گزارش رييس‌ مجلس از عملكرد چهار‌ ساله مجلس هشتم

به گزارش «تابناک»، علی لاریجانی در آغاز سخنانش با تبریک تولد امام محمد باقر، سوم خرداد و روز دزفول و مقاومت گفت: هرچند روز گذشته تبریک گفتم، اما ادب اقتضا می‌‌کند که این مناسبات تکرار شود؛ افزون بر اینکه سالروز شهادت آیت‌الله حکیم را به ملت عراق و خانواده ایشان تسلیت می‌گویم.

وی با اشاره به آخرین نشست رسمی دوره هشتم مجلس شورای اسلامی است، گفت: مجلس مسئولیت را تا هفت خرداد و تقدیم آن به نمایندگان دوره بعد همچنان به عهده خواهد داشت.

وی با اشاره به روایتی از حضرت رسول (ص) گفت: مسأله نمایندگان ما، مسأله عطرفروش است که هم عطر خردمندی خود را به ملت می‌دهد و هم از بوی خوش دانش و حکمتشان بهره‌مند می‌شویم.

رییس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: از آغاز مشروطه تا امروز ۳۲ مجلس داشته‌ایم که این باعث می‌شود ایران در زمینه دمکراسی و مردم‌سالاری در منطقه پیشرو باشد که قطعا این از ثمرات انقلاب مشروطه بوده که این حرکت مردم‌سالاری ادامه پیدا کرده است.

لاریجانی اظهار کرد: البته در تاریخ مجالس ایران فراز و نشیب‌های بسیاری وجود داشته است و دیکتاتورهایی مانند رضاشاه و محمدرضا نقطه سیاهی را در کارنامه مجلس ایجاد کرده‌اند و باعث شدند در مقاطعی مجلس بی‌محتوا شود.

رییس قوه مقننه با اشاره به تاریخ مجلس گفت: از مجلس یکم تا ششم روی هم رفته کشور دارای یک مجلس زنده بود؛ البته نه یکسان، چرا که مداخله داخلی و خارجی هر کدام به گونه‌‌‌ای به کار مجلس آسیب زدند اما در مجموع انتخابات آزاد برگزار می‌شد و افراد نخبه زیادی وارد مجلس می‌شدند که نماد آن‌ها مدرس بود.

وی با اشاره به جریان داشتن جنگ جهانی اول در آن زمان و درگیر بودن ایران در این جنگ، اظهار کرد: با وجود اینکه ایران در اشغال بود، مجلس زنده با تصمیمات خود گاهی سرنوشت کشور را تغییر داد، قشون روسیه مهاجم در قزوین مستقر شده و اولتیماتوم داده بودند که اگر دولت هزینه‌های قشون را پرداخت نکند، تهران را فتح می‌کنند.

لاریجانی افزود: در این شرایط، دولت از مجلس خواست با این اولتیماتوم موافقت کند اما مدرس در صحن مجلس سخنرانی کرد و گفت، اگر بناست از بین برویم، چرا باید سند نابودی خودمان را امضا کنیم؟ اگر قرار است آزادی ما سلب شود، نباید خودمان زیر آن را امضا کنیم، ما مقاومت می‌کنیم.

لاریجانی ادامه داد: مدرس در این شرایط دست به روی مردم دراز کرد و مردم به خیابان‌ها ریختند تا کابینه صمصام سقوط کند و کابینه بعدی اولتیماتوم را نپذیرفت.

وی با اشاره به نقش مجلس در جریان لغو قرارداد ۱۹۱۹ اظهار کرد: در جریان قرارداد ۱۹۱۹، ‌کلیه امور مملکت شامل این قرارداد شده بود که موجب خشم مردم شد، مدرس با سران دولت در آن زمان صحبت کرد، وثوق‌الدوله را احضار کرد و گفت: این چه قراردادی بود؟

وثوق‌الدوله در جواب گفت: به جای این قرارداد، انگلیس استقلال ما را به رسمیت خواهد شناخت.
مدرس در پاسخ گفت: مشکل همین جاست، انگلیس کیست که استقلال ما را به رسمیت بشناسد، آقای وثوق ارزان فروخته‌اید.

رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه به رخدادهای چند سال گذشته، به جریان مذاکرات هسته‌‌ای اشاره کرد و گفت: چند سال پیش در خلال مذاکرات نمایندگان، غربی‌ها می‌گفتند شما غنی‌سازی را متوقف کنید، ‌ما در مقابل حقوق شما را به رسمیت خواهیم شناخت، همین موجودات موذی در حضور رهبر این سخن را تکرار کردند.

رهبری در آن زمان فرمودند، اگر این حقوق ملت ماست، چه اهمیتی دارد که آن‌ها به رسمیت بشناسند؟

لاریجانی در مورد رخدادهای مجلس پنجم در جریان سلطنت رضاشاه گفت: در این زمان بود که رضاشاه برنامه خود را به مجلس ارائه کرد. در زمان حضور وی در مجلس، تدین تلاش کرد نمایندگان را از جلسه بیرون کند، ولی کسی از جای خود حرکت نکرد.

در همین زمان احیاالسلطنه بهرامی پس از مشاجره با مدرس به او سیلی زد که این سیلی سیر تاریخ ایران را عوض کرد؛ صدای آن در تمام تهران پیچید و مردم قیام کردند، به سمت بهارستان آمدند که پیشروی دینی ما مورد اهانت قرار گرفت و به دنبال آن، حوادث بعدی رخ داد.

وی ادامه داد: با وجود همه مشکلات خارجی و داخلی،  در این دوره هم مجلس زنده است؛ اما مجلس هفتم تا دوازدهم، عملا نقطهٔ تاریک مجلس در ایران و تابع رضاشاه است و نمایندگان همه تابع دولت بودند.

رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به سخنان یکی از نمایندگان دوره شانزدهم مجلس اظهار کرد: یکی از نمایندگان در آن زمان اظهار کرده بود، وکلای تهران هم منتخب دولت هستند و همین مسأله باعث می‌شود زمینه برای تثبیت لوایحی که دولت به مجلس می‌آورد فراهم باشد، وقتی لایحه نفت به مجلس آمد، حتی یک نفر هم در مجلس مخالفت نکرد؛ هرچند  این مجلس بعضی قوانین مفید را هم تصویب کرده بود، ولی در عمل مجلس ساکت و سیاهی بود.

لاریجانی تصریح کرد: از ۱۳۲۰ دوباره شرایط عوض شد و تا کودتای سال ۳۲ شاه نمی‌توانست مجلس را کنترل کند. در این زمان انتخابات در بعضی شهر‌ها آزاد برگزار می‌شد، احزاب و روحانیون نقش مؤثری در این دوره از مجلس داشتند؛ از جمله اینکه آیت‌الله کاشانی به مجلس راه پیدا کرد، در مجلس سیزدهم تا هفدهم، عملا شاهد یک مجلس قدرتمند هستیم و در همین دوره بود که ملی شدن صنعت نفت تصویب شد اما چند عامل تا مجلس چهاردهم مشکل‌زا بودند.

نماینده مردم قم در تشریح موارد اشکال در مجالس گذشته اظهار کرد: نخستین مشکل، ‌اشغال ایران با وجود بی‌طرفی در جنگ جهانی به دست متفقین بود که باعث می‌شد انتخابات نتواند بی‌طرف باشد، چرا که عملا متفقین اشغالگر در برخی حوزه‌ها به دخالت در انتخابات می‌پرداختند.
دومین مورد این بود که محمدرضا شاه، مدام با خارجی‌ها تماس می‌گرفت و مرتب با سفیر انگلستان و آمریکا دیدار می‌کرد و عملا از آنها راهکار می‌خواست.

مورد سوم، حضور روحانیت در انتخابات بود؛ هر چند از آغاز مشروطه وجود داشت، به تدریج قدرت گرفته بود و در همین جریانات بود که رضاخان منزوی شد و کار به جایی رسید که آیت‌الله کاشانی در مجلس هفدهم به ریاست مجلس رسید.

حفظ استقلال مجلس، ضامن مردم‌سالاری در کشور است و باید بهای آن را پرداخت

رییس مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: انتخابات مجلس سیزدهم در سال ۱۳۲۰ بود و به دلیل همزمانی این مجلس با دوران رضاخان،  امیدی به آن نبود اما پس از برداشتن سلطه رضاخان در کشور در مجلس‌های چهاردهم و پانزدهم مجالس به مراتب توانا‌تر و بهتر کار کرد.

لاریجانی در ادامه سخنانش در روز پایانی مجلس هشتم خاطرنشان کرد: مجالس چهاردهم و پانزدهم، مجالسی پر سر و صدا و احزاب در آن فعال بودند و دولت نیز زیر تیغ احزاب بود و بحث‌هایی مانند امتیاز نفت دریای شمال و مجادله گروه‌های توده بحث‌های جدی بود که در این مجلس مطرح شد.

وی افزود: در این مجالس بود که مصدق هنگام تقدیم اعتبارنامه تقی‌زاده به او می‌گوید که تو قرارداد نفت دارسی را تمدید کردی و او را خائن خطاب کرد و تقی‌زاده نیز در پاسخ گفت: من تنها آلت فعل بودم و از آن زمان به افرادی که اینچنین می‌کنند، آلت فعل گفته می‌شود.

لاریجانی تصریح کرد: در مجلس شانزدهم صنعت نفت ملی شد و نکته مهم این است که همهٔ فعالیت‌های مرتبط با ملی شدن صنعت نفت با همکاری روحانیت و رجال ملی در مجلس رقم خورد، ولی پس از این مجالس تا زمان انقلاب شکوهمند انقلاب اسلامی، مجالس به کالبدی بی‌جان تبدیل شده بودند و دیگر ما شاهد مجالسی اثرگذار نبودیم.

وی ادامه داد: پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، ‌ دوران شکوفایی مجالس ایران بود و همواره حضور شخصیت‌های ممتاز و طراز اول را از دوره اول تا کنون در مجلس شاهد بودیم و این مجالس با شجاعت گره‌های جدی را از نظام و انقلاب باز کرد و همچنین با مقابله با زیاده‌خواهی غرب، توانست تأثیر مهمی در استقلال کشور بگذارد.

رییس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: عزل بنی‌صدر، ‌ رسیدگی به موضوع لانه جاسوسی، حمایت از رزمندگان در دوران دفاع مقدس، حمایت از حق مسلم هسته‌‌ای، مقابله با فتنه‌گران و پیگیری فرمایش‌های رهبر فقید انقلاب اسلامی حضرت امام خامنه‌ای و صحبت‌های حکیمانه مقام معظم رهبری از اقدامات سنجیده‌ای بود که در این دوران اتفاق افتاد.

وی تصریح کرد: ‌ در دوران مجلس پس از انقلاب سه برابر دوره‌های ۷۵ ساله مجلس پیش از انقلاب قانون و لایحه بررسی و تصویب شده که به معنای شکوفایی مجلس در بعد از انقلاب شکوه‌مند انقلاب اسلامی است.

رییس مجلس هشتم شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به آمار لوایح و طرح‌های بررسی شده در مجلس هشتم، ‌گفت: تاکنون ۶۷۹ فقره طرح و لایحه در مجلس ارائه شده که مشتمل بر ۳۲۵ طرح و ۳۵۴ لایحه بوده است و قوانین مجلس نیز که ابلاغ شده به ۳۲۸ قانون می‌رسید که ۱۱۱ طرح و ۲۱۷ لایحه این عدد را تشکیل داده است؛ ده مصوبه در مجمع تشخیص مصلحت نظام است تا مراحل تصویب را بگذارند و ۳۳ طرح و لایحه نیز رد شده است.

لاریجانی تأکید کرد: یکی از اقدامات مهم در مجلس هشتم، طرح تدوین و تنقیح قوانین و مقررات کشور بوده که به دلیل انباشتگی قوانین، ‌اقدام مجلس هشتم در روشن نمودن حقوق ملت به صورت دقیق، کاری اساسی بود که ساختار اجرایی آن در معاونت قوانین دیده شد و در بخش‌های مهمی کار به انجام رسید؛ برای نمونه، قوانینی که در صد سال قانونگذاری نسخ صریح شده‌اند، کاملا مشخص شد و به زودی ابلاغ می‌شود، در بخش‌هایی نظیر مقررات استاندارد تمامی موارد نسخ ضمنی آن آماده تصویب در مجلس نهم است.

وی افزود: یکی از اقدامات مهم دیگر مجلس هشتم، اصلاح آیین‌نامه در دو مرحله آغاز و پایان مجلس هشتم بود و در اصلاحات به عمل آمده هم روال تصویب قوانین تسهیل و هم بعد نظارتی مجلس تقویت و سیستم نظارت به صورت معاونت نظارت مجلس شورای اسلامی در نظر گرفته شد.

رییس مجلس هشتم شورای اسلامی ادامه داد: با تغییر آیین‌نامه داخلی مجلس در موادی مانند ماده ۳۳ و ۲۳۳، کمیسیون‌ها از قدرت نظارتی قوی برخوردار شدند و در ماده ۲۳۳ نیز آمده است که تخلف از قانون در مسیر قضایی قابل برخورد است و سؤال از رییس‌جمهور نیز در مجلس هشتم شکل جدی‌تر به خود گرفت.

وی تصریح کرد: طرح نظارت بر نمایندگان نیز روشن نوینی است که می‌توان انضباط کاری نمایندگان را با آن بهبود بخشید، در مجلس هشتم تصویب شد و از آغاز مجلس نهم شورای اسلامی لازم‌الاجراست. همچنین ولایی بودن مجلس هشتم نیز بار‌ها و بار‌ها با بهره‌گیری از نظرات مقام معظم رهبری ـ که تنها عموما به عنوان نظریه ناصحانه به مجلس می‌رسید ـ مورد توجه نمایندگان بود و این مسأله از ویژگی‌های مجلس هشتم است.

لاریجانی خاطرنشان کرد: حفظ استقلال مجلس هشتم نیز از نکات مهم این مجلس بود، چرا که حفظ استقلال مجلس، ضامن مردم‌سالاری در کشور است و باید بهای آن را پرداخت.
برخی بر این باورند که حفظ استقلال مجلس به معنای جدال میان قوای کشور است که این تفکر اشتباهی است، چرا که استقلال به معنای مستقل بودن در تصمیم‌گیری است، زیرا اگر مجلس مستقل نباشد، نمی‌تواند به دیگر قوا کمکی کند.

اختلافات درونی مجلس از برکات انقلاب است
سیاست دیوان محاسبات پیشگیرانه بودنه مچ‌گیری در تخلف

علی لاریجانی ادامه داد: در اجرای قانون بی‌مشکل نیستیم و‌ گاه اختلافاتی هم بروز کرده است، لکن راه روشن است که قانون برای اجرا تصویب می‌شود، نه برای بایگانی و ضامن حقوق ملت و ایجاد عدالت تحقق قانون در کشور است.

رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: باید به این نکته اشاره کنم که‌ گاه بحث‌هایی بین قوا به عنوان تقابل توصیف می‌شود که این تفکر مانع رشد و غنی سازی مردم سالاری دینی است و در بسیاری از موارد اختلاف‌نظر‌ها باعث کمال سیاست وزی می‌شود، مثلا لایحهٔ هدفمند‌ کردن یارانه‌ها بین دولت و مجلس محل بحث شد که در آغاز کار و نیز تدوین بودجه ۹۱ مورد بررسی قرار گرفت، ولی نتیجهٔ این بحث‌ها و مجادلات، کیفیت بهتر و ارتقای شکل اولیه شد و این بهترین کمک به دولت است که در کار خود موفق باشد.

لاریجانی اظهار داشت: حتی بحث‌های جدی و اختلافات در درون مجلس هم در بسیاری از موارد اگر شکل مرآ پیدا نکند، باعث بالندگی مردم سالاری است. در واقع اختلاف نظر بین جریان‌های مختلف درون مجلس را باید از برکات انقلاب دانست.

وی تصریح کرد: نمایندگان از پایگاه مردمی خود می‌توانند در همهٔ مسائل داخلی و خارجی اظهار نظر کنند و از همین روی، مجلس تکیه‌گاه مردم است؛ بنابراین، از اختلاف‌ چه در درون پارلمان، چه بین قوا نباید ترسید و باید آن را بخشی از نعمت مردم سالاری دانست.

رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: گاه دیده شده که مجلس هشتم در چند مورد نظر خود را عوض کرد، این هم ضعف نیست همیشه در نهاد‌ها ممکن است تصمیم دقیقی نگیرند. وقتی در مجلسی ۳۸ قانون تصویب می‌شود، ممکن است در دو یا سه مورد آن دقیق نبوده باشد، اتفاقا اینکه مجلس به محض درک اشکال آن را تغییر داد، حکایت از شجاعت لازم در اصلاح امور می‌کند، حکما آورده‌اند که نباید بندهٔ سخن خود بود، بلکه باید سخن بندهٔ ما باشد.

وی با تأکید به اینکه در یک نگاه کلی ثقل مصوبات مجلس هشتم در بعد اقتصادی رفع مشکلات معیشتی است، گفت: قانون برنامهٔ پنج ساله، قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، حمایت از حقوق مصرف کنندگان، اصلاح الگوی مصرف انرژی، قانون گمرک، معادن، ارتقای کیفی تولید خودرو و دیگر صنایع قانون نفت نظام جامع دامپروری کشور، استخدام مهندسین ناظر، قوانین بودجه سالانه، اصلاح مربوط به اصل ۴۴، حمایت از شرکتهای دانش بنیان، ارتقای نظام سلامت اداری، مقابله با فساد، حمایت از مشاغل خانگی نمونه‌ای از مصوبات مجلس است.

لاریجانی با اشاره به ویژگی‌های مجلس هشتم خاطرنشان کرد: یکی از ویژگی‌های مجلس هشتم، رصد بهنگام رخدادهای جهانی و منطقه‌ای و ورود بموقع در این صحنه بوده است، چه در مسالهٔ هسته‌‌ای و چه در حوادث پر اهمیت انقلا‌ب‌های منطقه‌ای مجلس فعال و پیشتاز در موضع‌گیری بوده و با شجاعت کافی در این میدان ظاهر شد.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: به ویژه در دیپلماسی پارلمانی چه با کشورهای دیگر و چه در حضور در بین‌المجالس و بین‌المجالس اسلامی و آسیایی، مجلس فعالیت تاثیرگذار داشته است، به گونه‌ای که در حملهٔ رژیم صهیونیستی به غزه مجلس ایران با تحرک خود زمینهٔ تشکیل اجلاس بین‌المجالس اسلامی را فراهم کرد. در واقع در مجلس هشتم دو اجلاس مهم برای فلسطین با حضور شخصیت‌ها و رؤسا و هیأت‌هایی از پارلمان‌ها تشکیل شد.

وی افزود: در مجلس هشتم برای امر مهم طرح‌های تحول اقتصادی و هدفمندی یارانه‌ها با اهتمام ویژه‌ای کمیسیون خاصی در نظر گرفته شد و با دقت کار جلو رفت؛ بنابراین، از ریاست و همه اعضای کمیسیون تشکر می‌کنم.

لاریجانی یادآور شد: همچنین برای نظارت بر اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ کمیسیون خاصی تدارک دیده شد که با جدیت کار را دنبال کردند و همچنین برای جهاد اقتصادی کمیسیون ویژه‌ای در نظر گرفته شد.

وی ضمن قدردانی از تلاش‌های دیوان محاسبات اظهار داشت: با توجه به فعالیت‌های دیوان محاسبات حسابرسی به روز شده، گزارش تفریغ بودجه نیز به روز و با سرمایه‌گذاری لازم و قابلیت فناوری رایانه‌ای نظارت بدون فوت وقت انجام شد.

وی خاطرنشان کرد: ‌در واقع سیاست این سازمان پیشگیرانه بود، نه مچ‌گیری در تخلف.

لاریجانی در بخش دیگری از سخنان خود از فعالیت‌ها و حضور مرکز پژوهش‌های مجلس تشکر کرد و گفت: در این مدت کتابخانهٔ مجلس نیز تحول یافته و اقدامات ارزشمندی انجام پذیرفته است.

وی همچنین از تلاش‌های کمیسیون‌های مجلس ـ که کار اصلی مصوبات را بر عهده داشتند ـ و نیز کمیسیون آیین‌نامه تشکر کرد و گفت: اینک مجلس هشتم به پایان کار خود رسیده است و از مختصات کار مجلس این بود که از آغاز، استراتژی مشخصی را برای نحوهٔ اداره کار تعریف کرده بود، البته همه کمیسیون‌ها در تحقق این نقشه راه به یک میزان موفق نبودند اما تلاش همه این بود که فعالیت مفیدی انجام شود.

لاریجانی خاطرنشان کرد: قطعا کار مجلس بی‌نقص نیست، ولی باید خدا را شاکر بود و آنچه منت‌دار آن هستم، دوستی و علقه عاطفی با همکاران است، برای همین، توفیقات مجلس هشتم، مدیون همت شما و اگر نقایصی هم وجود داشته از مدیریت حقیر بوده است، امیدوارم از تقصیر بنده بگذرید، زیرا‌ گاه برای پیشبرد کار، مجبور بودیم از بعضی تذکرات عبور کنیم که در این صورت حق شما عزیزان ضایع می‌شد.

رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان با گرامی‌داشت یاد مرحوم آیت‌الله فاکر، حجت‌الاسلام اسلامی، حیاتی و حیدریان که در این دوره مجلس به رحمت ایزدی پیوستند، گفت: آنچه از یاد شما در من نقش بسته لطف شماست، آنچنان مهر توأم در دل و جان جای گرفت / که اگر سر برود از دل و از جان نرود.