آیا شده صداهایی را بشنوید که هیچ منشا خارجی نداشتهاند؟ یا حس کردید یک نفر کنار شماست در حالی که کاملا تنهایید و کسی آن دور و بر نیست؟ برخی افراد تجربههای زیادی از این دست دارند. برخی دیگر تقریبا هیچ وقت چنین وهم و خیالاتی را تجربه نمیکنند. شرایط ذهنی خاصی همچون شیزوفرنی میتواند باعث بروز این حالات شود، اما حتی افرادی هم که هیچ مشکل ذهنی خاصی ندارند این طور چیزها را تجربه میکنند.
به گزارش ایسنا و به نقل از IFL، نتایج مطالعه جدید نشان میدهد بزرگسالان مبتلا به اوتیسم سه برابر افراد عادی این وهم و خیالات را تجربه میکنند. در این مطالعه که در دانشگاه شفیلد انجام شد، فهرستی از تجربیات حسی غیرمعمول در اختیار افراد بزرگسال مبتلا به اوتیسم و افراد سالم قرار گرفت و از آنها خواسته شد مشخص کنند تاکنون چند بار هر یک از این حالات را تجربه کردهاند.
مشخص شد افراد مبتلا به اوتیسم سه برابر بیشتر از افراد سالم این حسهای غیرمعمول را تجربه میکنند. به عنوان مثال محققان دریافتند 63 درصد از بزرگسالان مبتلا به اوتیسم به این سئوال پاسخ مثبت دادند: «آیا هرگز حس کردهاید یک نفر دارد شما را لمس میکند اما وقتی به دور و برتان نگاه کردهاید هچ کس آنجا نبوده است؟» در حالی که تنها 7 درصد از افراد بزرگسال سالم به این سئوال پاسخ مثبت داده بودند. یا 74 درصد از بیماران اوتیسمی به این سئوال پاسخ مثبت دادهاند که « آیا هرگز شکلها، نورها یا رنگهایی را میبینید که میدانید واقعا وجود ندارند؟». در مقایسه 14 درصد از افراد غیراوتیسمی به این سئوال پاسخ بله دادهhvshg// بودند.
تا امروز محققان نمیدانستند انواع تجربیات خیالپردازانه در اوتیسم وجود دارد، هر چند مدتهاست میدانیم اوتیسم با افزایش حساسیت شنوایی و بینایی همراه است. اما تجربه خیالات و موهومات با حساسیت بیش از اندازه به محرکها تفاوت دارد.
مقادیر مختلف مواد شیمیایی موجود در مغز (نوروترانسمیترها یا انتقالدهندههای عصبی) میتواند باعث شود برخی افراد تجربیات خیالانگیز بیشتری نسبت به سایرین داشته باشند. به عنوان مثال بیماران مبتلا به میگرن اغلب تجربیات خیالانگیزی دارند؛ همچون دیدن نورها و شکلهایی که در واقع وجود ندارند. صرع هم تا اندازهای با این نوع تجربیات همراه است.
هم میگرن و هم صرع با تغییر در میزان انتقالدهنده عصبی GABA همراه هستند. در داخل مغز برخی انتقالدهندههای عصبی نقش تحریککنندگی دارند و فعالیت عصبی را تحریک میکنند در حالی که برخی دیگر نقش بازدارنده دارند و باعث کاهش فعالیت عصبی میشوند. GABA یک انتقالدهنده بازدارنده است. کاهش مقدار این ماده میتواند منجر به بیشفعالی در مغز شود و اختلالات بینایی و حمله صرع را در پی داشته باشد. ثابت شده در اوتیسم نیز مقادیر GABA دستخوش تغییر میشود.
با این حال ارتباط بین تجربیات غیرمعمول و اوتیسم احتمالا تنها به دلیل اختلاف در مقدار مواد شیمیایی موجود در مغز نیست. نتایج مطالعات جدید نشان میدهد تجربیات منفی همچون قلدری یا منزوی شدن میتواند منجر به افزایش خیالپردازی در این بیماران شود.
متاسفانه بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم از طرد شدن از اجتماع یا از زورگویی سایرین رنج میبرند و این اتفاقات منفی میتواند منجر به رشد احساسات خیالانگیز غیرمعمول شود. نتایج مطالعات جدید نشان میدهد افرادی که از جامعه متمایز شدهاند همچون مهاجران نیز در مقایسه با سایرین خیالپردازترند و احساسات پارانوییدی بیشتری دارند. احتمالا در بیماران اوتیسم نیز مکانیسم مشابهی با این افراد وجود دارد و انزوا و تنهایی آنها را به سمت دنیای خیالات به پیش میراند.