این بار روس‌ها ساخت نیروگاه‌ برای ایران را چند سال طول خواهند داد؟

قصه پرغصه تکمیل ساخت نیروگاه بوشهر به وسیله پیمانکار روس با تاخیری ده ساله همراه بود. نیروگاهی که قرار بود آلمانی‌ها کار ان را در ابتدای دهه 60 به پایان برسانند، با تاخیری تقریبا سی‌ساله به مرحله بهره‌برداری رسید. روس‌ها حتی نسبت به وعده اولیه خود برای تکمیل کار تا سال 2000 نیز حدود ده سال تاخیر داشتند.

به گزارش «تابناک»، در حالی که روسیه به خصوص به دلیل خلف وعده و تاخیر در تکمیل ساخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر به نماد بدقولی در پروژه‌های مشترک با ایران تبدیل شده، علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی بر سر ساخت نیروگاه‌هایی جدید با روسیه به توافق رسیده است که از هم اکنون و حتی پیش از این روشن شود، روس‌ها این بار خوش قول خواهند بود یا این که بار دیگر خلف وعده خواهند کرد، یک مساله تقریبا بدیهی است.

صالحی در حالی زمان تکمیل هر یک از واحدهای جدید را هشت سال اعلام کرده است که در اغلب قراردادهای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای که در سالهای اخیر بین دیگر کشورهای منطقه از یک سو کشورهای سازنده منعقد شده، زمان ساخت و شروع بهره‌برداری به مراتب کوتاه‌تر بوده است.

برای مثال طبق یک قرارداد روس‌ها اولین نیروگاه هسته‌ای ترکیه را می‌سازند. اولین نیروگاه هسته‌ای ترکیه قرار است در منطقه آکویوی این کشور و توسط شرکت روسی روس اتم ساخته شود. این نیروگاه در ساحل مدیترانه استان مرسین ترکیه با ۴ رآکتور هسته‌ای ساخته خواهد شد. بنا به اعلام منابع ترک کار ساخت رآکتورها در سال ۲۰۱۶ آغاز خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود این نیروگاه در سال ۲۰۲۰ به بهره‌برداری برسد.

یک کنسرسیوم ژاپنی ـ فرانسوی نیز قرار است دومین نیروگاه اتمی ترکیه را احداث کند. شرکت صنایع سنگین میتسوبیشی و شرکت آریوای فرانسه به طور مشترک چهار راکتور اتمی در شهر ساحلی سینوپ ترکیه خواهند ساخت. هزینه راه‌اندازی این نیروگاه حدود ۲۰ میلیارد دلار برآورد شده و قرار است عملیات ساختمانی در سال ۲۰۱۷ میلادی آغاز شود و در سال ۲۰۲۳ به مرحله بهره‌برداری برسد.

برنامه‌های کشور امارات برای ساخت نیروگاه هسته‌ای در این کشور نیز وضعیت مشابهی دارد. در سپتامبر 2009 شیخ خلیفه بن زاید حاکم امارات متحده عربی، قوانین ایالتی مربوط به استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را به امضاء رساند. پس از آن نیز موسسۀ انرژی هسته‌ای امارات یک کنسرسیوم کره‌ای به رهبری شرکت برق کره جنوبی را برای ساخت چهار رآکتور در این کشور برگزید. هر چهار رآکتور در منطقه برکت، میان دو شهر رُوَیس و ابوظبی و درست در مرز عربستان سعودی و امارات قرار دارند و تا سال 2020 به بهره‌برداری خواهند رسید.

قرارداد کنسرسیوم کره‌ای با اماراتی‌ها به ارزش 20 میلیارد دلار است و در کل 6/5 گیگاوات توان الکتریکی برای اماراتی‌ها تولید خواهد کرد. ساخت نخستین رآکتور آن‌ها در ژولای 2012 حتی پیش از برنامه زمان‌بندی شده آغاز شده و در ماه مه 2017 به بهره‌برداری خواهد رسید، ساخت دومین رآکتور در ماه مه 2013 آغاز شده و در 2018 به بهره‌برداری خواهد رسید، و ساخت سومین رآکتور نیز در سال 2014 آغاز و تا 2019 به بهره‌برداری خواهد رسید. بلومبرگ ارزش مجموع این قرارداد را بیش از 32 میلیارد دلار برآورد کرده است.

برنامه ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در دیگر همسایه ایران یعنی پاکستان هم وضعیت مشابهی دارد. در سال 2013، نواز شریف نخست وزیر پاکستان کلنگ ساخت نیروگاه‌های جدید این کشور در کراچی را به زمین زد. رئیس کمیسیون انرژی اتمی پاکستان اظهار داشته که بهره‌برداری از این نیروگاه‌ها در سال 2019 آغاز خواهد شد.

جداول زیر نیز زمان لازم برای ساخت سه مجموعه نیروگاه هسته‌ای در کره جنوبی، روسیه و چین را نشان می‌دهد که در هر سه مورد کوتاه‌تر از هشت سالی است که طرف روسی وعده آن را به ایران داده است.

مساله در باره روس‌ها این است که نمی‌توان مطمئن بود که آنها حتی به همین وعده هشت ساله خود پایبند بمانند. ضمن این که اگر توافق جامع هسته‌ای در آینده‌ای نزدیک به دست آید، شرکت‌هایی از کشورهای دیگر نیز حاضر خواهند بود در ساخت نیروگاه در ایران با روس‌ها رقابت کنند.