمونه واضح آن را رئیس کل سازمان امور مالیاتی افشا کرده است.

درهمین ارتباط رئیس کل سازمان مالیاتی با بیان اینکه، کشف بیش از ۴۰۰۰شرکت صوری نشان از سود‌جویی عده‌ای خاص است، گفت: فهرست ۵۰ نفر اول خریدار سکه از بانک مرکزی دریافت شد که مشخص شده بالاترین خریدار سکه پادوی شرکت است.

سید کامل تقوی‌نژاد در برنامه گفت‌و‌گوی ویژه خبری سیما با اشاره به اینکه یکی از مقامات بانک مرکزی فهرست 50 نفر اول خریدار سکه را به ما اعلام کرده است، ​گفت: همه اینها شناسایی شدند و بالاترین خریدار سکه به تعداد 38 هزار و 200 سکه، جوان متولد سال 1365 پادو و کارگر یک شرکت است که تنها اظهار نامه مالیاتی او بیمه نامه اتومبیل پراید بود. وی درباره فرارهای مالیاتی گفت: تاکنون با شناسایی 605 نفر مؤدی در کشور که تراکنش‌های سنگین مشکوک داشتند 8 هزار و 150 میلیارد تومان مالیات را مطالبه کردیم.

تقوی‌نژاد افزود: از کسانی که اطلاعات ناقص دادند قبلاً​ 4 هزار و 240 میلیارد تومان مالیات ابراز کردند اما از محل بررسی مجدد، رقم واقعی 9 هزار و 830 میلیارد تومان بود. وی افزود: از محل شناسایی کسانی که کارت‌های بازرگانی غیر را گرفته بودند با همکاری قوه قضائیه، وزارت اطلاعات و بقیه دستگاه‌ها 6 هزار و 248 نفر را شناسایی کردیم و نخستین بار از محل شناسایی افراد اصلی در این زمینه 4 هزار میلیارد تومان مالیات گرفتیم.

وی با بیان اینکه کارگروه ویژه تشکیل دادیم که هفته‌ای 2 بار تشکیل جلسه می‌دهد، گفت: اطلاعات 22 شرکت واردکننده خودرو را کسب کردیم که مجموع پرداخت مالیات آنها در سال‌های 1391 تا 1394، پنج میلیارد و 600 میلیون تومان بود اما تا الان 830میلیارد تومان از آنها مالیات گرفتیم.رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور افزود: 6 میلیون و 400 هزار رکورد اطلاعات مربوط به ارز، سکه و طلا اخذ کردیم.

تقوی‌نژاد درباره مالیات بر عایدی سرمایه گفت: این نوع مالیات یکی از ابزارهای مالیاتی مدرن است و زیرساخت‌های آن باید ایجاد شود و اکنون زیرساخت‌های لازم فراهم است و باید این موضوع مطرح شود. وی درباره مالیات بر خانه‌های خالی هم گفت: در قانون حکمی وجود دارد مبنی بر اینکه وزارت مسکن باید سامانه اسکان و املاک را در کشور راه‌اندازی کند و نسبت به شناسایی خانه‌های خالی اقدام و به سازمان امور مالیاتی اعلام کند.

التهابات بازار ارز و طلا در اولویت رئیس‌کل جدید بانک مرکزی

همتی، نظر دیگری در رابطه با التهابات بازار ارز داشته و در اولین اظهاراتش در جایگاه رئیس کل بانک مرکزی این مسائل را به صراحت بیان کرد. او معتقد است که وضعیت کنونی بازار ارز محصول عدم تعادل ترازنامه نظام بانکی، بی‌تدبیری در استفاده از ابزارهای سیاست پولی و سردرگمی در اعمال سیاست‌های ارزی است. دلیل اصلی ایجاد نابسامانی در بازار ارز از نگاه او عدم کنترل و هدایت جریان نقدینگی، خلق نقدینگی بی‌ضابطه توسط شبکه بانکی و نبود ابزارهای جایگزین مناسب برای دارایی‌هایی مانند ارز و سکه و طلا و همچنین القای جو بدبینی و انتظارات نقدی توسط دشمنان با هدف ایجاد تصویری نامطمئن از آینده در ذهن مردم است. با این حال رئیس جمهوری و معاون اول وی در زمان صدور حکم ریاست بانک مرکزی برای همتی تأکید داشتند که مسائل ارزی و حفظ ذخایر و همچنین کنترل شرایط ارز در اولویت کاری وی قرار گیرد. رئیس کل بانک مرکزی البته تأکید دارد که برنامه‌های خاصی برای بازار ارز داشته و حفظ قدرت ارزی را در صدر برنامه‌هایش قرار داده است.