فوتبال ورزش فقرا و ثروتمندان است. شايد بيشترين محبوبيت فوتبال به همين دليل باشد كه دايره آن وسيع و گسترده است و برخلاف بسياري از رشتهها اكثر مردم ميتوانند به اين رشته ورزشي بپردازند.
به نوشته همشهری؛ فقط در فوتبال است كه در فقيرترين كشورها و محلهها مثل كشورهاي آفريقايي يا هر گوشه از جهان حتي در ميان زمينهايي كه دورتا دور آن انباشته از زباله است يا پر از پستي و بلندي چند نفر را ميبينيد كه با يك توپ، بازي ميكنند، يا فقرايي كه در روستاهاي يك كشور آفريقايي يا آسيايي زير سقف خانهاي قديمي، دربي شهر ميلان يا مسابقه چلسي و منچستر يونايتد انگليس را در تلويزيون سياه و سفيد و رنگ و رورفتهاي تماشا ميكنند.
فوتبال عشق خيليهاست؛ كوچك و بزرگ نميشناسد. جام جهاني هم براي بزرگسالان است و هم نوجوانان و جوانان. فوتبال ساحلي و فوتسال هم جام جهاني دارد. حتي فقرا و بيخانمانها هم با برگزاري رقابتهايي با عنوان «جام جهاني بيخانمانها» جشن بزرگ فوتبال خود را برگزار ميكنند و از چند سال قبل كه اولين دوره اين رقابتها به میزبانی كشور اتریش و در سال 2003 برگزار شد، هرساله بيخانمانها و آوارگان كشورها گرد هم ميآيند تا برگزاركننده جامجهاني بيخانمانها باشند.
برگزاركنندههاي اين رقابتها هدف از اين بازيها را كمك به افراد فقير و تغيير در زندگي آنان اعلام كردهاند. جامجهاني فوتبال بيخانمانها امسال نيز با اهدافي انساندوستانه و كمك به فقرا از روز یکشنبه گذشته در شهر ميلان ايتاليا آغاز شده است.
رقابتهاي سال گذشته به ميزباني كشور ثروتمند استراليا در قاره اقيانوسيه برگزار شد و بيخانمانهاي افغانستان كه كشوري جنگزده و فقير است، قهرمان جامجهاني شدند.
مسابقات امسال نیز به منظور جلب توجه افكار عمومي به وضعيت فقيران جهان از پانزدهم شهريور آغاز شده و تا بيست و دوم همین ماه ادامه خواهد یافت و تيمهايي از 48 كشور جهان در آن حضور یافتهاند.
اين مسابقهها در سالهاي اخير در كشورهايي از جمله اتريش، آلمان، آفريقاي جنوبي و استراليا برگزار شده است؛ ولي همه اين جامهاي برگزارشده در يك مورد وجه اشتراك دارند و آن هم اين كه همه بازيكنان تيمها بيخانمان و فقيرند. حالا فرقي نميكند اين بيخانمانها در كشوري فقير مثل زامبيا باشند يا در كشوري ثروتمند چون انگليس، دانمارك، سوئد يا سوئيس.
تولد جامي براي فقرا
ايده برگزاري جامجهاني بيخانمانها در سال 2001 زماني شكل گرفت كه سردبيران و تعدادي از روزنامهنگاران در كنفرانس شبكه بينالمللي روزنامههاي خياباني در شهر «كيپ تاون» آفريقاي جنوبي گرد هم آمده بودند. «پل يانگ» اسكاتلندي و «هرالد اشميه» اتريشي، دو روزنامهنگار سرشناس، پيشنهاد برگزاري جامي براي بيخانمانها را در كنفرانس مطرح كردند و بالاخره پس از 18 ماه، در سال 2003، اولين دوره اين رقابتها به ميزباني اتريش و با حضور 18 كشور برگزار شد. آوارگان ميزبان قهرمان و انگليس و هلند دوم و سوم شدند.
در اين دوره بيش از 900 گل به ثمر رسيد. جايزه بازي جوانمردانه نيز به بيخانمانهاي كشور سوئيس رسيد و يك ايتاليايي با 37 گل زده بهترين گلزن رقابتها شناخته شد. دستاورد اين دوره هم جالب بود. 31 بازيكن از 141 بازيكن حاضر در تورنمنت شغل پيدا كردند و 49 بازيكن در مصاحبهاي گفتند كه زندگي آنان و تفكراتشان پس از برگزاري رقابتها تغيير كرده است.
سوئد، ميزبان رقابت هاي 2004
ميزبان شدن براي اين رقابتها برخلاف جامجهاني چندان دشوار نيست و رقابتي براي كسب ميزباني وجود ندارد؛ به همين دليل سوئد خيلي راحت ميزبان رقابتها شد. در اين دوره 28 تيم شركت كردند.
در اين دوره ايتاليا، كشور اتريش قهرمان دوره گذشته را كنار زد و اولين قهرماني خود را در جامجهاني بيخانمانها جشن گرفت و ژاپنيهاي مهربان نيز جايزه بازي جوانمردانه را به خود اختصاص دادند و يك آواره اوكرايني با 53 گل زده بهترين گلزن رقابتها شد. اين رقابتها در هفت روز بيش از 40 هزار تماشاگر را به محل برگزاري رقابتها كشاند.
در نظرسنجي از 204 بازيكن شركتكننده در اين رقابتها مشخص شد 188 نفر از آنها، يعني 92درصد، انگيزه جديدي براي زندگي يافتهاند و 95 نفر يعني 45 درصد از آنها به زندگي خانوادگي خود بازگشتهاند. 38 درصد آنها كار جديدي يافتند و 70 بازيكن نيز سراغ تحصيل رفتند.
بيخانمانها دراسكاتلند
جامجهاني سال 2005 به ميزباني اسكاتلنديها در حالي برگزار شد كه كشور انگليس از صدور ويزا براي بيخانمانهاي پنج كشور آفريقايي بروندي، كامرون، نيجريه، زامبيا و كنيا خودداري كرد؛ آن هم با اين بهانه كه آنها پول لازم براي شركت در رقابتها را ندارند!
226 بازيكن در قالب 27 تيم وارد كشور اسكاتلند شدند. در جريان اين دوره از رقابتها در 111 بازي در مجموع 450 گل به ثمر رسيد. ايتاليا با غلبه بر لهستان بار ديگر قهرمان شد و اوكراين و اسكاتلند نيز سوم و چهارم شدند.
جايزه بازي جوانمردانه به بيخانمانهاي آمريكا رسيد و جايزه بهترين تيم جديد حاضر در رقابتها نيز به استرالياييها اختصاص يافت. پس از برگزاري اين رقابتها 77درصد از بازيكنان از تغيير زندگي خود خبر دادند.
آفريقاييهاي سربلند
شهر كيپتاون آفريقاي جنوبي در سال 2006 یكي از بهترين دورههاي اين رقابتها را برگزار كرد. به خصوص اين كه اوزهبيو، ستاره افسانهاي قاره آفريقا و همچنين رئيسجمهور آفريقاي جنوبي در مراسم افتتاحيه شركت كردند.
در اين دوره نيز 48 كشور حضور داشتند و قزاقستان، تيم تازهوارد اين رقابتها شگفتي آفريد و تا فينال رقابتها پيش رفت گرچه در نهايت قهرماني به روسيه رسيد. لهستان و مكزيك نيز در رتبههاي سوم و چهارم قرار گرفتند.
جايزه بازي جوانمردانه هم به اسلواكي رسيد. قزاقستان بهترين تيم تازهوارد شناخته و «رونالد سيامی» از زامبيا بهترين بازيكن رقابتها معرفي شد. در اين دوره در مجموع 300 مسابقه، 1800 گل به ثمر رسيد.
ركورد جديد در جامجهاني
در رقابتهاي سال 2007 نيز كه به ميزباني كپنهاك دانمارك برگزار شد مثل دوره گذشته 48 كشور حضور يافتند كه در پايان بيخانمانهاي اسكاتلند با غلبه بر لهستان قهرمان شدند و تيمهاي ليبريا و دانمارك نيز در ردههاي بعدي ايستادند.
ولي در رقابتهاي سال 2008 كه به ميزباني ملبورن استراليا برگزار شد با حضور 56 كشور ركورد جديدي در اين رقابتها به ثبت رسيد. اين رقابتها در دو پارك شهر ملبورن برگزار شد و بيش از 50 هزار تماشاگر، سابقهها را تماشا كردند.آوارگان افغاني با شگفتي تمام، قهرمان رقابتها شدند و روسيه، غنا و اسكاتلند نيز در رتبههاي بعدي ايستادند.
برخي از قوانين جام
بازيكنان تيمها بايد بالاي 16 سال داشته و در يكسال گذشته جزو بيخانمانها بوده باشند يا درآمد آنها از فروش روزنامههاي خياباني تأمين شده باشد.
زمان بازي 14 دقيقه است و هر تيم با 4 بازيكن در زمين حضور مييابد. 4 بازيكن هم به عنوان ذخيره روي نيمكت مينشينند. جامجهاني بيخانمانها نتيجه تساوي ندارد و دو تيم درصورت تساوي در ضربات پنالتي تيم برنده را مشخص ميكنند.
بيخانمانها در كشور لاجوردي پوشان
اين بار شهر ميلان ميزبان رقابتهاي سال 2009 است. دو باشگاه بزرگ شهر ميلان (اينترميلان و آثميلان) از حاميان برگزاري رقابتهاي اين جامجهاني هستند.البته اين نخستين بار نيست كه دو باشگاه بزرگ فوتبال از اين رقابتها حمايت ميكنند. پيش از اين نيز باشگاههايي چون رئال مادريد اسپانيا و منچستر يونايتد انگليس حامي اين رقابتها بودهاند.
اكنون به نظر ميرسد با برگزاري چند دوره از اين رقابتها، جامجهاني بيخانمانها نيز
رفته رفته سهم خود را از دنياي فوتبال گرفته است و بار ديگر فوتبال توانسته در نقشي ديگر و اين بار براي بيخانمانها و فقرا وارد زندگي آنان شود و اميد به زندگي و آينده بهتر را براي آنان به ارمغان آورد.