سایه تردید و منفعت بر موضوع ادغام آموزش عالی
در سال ۱۳۶۴ و بر اساس برخی ملاحظات زمانی، تلاش‌هایی در بدنه وزارت بهداشت کشور مبنی بر جداسازی آموزش پزشکی از سایر رشته‌های علمی آغاز شد که این رویه تا کنون پا برجا مانده است؛ وضعیت منحصر بفردی که تقریباً در دنیا نمونه خارجی ندارد و بر اساس نظرات بسیاری از متخصصان خسارت‌های فراوانی را به دانش و معرفت کشور وارد کرده است.
در سال ۱۳۶۴ و بر اساس برخی ملاحظات زمانی، تلاش‌هایی در بدنه وزارت بهداشت کشور مبنی بر جداسازی آموزش پزشکی از سایر رشته‌های علمی آغاز شد که این رویه تا کنون پا برجا مانده است؛ وضعیت منحصر بفردی که تقریباً در دنیا نمونه خارجی ندارد و بر اساس نظرات بسیاری از متخصصان خسارت‌های فراوانی را به دانش و معرفت کشور وارد کرده است.به گزارش «تابناک»، هر چند بسیاری از مسئولان در پاسخ به چرایی تفکیک رشته‌های پزشکی از دیگر رشته‌ها در سال ۱۳۶۴ را ماجرای کمبود پزشک و ضرورت توجه ویژه به این حوزه عنوان می‌کنند که لازم الاجرا بود، اکنون نیز که تقریباً در این حوزه علمی کشور به توسعه قابل ذکری رسیده است، همچنان این جدایی طرفداران صاحب نفوذی دارد.
به رغم تلاش و نقش آفرینی‌های موثر کسانی که حامی تفکیک رشته‌های پزشکی از دیگر رشته‌های دانشگاهی هستند، هنوز هستند مدیران و مقامات صاحب نظری که به این مسئله به شدت اعتراض دارند و معتقدند موضوع تفکیک رشته‌های آموزش عالی از یک دیگر با روح معرفت علمی و سبک و سیاق جهانی آن همخوانی ندارد.
در سال ۱۳۹۴ گذشته دکتر مصطفی معین، وزیر اسبق علوم کشور که خود یکی از متخصصان حوزه پزشکی کشور است، در رابطه با اشکالات تفکیک رشته‌های پزشکی و ... ضمن مخالفت با این رویه به «شفا آنلاین»، گفت: من جدا شدن آموزش علوم پزشکی از وزارت علوم را مثبت ارزیابی نمی‌کنم. به نظر من اگر این ایده در یکی دو استان پیاده می‌شد و پس از ارزیابی، چنانچه نتایج به دست آمده مثبت و قابل دفاع بود به سطح ملی آمده و در سطح کشور گسترش پیدا می‌کرد، بهتر و قابل دفاع بود. چون همه شاخه‌های علوم، از یک ریشه و یک ساقه برخوردارند.
یعنی تنه اصلی و ریشه مشترک است و شاخه‌ها هستند که مرتب جدا می‌شوند. این است که اگر شما بیایید علوم پزشکی را که یکی از گروه‌های علمی مهم است از آن تنه اصلی جدا کنید، کار غیرعلمی است و هرچه هم که جلوتر می‌رویم، ارتباط بین شاخه‌های مختلف علوم، بیشتر از گذشته می‌شود.
سخنان دکتر معین اولین و آخرین مخالفت‌ها با این رویه نبود و در ۳۰ سال گذشته تعداد زیادی از اساتید و مدیران دانشگاهی نیز به این موضوع اعتراض کردند و همه آن‌ها لزوم ادغام رشته‌های دانشگاهی را ذیل یک مدیریت مورد تأکید قرار دادند؛ نظراتی که البته هیچگاه از سوی مقامات مسئول و صاحب نفوذ جدی گرفته نمی‌شود.
در آخرین اظهار نظر‌هایی که پیرامون این موضوع مهم شده است و رسانه‌ها به آن ورود کردند، دکتر محمود نیلی رئیس دانشگاه تهران نیز به این مسئله ورود کرد و در این باره با رسانه‌ها سخت گفت.
رئیس دانشگاه تهران گفت: آموزش پزشکی و غیرپزشکی باید با هم ادغام شوند؛ در هیج کجای دنیا تفکیکی میان این دو رشته وجود ندارد.
محمود نیلی احمد آبادی افزود: با توجه به تجارب کشور‌های موفق، رشته‌های که از هم جدا هستند باید در کنار یکدیگر قرار گیرند و اگر این امر صورت پذیرد می‌توانیم به نتایج ارزشمندتری برسیم.
وی ادامه داد: به نظر من آموزش پزشکی و غیرپزشکی باید با هم تجمیع شوند چرا که در هیج کجای دنیا تفکیکی میان این دو رشته وجود ندارد.
رئیس دانشگاه تهران تأکید کرد: معتقدم توجیهی برای تفکیک رشته‌های پزشکی و غیرپزشکی در دانشگاه تهران وجود ندارد؛ در گذشته برای حل مشکل کمبود پزشک، آموزش پزشکی از غیر پزشکی را مجزا کردند، اما در این دو حوزه جدایی وجود ندارد.
نیلی احمدآبادی اضافه کرد: وزارت بهداشت تعداد محدودی دانشجو جذب می‌کند، به نظر من برای توسعه علمی کشور، توسعه فعالیت‌های بین رشته‌ای، ارتقای کیفیت آموزش و کاهش برخی هزینه‌ها این دو رشته باید با یکدیگر ادغام شوند.
این موضوع البته در بین جامعه پزشکی کشور مخالفات سر سختی دارد که به لطف آن‌ها این رویه همچنان پابرجا باقی مانده است.
برای مثال اکبر رنجبرزاده نائب رئیس سابق کمیسیون بهداشت در این باره به رسانه‌ها گفت: جدا کردن آموزش پزشکی از وزارت بهداشت و الحاق آن به وزارت علوم یک اقدام کاملا غیرعلمی، نسنجیده و تضعیف کننده علوم و آموزش پزشکی محسوب می‌شود. این اقدام یک چرخش و عقب گرد به گذشته است که به صلاح و مصلحت آموزش پزشکی، علوم پزشکی، جامعه پزشکی و تحقیق و پژوهش و آینده این علم نیست.
علیرضا زالی رئیس سازمان نظام پزشکی کل کشور نیز در همین رابطه معتقد است: ادغام آموزش پزشکی با وزارت علوم، الگوی قدیمی و منسوخ شده در کشور‌های پیشرفته است. ادغام آموزش پزشکی با حوزه سلامت، دستاورد‌های بسیار ارزنده‌ای برای حوزه بهداشت و درمان جامعه و نظام سلامت کشور داشته است که کارشناسان خارجی برای ارزیابی وضعیت حوزه درمان به کشور می‌آیند نیز کاملا به این امر اذعان دارند. نیاز اصلی جامعه علوم پزشکی در حال حاضر تامین اعتبارات مناسب است و تغییرات مجدد مشکلی را رفع نخواهد کرد.
در این رابطه بررسی‌ها تقریباً نشان می‌دهد که اکثر پزشکان و به ویژه مقامات مسئول حوزه بهداشت با طرح ادغام آموزش عالی به شدت مخالف هستند، هر چند برخی مدیران سابق مثل دکتر معین در این میان عمیق‌تر به ماجرا نگاه می‌کنند و با در نظر گرفتن مصالح کلان‌تر با این ادغام موافق هستند.
در حالی که مخالفان ادغام از عقب گرد در این حوزه و بازگشت به اصول اولیه هرس دارند، موافقان این مسئله که تقریباً شامل همه مدیران و مسئولان دانشگاهی غیر پزشکی است، این رویه را مخالف اصل اساسی معرفت بشری و نیز رویه‌های جهانی توصیف می‌کنند که به توزیع بی عدالتی در حوزه‌های معرفتی منجر شده است.
هر چند سخنان جدید رئیس دانشگاه تهران در این باب این موضوع را دوباره بر سر زبان‌ها انداخت، اما به نظر نمی‌رسد حداقل در آینده نزدیک و با توجه به نفوذ بالای برخی مخالفان در ساختار قدرت، در این حوزه و مکانیزم‌های موجود تغییری حاصل شود؛ وضعیتی که به تشدید بی عدالتی‌ها در سایر حوزه‌های معرفتی منجر خواهد شد.
