معرفی شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص
سهامی عام شرکتی است متشکل از موسسین (کسانی‌که ابتداً شرکت را تاسیس کرده‌اند) و پذیره‌نویسان (مردم). که قسمتی از سرمایه‌ی آن توسط موسسین و الباقی توسط پذیره نویسان تامین می‌گردد. اما سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن در موقع تاسیس منحصرا توسط موسسین تامین می‌گردد و بر خلاف سهامی عام، پروسه پذیره‌نویسی و ارسال اعلامیه پذیره‌نویسی را به سازمان بورس و اوراق بهادار ندارد.
مراحل ثبت شرکت سهامی خاص
برای انجام مراحل ثبت شرکت سهامی خاص بایستی توجه کنیم که این نوع از شرکت‌ها، همانطور که گفته شد، بر خلاف سهامی عام دارای پروسه پذیره‌نویسی نمی‌باشند (فرآیند خرید اوراق بهادار از ناشر و تعهد به پرداخت وجه آن از سوی پذیره‌نویس). یعنی برای ثبت شرکت سهامی خاص نیازی نیست موسسین فراخوان پذیره‌نویسی داشته و از مردم دعوت به خرید سهامِ شرکت کنند. بلکه کلیه‌ی سرمایه و دارایی شرکت منحصرا توسط خود سهامداران تامین می‌شود.
برای ثبت شرکت سهامی خاص، حداقل حضور ۳ شخص اعم از حقیقی و حقوقی لازم است. که این میزان با حداقل تعداد اعضای هیئت مدیره برابری می‌کند. همانطور که پیش‌تر اشاره شد بایستی توجه کرد که مسئولیت این حداقل ۳ سهامدار، محدود و سرمایه‌ای است و صرفا تا میزان آورده خود دارای مسئولیت هستند.
بدیهی است که برای تشکیل و تاسیس یک شرکت بایستی حداقل سرمایه‌ی لازم مشخص شود. این حداقل سرمایه‌ی لازم برای شرکت سهامی خاص ۱ میلیون ریال است. یعنی یک شخص برای سهامدار شدن در یک شرکت سهامی خاص باید حداقل ۱ میلیون ریال آورده داشته باشد. حال اگر پس از تاسیس شرکت سرمایه‌ی شرکت از این حداقل تعیین شده کمتر شود، چند اقدام می‌توان انجام داد:
۱. می‌توان ظرف ۱ سال سرمایه را تا میزان مقرر افزایش داد (افزایش سرمایه یعنی یا سهام جدید صادر کنیم یا مبلغ اسمی را افزایش بدهیم).
۲. می‌توان شرکت را به نوع دیگری از انواع شرکت‌های قانون تجارت تبدیل کرد. مثلا شرکت سهامی خاص به یکی از انواع شرکت‌های شخصی مثل نسبی یا تضامنی تبدیل شود. در این نوع از شرکت‌ها، حداقل سرمایه لازم توسط قانون پیش بینی نشده و تابع مقررات اساسنامه است. البته باید به این نکته توجه کرد که شرکت سهامی خاص در صورت بروز چنین مشکلی نمی‌تواند به سهامی عام تبدیل شود. زیرا حداقل سرمایه لازم برای تشکیل سهامی عام طبق قانون، ۵ میلیون ریال است. در حالی‌که سهامی خاص دچار کاهش سرمایه زیر ۱ میلیون ریال شده است!
۳. در نهایت اگر هیچ‌کدام از دو اقدام گفته شده صورت نگرفت، هر ذی نفع از دادگاه می‌تواند تقاضای انحلال شرکت را بنماید.
برای تاسیس هر نوع شرکت، بدیهی است که بایستی مدارکی تسلیم مرجع ثبت شرکت‌ها شود. طبق مقررات قانون تجارت برای تاسیس و ثبت شرکت سهامی خاص، فقط تسلیم اظهار نامه به همراه چند مدرک دیگر به مرجع ثبت شرکت‌ها کافی است. از جمله این مدارک که باید همراه اظهارنامه ارسال شود، اساسنامه‌ی شرکت است (قانون داخلی شرکت که به توافق و تصویب سهامداران رسیده و کلیه‌ی امور شرکت بر اساس آن انجام می‌شود). این اساسنامه نیازمند امضای کلیه سهامداران می‌باشد.
مدرک بعدی، اظهارنامه‌ای است مشعر بر تعهد کلیه‌ی سهام و پرداخت حداقل ۳۵ درصد آن توسط سهامداران. یعنی برای تشکیل شرکت سهامی خاص لازم است سهامداران در زمان تاسیس شرکت، کل سهام را تعهد و حداقل ۳۵ درصد از آن را پرداخت کنند. این اظهارنامه نیز باید به امضای کلیه سهامداران برسد. نکته قابل ذکر آن است که این سرمایه و آورده می‌تواند نقد (پول) یا غیر نقد (غیر پول) باشد، اما حتما باید تماما در همان لحظه تادیه و پرداخت شود و به صورت سررسید دار و مدت دار پذیرفته نمی‌شود.
نکته دیگر که برای انجام مراحل ثبت شرکت سهامی خاص حائز اهمیت است، انتخاب اولین بازرسان و مدیران است. بدیهی است که هر شرکتی متشکل از تعدادی مدیر و بازرس است که در سهامی خاص اولین بازرسان و مدیران توسط کلیه سهامداران و مابقی توسط مجمع عمومی عادی سهامداران انتخاب می‌شوند. همانطور که اشاره شد، حداقل تعداد سهامداران در زمان تشکیل شرکت با حداقل تعداد اعضای هیئت مدیره برابر است یعنی همان حداقل ۳ نفر.
این مدیران و بازرسان انتخابی توسط کلیه سهامداران، باید به طور کتبی سمت خود را قبول کرده که این امر دال بر آن است که آنها از تکالیف و مسئولیت‌های سمت خود آگاه هستند و به تعبیر قانون تجارت از این که تاریخ شرکت تشکیل شده محسوب می‌شود.
هر شرکت سهامی خاص نیازمند یک روزنامه‌ی کثیرالانتشار است که کلیه‌ی آگهی‌های مربوط به شرکت در آن منتشر شود. این روزنامه‌ی کثیرالانتشار منتخب کلیه سهامداران است و تا زمان تشکیل اولین مجمع عمومی عادی، کلیه‌ی آگهی‌های شرکت در آن منتشر می‌شود تا بعدا روزنامه‌ی کثیرالانتشار منتخب مجمع عمومی عادی شروع به فعالیت کند (مجمع عمومی عادی، متشکل از کلیه‌ی سهامداران است که حداقل ۱ بار در سال تشکیل جلسه داده و به امور شرکت رسیدگی می کنند).
همانطور که گفته شد شرکت سهامی خاص برای تاسیس دارای پروسه‌ی فروش سهام از طریق پذیره‌نویسی نمی‌باشد و نمی‌تواند سهام خود را برای پذیره‌نویسی و فروش در بورس اوراق بهادار یا توسط بانک عرضه نماید. یا به انتشار آگهی یا هر نوع وسیله‌ی تبلیغاتی برای فروش سهام خود اقدام نماید. یعنی نمی‌تواند از مردم درخواست و دعوت به خرید سهامش بنماید.
در نهایت به عنوان نتیجه می‌توان گفت که برای تاسیس شرکت سهامی خاص حضور حداقل ۳ نفر به عنوان سهامدار با حداقل آورده مشخص شده توسط قانون به همراه ارسال مدارک ذکر شده مانند اظهارنامه و اساسنامه به مرجع ثبت شرکت‌ها بدون نیاز به پروسه پذیره‌نویسی لازم و ضروری می‌باشد.
تهیه شده در: chetor.com
