فیلم:مهم‌ترین جشنواره مستند خاورمیانه در تصرف سینمایی‌سازها

هشتمین جشنواره سینماحقیقت پس از یک هفته تکاپو در حال به اوج خود نزدیک می‌شود و با معرفی برگزیدگانش تنها یک گام فاصله باقی است که به نظر می‌آید دیگر سالن‌‌های سینماهای میزان این رویداد، کشش سیل مخاطبان سینمای مستند که روزگاری در کشورمان مهجور بود را ندارد و اگر همین کیفیت و فضای باز مستندسازی حفظ شود، باید در تدارک میزبانی‌های وسیع‌تر از مخاطبان رو به گسترش سینما مستند بود.

به گزارش «تابناک»؛ واپسین شب هشتمین جشنواره سینما حقیقت همچون روزهای گذشته با استقبال وسیعی همراه بود، به گونه‌ای که می‌توان اذعان کرد فضای سالن‌های سینماهای فلسطین و سپیده به عنوان دو میزبان سنتی این رویداد، دیگر توان میزبانی این جشنواره بزرگ را ندارند و احتمالاً در سالن‌های آینده بر وسعت کمی میزبانان این جشنواره افزوده خواهد و چه بسا در سال‌های نه چندان دور، برای تماشای فیلم‌های مستند نیز نیازمند خرید بلیت باشیم.

شاید دور از ذهن بود که جشنواره سینما حقیقت تا این حد توجه عمومی را به خود جلب کند و حتی نامزدهای جوایزش نیز همچون جشنواره فیلم فجر چالش برانگیز شود و این چالش همچون آنچه در روزهای اخیر شاهدش بودیم، رسانه‌ای باشد اما به نظر می‌رسد به همین میزان که اقبال بین‌المللی به این رویداد شده، اهمیت سینمای مستند در داخل کشورمان نیز رو به فزونی نهاده و کارکرد ذاتی‌اش بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.


سیدمهدی طباطبایی نژاد درباره این کارکرد به ذکر حکایتی کهن پرداخته بود: «خدا چون از خلقت آدمي فارغ شد، فرشتگان از او خواستند تا حقيقت را به آنان بنماياند. خداوند آينه‌اي آفريد و به دست فرشتگان داد. فرشتگان كه از خلقت آدمي به وجد آمده بودند با تماشاي آينه در حيرت شدند. آينه در ميان فرشتگان دست به دست مي‌شد كه ناگاه از عرش به زمين افتاد. تكه‌هاي آينه هر يك به سويي شد. هر كس قطعه‌يي يافت، خود را در آن ديد و گمان كرد كه اين تمامِ حقيقت است؛ اما حقيقت ميان مردمان بود و حقيقتِ كامل آنگاه حاصل شود كه مردمان تكه‌هاي آينه را به هم‌آرند»

جشنواره امسال مملو از فیلم‌های مهم بود؛ از «شش قرن و شش سال» میرطهماسب و «چنارستان» آفریده تا «شهر خاموش» میرزایی و «من می‌خوام شاه بشم» گنجی و البته اینها نمونه‌ای از آثاری بودند که در ایده و پردازش حرف‌های جدی برای گفتن داشتند.

جشنواره هشتم با نمایش فیلم‌های خوش ساخت‌تری نسبت به دوره‌های پیشین به انتها نزدیک شد؛ فیلم‌هایی که برای تولیدشان سرمایه گذاری وسیع تری شده بود و حکایت از نگاهی حرفه‌ای تر به سینمای مستند داشت. این اتفاق از آن حیث رخ داده که «سینمای هنر و تجربه» متولی اکران آثار برجسته مستند کشورمان در سینماها شده و به همین دلیل مستندسازان مدتی است که به بازگشت سرمایه‌شان از طریق اکران امید یافته‌اند.


هرچه این چرخ دنده مفقوده سال‌های گذشته که مدتی است شکل گرفته، با چرخش سریع‌تری همراه شود و رونق گیشه سینمای مستند نیز مشهود گردد، مستندسازان کشورمان به سمت آثار حرفه‌ای تر که نیازمند سرمایه گذاری وسیع‌تر خواهد بود، پیش می‌روند، هرچند حرفه‌ای گری در مستندسازی لزوماً به معنای سرمایه گذاری بیشتر نیست اما نمی‌توان انکار کرد که این دو عامل تا چه میزان به هم گره خورده‌اند. با این اوصاف باید از وسعت یافتن حضور مستندهای سینمایی که قابلیت بلیت فروشی نیز دارند، استقبال کرد تا بالاخره سینمای مستند و مستندسازی نیز در کشورمان همچون کشورهای صاحب‌سینما نظیر آمریکا، درآمدزا شود.

سینماگران مستند را در این رویداد باید از یک منظر دیگر نیز مورد توجه قرار داد و آن هم نگاه عمیق و نوع روایت‌شان در مستند‌ها است، چرا که در دو دهه اخیر بسیاری از همین مستندسازان به جمع فیلمسازان سینمایی و به ویژه فیلمسازان اجتماعی پیوسته‌اند و طبیعتاً در یک دهه آینده گروهی از همین مستندسازانی که در جشنواره هشتم حضور پررنگی داشتند نیز به جمع فیلمسازان حرفه‌ای خواهند پیوست و همین موضوع تزریق نگاه حرفه‌ای را از همین مقطع به سینمای مستند پراهمیت‌تر می‌سازد؛ نگاه حرفه‌ای که قطعاً باید با جذب وسیع مخاطب و درآمدزایی همراه باشد.

در آستانه پایان هشتمین رویداد سینمای مستند کشور و خاورمیانه، اسامی نامزدهای دریافت جایزه از دو بخش «جایزه شهید آوینی» و «مسابقه ملی» این جشنواره اعلام شدند که در این میان هیات داوران بخش‌های مسابقه بین‌الملل، مستند شهر، صنایع دستی و هنرهای سنتی نامزدی اعلام نکردند. در عین حال دو جایزه ویژه دبیر جشنواره هم در بخش‌های مسابقه ملی و جایزه شهید آوینی در مراسم پایانی که از ساعت 18 عصر یکشنبه 16 آذرماه 1393 در تالار اندیشه حوزه هنری برگزار می‌شود، اهدا خواهد شد.



بخش جایزه شهید آوینی
هیأت داوری بخش «جایزه شهید آوینی» جشنواره سینماحقیقت متشکل از آقایان محمدرضا جعفری‌جلوه، محمد داوودی و امیر خوراکیان، پس از بررسی 22 فیلم منتخب هیأت انتخاب، فیلم‎های ذیل را به عنوان نامزدهای دریافت جایزه از بخش «جایزه شهید آوینی» انتخاب و اعلام کردند:

الف- نامزدهای بهترین فیلم کوتاه (جایزه شهید آوینی):              
آشنای غریب (مصطفی شبان)، مالکیه (محمدباقر شاهین)، میراث مجید (مصطفی آتشمرد)، و آزادی (لعیا عباس میرزایی)

ب- نامزدهای بهترین فیلم نیمه‌بلند و بلند (جایزه شهید آوینی):  
هیأت داوران با توجه به تعداد محدود فیلم‎ها در بخش مستند بلند، دو بخش فیلم‎های نیمه‏‎بلند و بلند را به طور مشترک داوری نموده و آثار ذیل را به عنوان آثار نامزد دریافت جایزه این بخش معرفی کردند:
ابرها در راهند (محمدعلی فارسی)، اتاق جنگ (مصطفی حریری)، پیروزی (حمید کوهپایی)، چه کسی ما را کشت؟ (محمدحسین جعفریان)، زمان به وقت موسیو ستبون (محمود کریمی)، وقتی گنجشک‏ها جیغ می‎کشند (خلیل رشنوی)


بخش مسابقه ملی
هیأت داوری هشتمین جشنواره بین‎المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» متشکل از آقایان دکتر احمد ضابطی‌جهرمی، محمدرضا مقدسیان، دکتر حبیب احمدزاده، مصطفی رزاق‌کریمی، سعید ابوطالب، رامین حیدری‌فاروقی و محمد شیروانی، پس از بررسی 118 فیلم منتخب هیأت انتخاب، فیلم‎های ذیل را به عنوان نامزدهای بخش «مسابقه ملی» جشنواره انتخاب و اعلام کردند:

نامزدهای بهترین کارگردانی فیلم مستند کوتاه:
آشنای غریب (مصطفی شبان)، اینجا چراغی روشن است (کاظم حسینی)، داروی کشنده (امیر تاجیک)، قاشق (جلال ویسی)، لیر (محمدرضا حافظی)، مالکیه (محمدباقر شاهین)

نامزدهای بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه‌‏بلند:
آقای بیکار (علی همراز)، روی زیرزمین (ماهان خمامی‎پور)، عروسک‏ها نمی‏دانند (نوا رضوانی)، فراتر از رنگ (مریم سپهری)، می‏لا دو (فاطمه طوسی)

نامزدهای بهترین کارگردانی فیلم مستند ‏بلند:
آتلان (معین کریم‎الدینی)، ابرها در راهند (محمدعلی فارسی)، بختک (محمد کارت)، جایی برای زندگی (محسن استادعلی)، من می‎خوام شاه بشم (مهدی گنجی)

نامزدهای بهترین پژوهش:
ابرها در راهند (مهدی فارسی)، چنارستان (هادی آفریده)، خرابات (آرش اسحاقی)، سفر به آمادای (دکتر آریا شفائی‌پور)، سیاه چاله (مهدی چلانی)، شش قرن و شش سال (مجتبی میرتهماسب)

نامزدهای بهترین تصویربرداری:
آتلان (محمد لطفیان)، اهالی خیابان یکطرفه (رضا تیموری)، حیات در رگ‎های سرد (مهدی نورمحمدی و محمود منصوری)، سیاهان جنوب ایران (رضا تیموری)

نامزدهای بهترین صدابرداری:
آتلان (طاهر پیشوایی)، جایی برای زندگی (شاهین پورداداشی)، چنارستان (حسن شبانکاره)، حیات در رگ‏های سرد (فرزاد جعفریان، مجید محمد دوست)، سفر به آمادای (پویان باشتی‌منفرد)

نامزدهای بهترین تدوینگر:         
آتلان (معین کریم‌الدینی)، آقای بیکار (علی همراز)، جایی برای زندگی (بابک حیدری)، چنارستان (حمید نجفی‌راد)، عروسک‎ها نمی‏دانند (نوا رضوانی)

نامزدهای بهترین نویسنده گفتار متن:
آقای بیکار (علی همراز)، اتاق جنگ (مصطفی حریری)، چنارستان (هادی آفریده)، عیّار مشروطه (مسعود اعرابی)

نامزدهای بهترین فیلم (تهیه‏کننده):
ابرها در راهند (محمدعلی فارسی)، جایی برای زندگی (محسن استادعلی، نسرین عبدی)، چنارستان (هادی آفریده)، حیات در رگ‎های سرد (فتح‌الله امیری)، شش قرن و شش سال (مجتبی میرتهماسب)