سرویس‌های بهداشتی عمومی چقدر آلوده ‌است؟

شاید با شنیدن عبارت «توالت عمومی» به یاد محیطی بسیار آلوده و سرشار از عوامل مختلف بیماری‌زا بیفتیم، اما آیا این محیط واقعا بیماریزاست یا این صرفا یک باور عمومی و نادرست است؟

به گزارش جام جم به نقل از لایو ساینس، در چند سال اخیر چند پژوهش برای بررسی میزان وجود انواع میکروارگانیسم‌ها در توالت‌های عمومی به انجام رسیده است. جامع‌ترین پژوهشی که در این خصوص انجام شده، دو سال پیش و با بررسی سرویس‌های بهداشتی چهار دانشگاه معروف در ایالات متحده به واکاوی این باور عمومی پرداخت. البته پیش از آن نیز مطالعات اینچنینی انجام شده بود. برای نمونه سال 2011 دانشمندان با نمونه‌برداری از 12 سرویس بهداشتی عمومی در یک دانشگاه، 19 نوع باکتری یافتند که روی پوست یا در روده انسان یافت می‌شود. باکتری‌های مربوط به پوست در بخش‌هایی از سرویس بهداشتی که با دست انسان در تماس است (نظیر دستگیره در، شیر آب و نیز دکمه ظرف صابون مایع) یافت می‌شد. محل یافت‌شدن باکتری‌های مربوط به روده را نیز احتمالا خودتان می‌توانید حدس بزنید! اما این مطالعه فقط یک نمونه برداری یکباره بود و مشخص نمی‌کرد این باکتری‌ها تا چند وقت می‌توانند در فضای سرویس بهداشتی عمومی زنده بمانند، اما پژوهش دو سال پیش به این پرسش نیز پاسخ داد.

آزمایش و نمونه برداری

در این آزمایش ابتدا هر ساعت یکبار، نمونه‌ای از سرویس‌های بهداشتی‌گرفته می‌شد و سپس محیط دستشویی پس از استریل در دسترس عموم قرار می‌گرفت. در مرحله دوم هر دستشویی تا چهار ساعت استفاده و سپس به مدت یک روز در این دستشویی‌ها قفل شد تا کسی از آنها استفاده نکند. به این ترتیب باکتری‌های درون این محیط فرصت داشتند رشد و نمو کنند.

نتیجه نمونه‌برداری اولیه نشان داد طی هر ساعت استفاده از دستشویی، انبوهی از باکتری‌ها وارد این محیط می‌شود. بر اساس محاسبات صورت گرفته، در هر ساعت 500 هزار باکتری به هر اینچ مربع از سطح دستشویی وارد می‌شود، اما نکته مهم اینجاست که بیشتر این باکتری‌ها عمر چندانی ندارند و بسرعت از بین می‌روند. باکتری‌های روده انسان که تحمل اکسیژن، سرما و نبود مواد غذایی را ندارند خیلی سریع‌تر از سایر انواع باکتری‌ها از بین می‌روند. در واقع محیط سرویس بهداشتی با محیط گرم، مرطوب و نیز سرشار از موادغذایی روده بزرگ انسان کاملا متفاوت است.

با این وجود این، باکتری‌های موجود روی پوست‌ بهتر می‌توانند شرایط موجود در محیط سرویس بهداشتی را تحمل کنند. برخی از این باکتری‌ها بیماریزا هستند و می‌توانند سبب بروز مشکلات جدی در انسان شوند. برای نمونه یک باکتری با نام استافیلوکوکوس آئورئوس (Staphylococcus aureus) می‌تواند تا مدت‌ها روی سطوح سرویس بهداشتی دوام آورد.

اگر با خواندن این مساله نگران شدید، چند لحظه صبر کنید! شاید برایتان جالب باشد بدانید که از هر پنج نفر، یک نفر این باکتری را روی پوست خود دارد. در واقع این باکتری فقط در صورتی می‌تواند سبب بروز بیماری شود که سیستم ایمنی فرد دچار مشکل باشد یا این که زخمی باز و بدون پوشش داشته باشد. پس در حالت عادی، وجود این باکتری در سرویس بهداشتی عمومی جای نگرانی ندارد.

اهمیت بهداشت و واکسیناسیون

بهداشت فردی و نیز برنامه واکسیناسیون سبب می‌شود احتمال انتقال بیماری از طریق محیط سرویس بهداشتی عمومی به انسان تقریبا به صفر برسد. شستن دست‌ها هنگام خروج از سرویس بهداشتی به از بین رفتن باکتری‌هایی که احتمالا روی پوست دست قرار گرفته‌اند می‌انجامد. همچنین واکسیناسیون نیز می‌تواند جلوی بسیاری از مشکلات احتمالی ناشی از عوامل بیماری زا را بگیرد.

برای نمونه، ویروس هپاتیت A می‌تواند از طریق مدفوع فرد بیمار به فرد دیگر منتقل شود، اما این در صورتی است که این باکتری از طریق دست‌های آلوده وارد دهان شده و به این ترتیب وارد بدن فردی دیگر شود. در این حالت شستن دست‌ها و نیز واکسن هپاتیت A می‌تواند جلوی این پدیده را بگیرد. همچنین با وجود این که طی سال‌ها، شایعات زیادی در مورد ابتلای افراد مختلف به بیماری‌های گوناگون به خاطر حضور در سرویس‌های بهداشتی عمومی منتشر شده، این اخبار چندان درست نبوده و مطالعات صورت گرفته درستی آنها را ثابت نمی‌کند.

به هر حال، سرویس‌های بهداشتی عمومی انبوهی از باکتری‌های مختلف را در دل خود دارند که از طریق افراد مختلف وارد این محیط می‌شود. با وجود این، بسیاری از این باکتری‌ها عمر چندانی نداشته و خیلی زود از بین می‌روند. همچنین حفظ بهداشت فردی و بویژه شستن دست‌ها پس از خروج از دستشویی می‌تواند احتمال انتقال بیماری‌ها از سرویس بهداشتی عمومی را به صفر برساند.