جزییات تازه از حادثه غرق شدن جکت ایرانی در خلیج فارس

در پی انتشار خبر غرق شدن جکت غول پیکر فاز سیزده پارس جنوبی در هنگام نصب، سخنانی به نقل از برخی مسئولان مرتبط با ماجرا منتشر شد که بیشتر بر ابهامات ماجرا می افزود؛ اینجا بود که تلاش کردیم جزییات جدیدی از ماجرا پی جویی کنیم.

به گزارش «تابناک»، علیرضا ارزنده، مدیر فاز سیزده پارس جنوبی در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: بر خلاف آنچه به نقل از من گفته شده، غرق شدن این جکت به دلیل بدی آب و هوا نبوده، بلکه این حادثه در ساعت ۱۱ صبح سه‌شنبه گذشته (دهم بهمن ماه) در حالی به وقوع پیوسته که عملیات نصب جکت به دلایلی متوقف شده بود. موضوع بدی آب و هوا که در برخی خبر‌ها آمده، از ساعت شش عصر آن روز رخ داده و نه تنها تا امروز ادامه داشته، بلکه پیش بینی‌های جدید اداره هوا‌شناسی، حکایت از ادامه شرایط نامساعد جوی تا پنجشنبه هفته جاری دارد.

وی در ادامه با اشاره به وزش باد با سرعت ۴۰ گره در عصر روز حادثه می‌گوید: شرایط آب و هوایی منطقه سبب شده که در روزهای اخیر هیچ کسی اجازه خروج از بندر را به دست نیاورده اما به رغم این مسائل، گروه بیست نفری از غواصان متخصص آب‌های عمیق هم اکنون در محل حادثه هستند تا با مساعد شدن اوضاع جوی در روزهای آینده، عملیات بیرون کشیدن جکت از اعماق خلیج فارس آغاز شده و در ادامه، جکت در محل خود مستقر شود.

ارزنده در ادامه با تکذیب اخبار عزل و نصب دوباره خود از سمتش در فاز سیزده، می‌گوید: اینکه گفته می‌شود بنده پیشتر از سمتم عزل شده بودم، به هیچ عنوان درست نیست و مایه شگفتی بنده شده که چگونه چنین اخباری منتشر می‌شود!

وی در ادامه با اظهار امیدواری نسبت به خروج سریع جکت غرق شده از دریا می‌گوید: با کمی توجه به ساختار جکت، درخواهیم یافت که این سازه به رغم وزن بسیار سنگینش، شناور روی آب قرار می‌گیرد، چراکه از لوله‌های بزرگی در ساخت آن بهره گرفته می‌شود که کنترل آن با شیرهای خاصی است و اصلا روش نصب جکت این گونه است که با این شیر‌ها آب را در درون لوله‌ها پر می‌کنند تا جکت در محل مورد نظر در آب فرو رفته و سرانجام با شمع کوبی در محل خود مستقر شود؛ یعنی همان گونه که اکنون برخی از این لوله‌ها و مخازن شناور سازی از آب پر شده‌اند، می‌توان با تزریق هوا به این لوله‌ها و مخازن شناورسازی، جکت را به سطح آب برگرداند.

مدیر فاز سیزده پارس جنوبی می‌افزاید: چنین عملیاتی پیشتر پس از غرق شدن جکت «ای چهار» در نزدیکی جزیره هنگام هم رخ داده و بر خلاف آنچه در اخبار گفته می‌شود، این جکت مدت‌ها پیش در محل خود مستقر شده و اطمینان می‌دهیم که این کار برای جکت غرق شده فاز سیزده نیز تکرار خواهد شد و به زودی شاهد خروج این سازه از اعماق خلیج فارس خواهیم بود. بنا بر ارزیابی‌های مقدماتی، کافی است تا دو پایه و دو مخزن شناوری این جکت را از آب بیرون آورده و با کمک کمپرسورهای قدرتمند با هوا پر کنیم تا جکت به سطح آب بازگردد.

وی در پاسخ به پرسشی درباره میزان خسارت وارده می‌گوید: هنوز برای صحبت کردن درباره دلایل وقوع این رویداد و میزان خسارت‌های وارده زود است، چراکه موضوع فعلا در حال بررسی است و شرایط آب و هوایی حاکم در محل حادثه دشواری‌هایی به همراه داشته است؛ اما با توجه به بررسی‌های ژئوفیزیکی پیشین از محل حادثه، گویا بستر نرم دریا در آن منطقه به واسطه انبوه لجن‌های رسوب کرده، مانع از بروز برخورد شدید شده باشد.

این توضیحات در حالی ارائه می‌شوند که در روزهای گذشته، شایعاتی مبنی بر نقش جرثقیل HL۵۰۰۰ در بروز این حادثه به گوش می‌رسید؛ هر چند مسئولان شرکت صدرا، پیمانکار طراحی، ساخت و نصب این جکت در اطلاعیه‌ای نسبت به این شایعه واکنش نشان داده و در کمال ناباوری، حرکت لایه‌های بستر دریا را باعث لغزش سکو، غلتیدن و سرانجام غرق شدن جکت خوانده بودند؛ آن هم در شرایطی که پایه‌های سکو هنوز به کف دریا نرسیده بود!

یک مقام آگاه در این باره به خبرنگار «تابناک» می‌گوید: علت این حادثه هر چه باشد، قطعا مدیران صدرا به دنبال توجیهی برای فرار از انتقادات مطرح در روزهای گذشته بوده‌اند، چراکه طرح موضوعی مانند حرکت لایه‌های بستر دریا، آن هم در شرایط که سکو در مراحل آغازین نصب قرار داشته، نه تنها توجیه خوبی برای حادثه رخ داده نیست، بلکه موجب خدشه‌دار شدن سخنان بحق نزد افکار عمومی جامعه شده و بازخورد خوبی رقم نمی‌زند.

وی می‌افزاید: این که گفته می‌شود حادثه به دلیل نقص فنی در شناور نصاب رخ داده هم درست نیست، چراکه جرثقیل HL۵۰۰۰ سال گذشته با فرستاده شده به کشور کره، تعمیرات کاملی را پشت سر گذارنده و حتی به تجهیزات جدید و مدرن‌تری مجهز شده است. فیلم منتشر شده از این حادثه نیز حکایت از آن دارد که شناور نصاب کارش را به انجام رسانده و از آن جدا شده است.

وی با رد ارزش چند صد میلیون دلاری جکت غرق شده می‌گوید: در صورتی که این جکت در هنگام برخورد با کف دریا، کاملا نابود شده باشد، خسارت وارد، چهل میلیون دلار برآورد می‌شود که به رغم تفاوت آشکاری که با رقم‌های مطرح دارد، همچنان مبلغ گزافی خواهد بود که امیدواریم چنین اتفاقی رخ نداده باشد.

شرکت صدرا: پایه های جکت بر بستر دریا قرار داشته است

در پی انتشار خبر غرق شدن جکت فاز سیزده پارس جنوبی و توضیحات مدیر این فاز درباره خبر، محمد امین زارعی، مدیر دفتر مدیر عامل و روابط عمومی شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا)، در گفت‌وگو با خبرنگار «تابناک»، ضمن رد ارزش چند صد میلیون دلاری جکت غرق شده گفت: هزینه ساخت و نصب این سازه نزدیک چهل میلیون دلار بوده که در صورتی که این سازه از آب بیرون نشود، زیان وارده همین مقدار خواهد بود، نه چند صد میلیونی که به اشتباه آمده است؛ البته قرار نیست همین ضرر هم وارد شود، چراکه نه غرق شدن جکت اتفاقی است که نخستین بار رخ داده باشد و نه عملیات خارج کردن آن از دریا کاری ناشدنی است، بلکه کار‌شناسان ما منتظرند تا با بهبود شرایط جوی در منطقه، به سرعت عملیات خارج کردن سازه از کف دریا را به انجام برسانند و این مهم به زودی محقق خواهد شد.

وی با اشاره به حادثه غرق شدن جکت E۴ در نزدیکی جزیره هنگام در سال ۸۹ می‌گوید: آن حادثه در زیر مجموعه صدرا به وقوع نپیوسته بود؛ اما دیدیم که پس از نزدیک یک و ماه نیم، جکت غرق شده از اعماق دریا بیرون آمد و هم اکنون در حال بهره برداری است ولی هنوز برخی از خروج و نصب آن آگاهی نداشته و گمان می‌کنند در حادثه غرق شدن جکت فاز سیزده امکان خروج سازه از دریا نیست.

زارعی در ادامه با تأکید بر قرارگیری جکت بر بستر دریا می‌گوید: فیلم منتشره از این حادثه، گواهی بر این ماجراست که پایه‌های جکت بر بستر دریا بوده و شناور نصاب از آن فاصله گرفته تا شناور شمع کوب به جکت نزدیک شود که متاسفانه در این خلال حادثه رخ داده است. علت وقوع حادثه در دست بررسی است و نتایج آن در آینده اعلام خواهد شد؛‌‌ همان گونه که از ابتدای حادثه غرق شدن جکت فاز سیزده مسئولان اطلاع رسانی کرده و ارتباط مؤثری با رسانه‌ها داشته‌اند.

مدیر روابط عمومی صدرا می‌افزاید: با این تفاسیر، یادآوری چند نکته در این باره ضروری به نظر می‌رسد:

۱ ـ هزینه ساخت و نصب این سازه نزدیک چهل میلیون دلار بوده است و هیچ‌ گاه مسئولین امر در مصاحبه‌های خود، مبالغ چند صد میلیون دلاری برای ساخت این سازه اعلام نکرده‌اند.

۲ ـ مقایسه حادثه جکت فاز ۱۳ با حادثه‌های دیگر، کاری غیر کار‌شناسی است، چراکه فارغ از تفاوت‌های هر پروژه و تفاوت مجریان، هر مورد نیازمند بررسی‌های خاص خود است. در خصوص جکت فاز ۱۳ که متعلق به شرکت صدراست، پیش بینی‌ها نشان می‌دهد در کمتر از یک ماه کاری عملیات بازیابی سازه انجام خواهد شد و این جکت هیچ ‌گاه به گنجینه اعماق خلیج فارس نخواهد پیوست.

۳ ـ عملیات بازیابی سازه حادثه دیده، وعده انجام نشدنی یا عجیب نیست و با توجه به تجهیزات و امکانات بسیار مناسب و منحصر به فرد موجود در شرکت صدرا و کشور، این عملیات قابل انجام است.

۴ ـ شاید بهترین راه قضاوت در هر حادثه‌ای، تنها دیدن فیلمی چند ثانیه‌ای نبوده و بهتر است به مستندات و سوابق انجام عملیات و دیدگاه‌های کار‌شناسان و متخصصین اجرایی هم توجه شود.

۵ ـ شرکت صدرا با سابقه دیرینه خود در زمینه ساخت، حمل و نصب سازه‌های دریایی در بیشتر فازهای پارس جنوبی و دریای خزر، ضمن اعتقاد به کار کار‌شناسی و علمی و انجام محاسبات دقیق فنی و تخصصی و رعایت همه استانداردهای جهانی در همه مراحل کاری خود، بیشترین تلاش را برای کاهش حوادث انجام داده و هم اکنون نیز در حال ایجاد آمادگی‌های لازم جهت نصب دیگر جکت‌ها و سکوهای فازهای پارس جنوبی در منطقه خلیج فارس با امکانات و تجهیزات منحصر به فرد تخصصی خود همانند کرین بارج ۵۰۰۰ تنی HL۵۰۰۰ است.