نسبت برجام با اعتراضات اخیر کشور چیست؟
از پنجشنبه، هفتم دی ماه به مدت تقریبا یک هفته شهرهای زیادی در ایران دچار آشوب و اغتشاشهایی شد که همچنان مورد توجه رسانهها و تحلیلگران داخلی و بینالمللی است. از جمله مسائلی که در این تحلیلها مورد توجه قرار گرفته است، رابطه برجام با این تحولات است.
به گزارش «تابناک»؛ در تحلیلهای منتشره، رابطه برجام و آشوبهای اخیر کشور از چند زاویه مورد توجه قرار گرفته است.
کوچکترین و کماهمیتترین این واکنشها گروهی هستند که با طرح ادعای بیثمر بودن برجام، در جریان تجمعات برگزار شده در پاسخ به آشوبهای اخیر، گزینههای جایگزین خود برای برجام را در شعارهای خود طرح کردهاند.
دسته دوم تحلیلگرانی هستند که برآورده نشدن انتظارات از برجام را از جمله زمینههای بروز اعتراضات میدانند. دسته سوم تحلیلها نیز به ویژه در سطح بینالمللی بر این نکته تأکید دارند که ایالات متحده قصد دارد از آشوبهای اخیر به عنوان زیرساختی برای از بین بردن برجام استفاده کند.
شعار «نه اختلاس، نه برجام؛ مقاومت یک کلام» هم از تجمع روز یکشنبه تعدادی از دانشجویان مخالف آشوب در دانشگاه تهران و هم از برخی از تجمعات در شهرستانها که در مخالفت با آشوبهای اخیر برگزار شد، گزارش شده است. خاستگاه سیاسی این شعار روشن است، ولی بعید است معترضین به وضعیت اقتصادی کشور که همگان این روزها مدعی محق بودن آنان هستند، بپذیرند که مقاومت ادعایی این شعاردهندگان برای آنها نان و کار خواهد شد.
تحلیلهای دسته دوم را به زبانهای گوناگون، با اهداف متفاوت و از افراد مختلف میتوان شنید.
عدهای مانند برخی از نمایندگان مجلس که وضعیت اقتصادی و معیشتی معترضین را تنها دلیل بروز اعتراضات میدانند، مدعی هستند که تمرکز غیرمعقول دولت بر برجام سبب شده که انرژی و اراده کافی برای حل و فصل مشکلات اقتصادی در سالهای گذشته نمانده باشد. از نظر این افراد دولت انتظاراتی غیرمعقول از برجام داشته که برآورده نشده است و در نتیجه مشکلات اقتصادی کشور حل نشده مانده و عدهای اعتراض و آشوب کردهاند.
در همین دسته از تحلیلها، برخی کارشناسان معتقدند نوع استفاده تبلیغاتی دولت از برجام به عنوان مهمترین دستاورد دولت یازدهم، انتظارات زیادی را در عموم مردم ایجاد کرده که اکنون برآورده نشده و خود به یکی از ریشههای اعتراضات تبدیل شده است. در همین چارچوب، باید به احساس عمومی در خصوص سختتر شدن شرایط حفظ برجام برای دولت هم در صحنه داخلی و هم در صحنه بینالمللی توجه نمود.
شکل دیگری از بیان نقش برآورده نشدن انتظارات از برجام در بروز اعتراضات اخیر، روایتی است که مقامات آمریکایی مخالف برجام ارائه میکنند. ترامپ و اطرافیان وی بارها مدعی شدهاند که ایران منافع اقتصادی حاصل از برجام را صرف بلندپروازیهای منطقهای خود کرده است. نیکی هیلی نماینده دولت ترامپ در سازمان ملل، این دیدگاه را به طور ویژه در سخنان خود در جلسه اخیر شورای امنیت تبلیغ کرده است و مدعی شده مردم ایران قبول ندارند که دولت ایران سالانه شش میلیارد دلار را صرف جنگ در سوریه کند.
تحلیلهای دسته سوم، تحلیلهایی هستند که به ویژه در جلسه شورای امنیت در خصوص ناآرامیها در کشورمان نمود یافت. در این جلسه، نمایندگان چندین کشور از جمله روسیه، انگلیس و سوئد، بر مجزا بودن موضوع ناآرامیها از ضرورت پایبندی کشورها به تعهدات خود مطابق برجام تأکید کردند. این تأکید به ویژه به این سبب ابراز شده که در روزهای پس از ناآرامیهای اخیر، محافل تندروی مخالف برجام در آمریکا، وضعیت خاص روزهای اخیر را بهانهای مناسب برای خروج آمریکا از برجام مورد توجه قرار داده بودند.
در کنار سه دسته تحلیلهای فوق، دسته چهارمی از تحلیلها را میتوان با این پرسش محوری مطرح کرد که اگر برجام نبود، پیدایش، گسترش و تأثیر ناآرامیهای اخیر با چه سناریوهایی میتوانست رقم بخورد؟ پاسخ به این پرسش معیار مناسبی برای ارزیابی درستی تصمیم نظام برای پذیرفتن برجام خواهد بود. در این صورت، سؤالات جزئیتر آن گاه این خواهد بود که؛
اگر برجام و پیش از آن توافق موقت ژنو در پاییز 1392 که روند تشدید تحریمهای ایران را متوقف و وارونه کرد، نبود، آیا اساسا چنین ناآرامیهایی شکل میگرفت یا خیر؟
با فرض این که وضعیت اقتصادی کشور پیشزمینه اصلی بروز این ناآرامیها بوده است، چه زمانی میوه تلخ ناآرامیها از درخت پرآفت اقتصاد ایران به زیر پای مردم و مسئولان کشور میافتاد؟ سال 1392، 96، و یا هرگز؟
پرسش بعدی میتواند این باشد که در غیاب امید به دست آمده از حصول برجام، اگر تجمعی اعتراضی با موضوع وضعیت اقتصادی کشور شکل میگرفت، عدهای کمتر از امروز در آن شرکت میکردند و یا بیشتر؟
و نهایتا باید این پرسش مهم را طرح نمود که اگر ناآرامیهایی از این دست در اعتراض به وضعیت اقتصادی کشور، پیش از حصول برجام شکل میگرفت، آن گاه دولتهای غربی در مذاکرات خود با ایران سختگیرتر میشدند و یا این که فشار و تحمیل به ایران را کاهش میدادند؟
اگه برجام نبود همون سال 92 یه شورش بزرگ اتفاق می افتاد. وضع مرغ یادمون نرفته 
| 
البته شورش اون موقع بهتر نتیجه می داد . | وضع مرغ عمدا درست شد تا برجام را جا بیاندازند . در این چند دهه از این چیزها زیاد دیدیم . خوب است آقایان اعتراف کردند خزانه خالی نبود . | الان که سال 92 نیست که بگوییم وضع مرغ یادمان است الان 96 است و برجام هم مدت ها است اجرا می شود چرا وضع تخم مرغمان این است ؟ | چون برجام 5سال اقتصاد کشور را انتظاری کرد و هنوز نتیجه نداده و بلکه بعبارتی مرده است باعث ناامیدی و عصبانیت بیشتر مردم شده | دلار دوباره رفت بالای4300 تومان | برجام نفس های آخرش را میکشد | کاملا موافقم، در صورت نبود برجام و با توجه به وضع اقتصادی فشل کشور، با تورم 50، 60 درصدی قطعا اعتراض و آشوب زودتر و قویتر شکل می گرفت به نظر می رسد تحلیل آخری صحیح تر و واقعی تر است. | کی پاسخگوی این همه هزینه بی فایده و وعده های عملی نشده در برجام است؟ همین ریس جمهور و بعضی از اعضای مذاکر کننده که هنوزم ارشیو صحبت هاشون هست مگه نگفتند همه مشکلات حل میشه؟کدوم مشکل حل شد؟ این وسط فقط مشکل دولتیها حل شد و حقوق های نجومی شد یک قانون. متاسفانه حرف مردم تو این راهپیمایی ها گم شد. 
تنها دلیل این تجمعات تزریق بیش از اندازه ی امید توسط دولتی ها در مورد توافق ژنو و برجام با تیترهای آن چنانی و صحبت های به دور از واقعیت در گردهمایی های انتخاباتی و مناظره ها بود. عده ای می گویند دلیل سیاه نمایی رقیب بود ولی اگر انصاف داشته باشند می بینند که دولت خودش بیشتر از هرکس دیگر اوضاع کشور را سیاه نشان داد چه در مناظره های سال 92 و چه در کل 5 سال گذشته. پس حتی اگر سیاه نمایی هم دلیل باشد که باز به دولتی ها برمی گردد!! معنای واقعای کلمه نفاق را در مقالات مختلف شما که هر روز یک رنگ و بویی دارد میتوان بوضوح دید . یک روز مخالف برجامید و روز دیگر از مزایایی نداشته آن سخن میرانید.برجام خسارت محض بود و هست و خواهد بود . یک مشت غرب زده روشنفکر ماب که فکر میکردند میتوانند با قهقهه و خنده و پیاده روی دشمنی و نفرت شیاطین را به دوستی و مودت تبدیل کنند ساده انگارانه تمام اسرار و نقاط قوت این کشور را بدست خود و همکاران جاسوسشان در اختیار دشمنان قراردادند و حالا ناله من غریبم سر میدهند.
تا کی میخواهید برای برجامی که هیچ فرجامی نداشت محصول تراشی کنید والله نوبر است
وقتی مقاله بالا را خواندم با خودم گفتم خدای عقل این نئولیبرالیستهای وطنی تا کجا کار میکند . دیگر کار بجایی رسیده که برجام را بعنوان سوپاپ تخلیه مردم معرفی کنید نه برادر من ! مردم خسته از فریبند . مردم خسته از همین دغل کاریها هستند . مردم خسته از تبعیضند . مردم خسته اند از مدیرانی که عمر مدیریتشان به عصر دایناسورها بر میگردد .
بخدا اگر به این مدیران فرتوت دولت دوازدهم امیدی بود مردم بازهم تحمل میکردند اما آقایان نه تنها کاری از پیش نمیبرند بلکه به این ملت مظلوم دهن کجی هم میکنند !! رو در روی رهبر جامعه می ایستند و آخر سر هم طلبکارند که رهبر و نظام نمیگذارد ما کار کنیم ای تف به این همه تزویر و دروغ و ریاکاری
مردی و وجود داری نظرم را نمایش بده
| تعصب و بولتن ها کورت کردن. توی تاریخ چهل ساله اخیر، برنامه ای موفقتر از برجام بوده؟سند چشم انداز و برنامه های پنج ساله که درصد موفقیتش صفر بوده. بقیه برنامه ها و طرح ها هم همین. از این همه سال ادعای اقتصاد مقاومتی چی در اومده؟
برجام با وجود همه کارشکنی شماها حداقل صد میلیارد دلار پول کشور رو آزاد کرد، صادرات نفت هم عادی شده که اگه نبود پول جنگ سوریه از کجا در می اومد؟ ملت از گرسنگی نمی مردن؟
| ناشناس دوم موفق ترین ؟شما میدونی چی دادی و چی گرفتی که میگی موفق ترین ؟
خبرداری دیروز چین حساب های ایران رو بسته ؟
میدونی هنوز با چمدون دلار وارد کشور می شه ؟
مولفه قدرت رو دادیم تا کشور به رشد اقتصادی برسه نه اینکه گرفتارتر بشه
| عزيز برجام كه بعد از جنگ سوريه به وجود امد در ضمن صدها ميليارد ها در بانكهاي مركزي خارجي باقي ميماند براي خريد كالا از همون كشور و واردات كه نتيجه اش ميشود ركود و بيكاري | وقتی که فتوا داریم سلاح هسته ای نامشروعه، غنی سازی چطور می تونه مولفه قدرت باشه؟محدودیت های چین به خاطر پولشویی که دوستان شما به اسم حمایت از حزب الله اجازه ندادن درست بشه
سوال منو جواب بده آبدارجی: کدوم برنامه کشور از برجام موفق تر بوده؟
تنها علت ناراحتی مردم عمل نکردن به وعده های دولت بود | تنها ناراحتی مردم؟؟؟؟ یعنی فقط یه ناراحتی دارن؟؟؟ شعارهای مردم را مجددا مرور کنید. اونها به گرانی، عدم آزادی، فساد، بیکاری و و و معترضن 
دولت با عجله برجام را به سرانجام رساند دولت فعلی امریکا بسیار علاقه مند است برجام ناکام بماند در واقع دولت خوابهایی که برای پسا برجام دیده بود بیشتر شبیه خواب پنبه دانه شبیه بود تا سود دهی برجام .فراموش کردن وعده های انتخاباتی به مردمی که با امید رای داده بودند باعث شد عده ای به صداقت دولت شک کنند و فشار بیکاری جوانان و مشکلات اقتصادی ناشی از ان و تکمیل نشدن اقدامات و پروژه های دولت قبل باعث خشم بسیاری شد مردمی که به کشور اعتماد کرده بودند و از بین عده ای انتخاب شده نفر شان را با رای بالا انتخاب کردند اما ای کاش انتخاب نمی کردند
این تجمعات در واقع مخالفت با دخالت های آمریکا در ایران و خاور میانه بود وگرنه خدارو شکر وضعیت مالی اکثریت مطلق مردم خوب است و اوایل بیشتر شعارها مرگ بر آمریکا و اسراییل بود که توسط نفوذی ها منحرف شد | مرسی زینال که واقعیت را گفتی .، 
| وضعیت مالی اکثریت مطلق مردم خوب است ؟! عین کبک سرتو کردی زیر برف اگز برجام نبود مردم باهوشتر میشدند و کمی سختی تحمل میکردند بعد کشورهای دیگه کله شون را از چاه نفت خارج میکردن و از سال 94 عدالت نسبی برقرار میشد ولی الان دوباره اشرافی گرائی با دستان پشت پرده انگلیس و فرانسه برای تیم انحصار طلبان مهیا شده | خوابی عمو؟ تورم های بالای 50 درصدی کمی سختی بود؟!!! خدا شفات بده