بازدید 9142
معضل جدیدی که گریبان حیات وحش ایران را گرفته است؛

جذب ارز به نرخ فروش «قانونی» میراث محیط زیست!

مارها سمبل سلامتی هستند و به همین دلیل نماد داروسازی شده‌اند؛ همان نمادی که ماری را در حال ریختن سم در یک جام نشان می‌دهد و بر تابلوی بسیاری از داروخانه ها و صنایع داروسازی نقش بسته است. اصلا به همین دلیل است که در فرهنگ مان به افراد مریض بی مار می‌گویند.
کد خبر: ۵۴۹۲۲۸
تاریخ انتشار: ۰۱ آذر ۱۳۹۴ - ۲۳:۰۲ 22 November 2015
شکار بد است یا خوب؟ اگر پای بقای نسل حیوانی در میان باشد چه؟ اگر عده‌ای بر این باور باشند که شکار کردن همیشه بد و همراه با ضرر نیست، با طرح سوال دوم ماجرا تغییر خواهد کرد و بعید است بتوان منفعتی در شکار یافت؛ بخوانید تا دستتان بیاید درباره چه آفتی سخن می‌گوییم.

به گزارش «تابناک»، هرچه بحث برداشت صیانتی از ذخیره های ارزشمند زیرزمینی کشورمان، از جمله نفت، بحثی قدیمی و شناخته شده است که سرمنشا تغییراتی هم در این عرصه بوده، در محیط زیست کشورمان کمتر در این باره سخن گفته شده است تا جایی که می‌بینیم در سایه برداشت شدید برخی منابع خدادای این عرصه، یادگارهای تلخی بر بوم کشورمان به یادگار مانده است.

از انقراض برخی گونه های حیات وحش کشورمان تا گسترده شدن سایه این نیستی بر سر برخی گونه های دیگر گرفته تا خطر زوالی که بیخ گوش برخی گونه های گیاهی و حتی جنگل های وسیع کشورمان نشسته، آنچنان در برداشت از منابع زیست محیطی افراط صورت گرفته که هر روز از بحرانی بودن اوضاع زیست محیطی کشورمان در یک زمینه می‌شنویم.

این در حالی است که به رغم همه توجه هایی که در سالهای اخیر به این موضوع شده و حساسیت هایی که در جامعه به مسائل محیط زیستی به وجود آمده، گاه با مواردی مواجه می‌شویم که کمتر به چشم آمده و اهمیت آن درک شده و حتی از آن بدتر، گاه در قالب اخبار خوشایند مخابره می‌شوند! مثل خبر افزایش صادرات سرم ضد مار در کشورمان که واکنش شدید هوشنگ ضیایی، یکی از کارشناسان شناخته شده حیات وحش کشورمان را به همراه داشته است.

اما ارتباط این خبر با بحران هایی که گریبان محیط زیست کشورمان را گرفته چیست؟ بیایید ابتدا متن خبر را مرور کرده و بررسی کنیم تا درک ماجرا ساده تر شود. [تحلیلی که در ادامه پیش رو دارید، به قلم آقای ضیایی به رشته تحریر در آمده است.]

جذب ارز به نرخ فروش «قانونی» میراث محیط زیست!

آن گونه که به تازگی در بخش های خبری رسانه ملی درباره فعالیت های سرم سازی رازی گفته شد، صادرات سرم ضد مار به کشور عراق و چند کشور و همچنین تقاضای کشورهایی مثل انگلستان برای خرید این سرم، خبر خوبی است که حتی می‌توان درآمدهای ناشی از آن را  با درآمدهای نفتی قیاس کرد و احتمالا از نتیجه به دست آمده به خود بالید.

البته این خبر برای فردی که به ارزش های مار واقف نیست شاید یک خبر خوب باشد ولی از نظر یک اکولوژیست و آشنا به طبیعت، بی شباهت به یک فاجعه نیست چراکه مارها یکی از ارزشمند ترین جانوران به شمار می‌روند که در بالای هرم غذایی قرار دارند و جمعیتشان ارتباط تنگاتنگی با کنترل جمعیت برخی از حیوانات نظیر موش و سایر جوندگان دارد.

اهمیت این موضوع تا آنجا بالا می‌رود که مارها به سبب نقشی که در کنترل آفات و جلوگیری از اشاعه برخی امراض دارند، از ارزش و احترام زیادی برخوردارند و وجودشان در یک منطقه علامت سالم بودن اکوسیستم آن منطقه است.

علاوه بر اینها، مارها سمبل سلامتی هستند و به همین دلیل نماد داروسازی شده‌اند؛ همان نمادی که ماری را در حال ریختن سم در یک جام نشان می‌دهد و بر تابلوی بسیاری از داروخانه ها و صنایع داروسازی نقش بسته است. اصلا به همین دلیل است که در فرهنگ مان به افراد مریض بی مار می‌گویند.

این در حالی است که متاسفانه در حال حاضر برخی باورهای غلط آن چنان در جامعه مان ریشه دوانده که به سبب آن نه تنها حفاظتی از مارها نمی‌شود، بلکه ترس بی جهت از این گونه ارزشمند موجب شده که اغلب مردم و حتی برخی از محیط بانان به مجرد دیدن مار با سنگ و چوب به جانش می‌افتند و تا حیوان را نکشند دست بردار نیستند.

به همین دلیل تاسف بار و همچنین برخی دلایل دیگر مثل خریداری مارهای سمی توسط موسسه سرم سازی رازی، تخریب زیستگاه، کم شدن طعمه و قاچاق آن به خارج از کشور، شاهد آن هستیم که جمعیت مارهای کشورمان در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته و حتی به تهی شدن بسیاری از مناطق کشورمان از وجود این گونه منجر شده است.

این اتفاق برای مارهای سمی‌ای که دارای تحرک کمی هستند بسیار شدیدتر هم رخ داده اما کاهش جمعیت مار و پائین آمدن تعداد مارگزیدگی هم موجب نشده که امثال موسسه سرم سازی رازی تقاضای خود را جهت زنده گیری مار از طبیعت کاهش دهند و افزایش تولیدات سرم ضدمار و تاکید بر رونق صادرات این محصول، مهر تاییدی بر این ادعاست.

این در حالی‌ست که مجوز این اتفاق را سازمان حفاظت محیط زیست به لحاظ داشتن مناسبات انسان دوستانه و جلوگیری از مخاطرات ناشی از مارگزیدگی، طی یک قرارداد 5 ساله (که مدت آن اخیرا" به پایان رسیده است) صادر نموده بود، مشروط به اینکه زمینه تولید سم از طریق سنتز و یا روش های دیگری مانند تکثیر مارها در اسارت فراهم آید و زنده گیری مارها از طبیعت برچیده شود.
 
با این وجود شاهدیم که هنوز هر ساله در آغاز فصل بهار و زمانی که مارها از خواب زمستانی بیدار شده و با تحرک زیاد مشغول جفت یابی هستند، توسط مارگیران باتجربه به دام افتاده و در قبال دریافت مبالغی ناچیز به موسسه رازی فروخته می‌شوند تا در آنجا به شیوه ای بسیار قدیمی و آسیب رسان، با فشردن جمجمه مار، از این حیوانات سم گیری شده و فرایند تولید پادزهر طی شود. مکانیزمی قدیمیکه در کنار عواملی همچون محروم ماندن مارها از تغذیه مناسب، به بلااستفاده شدن مارها پس از یکی دو بار سم گیری منجر شده و حاصل آن حیوانی آسیب دیده است.

تا یکی دو سال پیش این مارها را که دیگر فایده ای برای موسسه نداشت، در کوره می‌ریختند و آتش می زدند ولی اخیرا" به علت فشار سازمان حفاظت محیط زیست، صد ها مار را که از مناطق مختلف جمع آوری نموده بودند در دو سه جعبه ریخته و آنها را در دره لار رها نمودند که اغلب توسط چوپانان کشته شدند که اگر هم کشته نمی‌شدند، به علت ضعف جسمانی و ورود به قلمرو مارهای دیگر، شانسی برای ادامه زندگی در طبیعت  نداشتند.

از طرف دیگر رهاسازی این مارها -که از مناطق مختلف کشور جمع آوری شده و به دلیل نگهداری‌شان در یک مکان، احتمال تسری امراض و بیماری هایشان به یکدیگر وجود دارد،- موجب اشاعه امراض و بیماری های این حیوانات به طبیعت خواهد شد.

البته خوشبختانه به تازگی دفتر حیات وحش و دفتر نظارت بر شکار و صید، با دعوت از دانشگاهیان و کارشناسان و نمایندگان موسسه رازی و برپایی جلساتی، اقدامات مفیدی در زمینه جلوگیری از صید بی‌رویه مارها و ملزم نمودن موسسه به استفاده از روش های جدید تهیه سرم ضد مار صورت داده که امیدوارمان می‌کند موسسه خوش نام رازی تجارت سرم مارگزیدگی را از دستور کار خود خارج نموده و حتی با ورود به عرصه هایی همچون تولید واکنس بیماری «طاعون دام های کوچک» که گریبان حیات وحش کشورمان را گرفته، رویکر متفاوتی اتخاذ نماید.
سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
مطالب مرتبط
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر