از رکورد سه قهرمانی متوالی تا حسرت 35 ساله در اسیا !
رقابتهای جام ملتهای آسیا در دهه 1950 شکل گرفت. زمانی که احساسات ناسیونالیستی و تفکرات خاص پس از جنگ جهانی دوم در بین سیاستمداران کشورهای آسیایی حاکم شد
به گزارش سرویس ورزشی تابناک ؛ بعضی از کشورها سعی کردند در راستای تلاش برای رشد اقتصادی و سیاسی جنبه های ورزشی را نیز تکامل بخشند. از این سو فوتبال به عنوان ورزشی کاملا وارداتی به علت جذابیت و عامه پسند بودنش در کشورهای قاره کهن و به ویژه کشورهای تحت استعمار اروپا گسترش یافت.
با توجه به چنین مواردی دست اندرکاران فدراسیون های کشورهای مختلف آسیایی تصمیم گرفتند تا مسابقات منظمی را با عنوان جام ملتهای آسیا و به فاصله 4 سال یک بار برگزار کنند.جالب این که اولین دوره جام ملتهای آسیا، در سال ۱۹۵۶ یعنی چهار سال زودتر از جام ملتهای اروپا برگزار شد. هنگ کنگ نخستین میزبان این جام بود؛ فقط سه کشور در دور پایانی شرکت کردند. کره جنوبی نخستین جام آسیا را به خانه برد. چهار سال بعد، کره جنوبی میزبان جام شد و این بار هم جام را در خانه خود نگه داشت؛ هنوز قدرتهای بزرگ دورههای بعد آسیا متولد نشده بودند. ایران در مقدماتی این دوره شرکت کرد ولی به مرحله پایانی صعود نکرد. جام سوم در سال ۱۹۶۴ در اسرائیل برگزار شد. این دوره جزو کمرمقترین دورههای جام است. ایران در این دوره هم غایب بود.

نتایج ایران در این رقابتها: ایران 2 – هنگ کنگ صفر گلها: همایون بهزادی، علی جباری ایران 4 – تایوان صفر گلها: همایون بهزادی، حسین کلانی، اکبر افتخاری و حسین فرزامی ایران 3 – برمه 1 گلها: همایون بهزادی، اکبر افتخاری ایران 2 – اسرائیل 1 گلها: همایون بهزادی، پرویز قلیچ خانی.
بازیکنان ایران: عزیز اصلی، محراب شاهرخی، جعفر کاشانی، حسن حبیبی (کاپیتان)، مصطفی عرب، پرویز قلیچخانی، حمید امینیخواه، عبدالله ساعدی ، همایون بهزادی، غلام وفاخواه، اصغر شرفی ، حسین فرزامی، علی جباری (فریبرز اسماعیلی)، حسین کلانی، اکبر افتخاری مربی: محمود بیاتی
دوره پنجم : جام ۱۹۷۲ در بانکوک تایلند برگزار شد. تیم ایران مسیر همواری تا فینال داشت. در این دوره برای نخستین بار مرحله حذفی به مسابقات اضافه شد. تیم ایران در این دوره کمی مغرور به قدرت خود شد و چیزی نمانده بود خیلی زود از جام خداحافظی کند. در بازی با تایلند، ایران با تیم دوم خود به میدان رفت و اگر درخشش جباری در دقایق پایانی و هتتریک او نبود ایران ۲-۰ مغلوب میشد. کره جنوبی و ایران به فینال رسیدند. بازی زیبا و فنی ایران دومین قهرمانی را در پی داشت.
نتایج ایران 3 – عراق صفر گلها: حسین کلانی(3) ایران 3 - تایلند 2 گلها: علی جباری(3) مرحله نیمه نهایی: ایران 2 – کامبوج 1 گلها: صفر ایرانپاک، پرویز قلیچ خانی فینال: ایران 2 – کره جنوبی 1 گلها: علی جباری و حسین کلانی
بازیکنان ایران - ناصر حجازی، ابراهیم آشتیانی، اکبر کارگرجم، مجید حلوایی، مصطفی عرب (کاپیتان)، علی جباری (مهدی مناجاتی)، پرویز قلیچخانی، جواد قراب، حسین کلانی، غلامحسین مظلومی (صفر ایرانپاک)، همایون بهزادی

دوره ششم ۱۹۷۶ تیمهای عربی کم کم وارد مسابقات آسیایی میشدند. کشور لبنان به عنوان ششمین میزبان جام ملتهای آسیا انتخاب شد اما به دلیل جنگ داخلی محروم شد. ایران به دلیل نفوذ در آسیا میزبانی دوره ششم را برعهده گرفت و در کمتر از هشت سال مجددا میزبان شد. بازیهای در دو شهر تبریز و تهران برگزار شد. حاشیههای جالب این دوره سوژه عکاسان و خبرنگاران بود. تیم کویت در بدترین فصل ممکن زیر باران پاییزی در ورزگاه گل آلود تبریز بازی میکرد. تیم ملی عراق و کویت در نیمه نهایی پس از پایان بازی به زد و خورد پرداختند. تیم ایران در این دوره گلی دریافت نکرد و مقتدرانه به فینال جام صعود کرد. بازی پرانتقاد ایران و زیبای کویت نشانگر ظهور قدرتهای جدید عربی بود. ایران روی یک ضربه آزاد جام را در خانه نگه داشت. کاپیتان تیم ایران پرویز قلیچ خانی با سومین قهرمانی ایران به رکوردی جاودانه دست یافت. او تنها بازیکن آسیایی است که سه بار جام زرین آسیا را بالا بردهاست.رکورد سه قهرمانی پیاپی و دوازده پیروزی متوالی (از ۱۹۶۸) رکوردی است که هنوز هیچ تیمی در آسیا به جز ایران به آن دست نیافتهاست.
نتایج ایران در این رقابت ها : مرحله گروهی: ایران 2 – عراق صفر گلها: ناصر نورائی ، حسن روشن ایران 8 – یمن جنوبی صفر گلها: علیرضا خورشیدی(3)، ناصر نورائی(2) ، غلامحسین مظلومی(2)، علیرضا عزیزی مرحله نیمه نهایی: ایران 2 – چین صفر گلها: علیرضا خورشیدی ، حسن روشن فینال: ایران 1 – کویت صفر گل : علی پروین

نتایج ایران: مرحله گروهی: ایران صفر – سوریه صفر ایران 2 – چین 2 گلها: حمید علیدوستی، بهتاش فریبا ایران 3 – کره شمالی 2 گلها: حمید علیدوستی، بهتاش فریبا، ایرج دانایی فر ایران 7 – بنگلادش صفر گلها: بهتاش فریبا(4)، علیرضا برزگری(2)، حسن روشن نیمه نهایی: ایران 1 – کویت 2 گل: حسین فرکی رده بندی: ایران 3 – کره شمالی صفر گلها: حسین فرکی(2)، بهتاش فریبا
دوره هشتم ۱۹۸۴ هشتمین دوره ۱۹۸۴ در سنگاپور برگزار شد. تیم عربستان از این دروه به جمع تیمهای جام ملتها پیوست. ایران با یک تیم استثنایی و پرمهره، کویت قهرمان دوره قبل، در کنار کره جنوبی مدعی کسب جام بودند. تیم ایران در نیمهنهایی مقابل عربستان قرار گرفت. ایران تا دقیقه ۸۹با گل شاهرخ بیانی پیروز و در فینال بود اما اشتباه شاهین بیانی یار خودی و گل خودی بازی را به مساوی کشید!
بازی در ضربات پنالتی به نفع عربستان شد و عربستان در یک فینال به یادماندنی چین را شکست داد و در اولین حضورش نخستین جامش را بالا برد. ایران در این دوره از مسابقات چهارم شد.
نتایج ایران 3 – امارات صفر گلها: حمید علیدوستی، شاهرخ بیانی، ناصر محمدخانی ایران 2 – چین صفر گلها: ضیا عربشاهی، ناصر محمدخانی ایران صفر – هند صفر ایران 1 – سنگاپور 1 گل: شاهرخ بیانی نیمه نهایی: ایران 1 – عربستان 1(پنالتی 5-4 عربستان) گل:شاهرخ بیانی

دوره دهم ۱۹۹۲ دوره دهم ۱۹۹۲ در کشور ژاپن برگزار شد. سرمایه گذاریهای ژاپن روی ورزش فوتبال سرانجام به ثمر نشست. تیم ژاپن میزبان و امارات تازه از جام جهانی ۱۹۹۰ برگشته و ایران قهرمان بازیهای آسیایی ۱۹۹۰ مهمترین مدعیان جام بودند. اما بدترین اتفاق ممکن برای ایران افتاد؛ در بازی مقابل ژاپن که سرنوشتساز بود ایران یک گل مشکوک دریافت کرد. داوری جمال شریف مورد اعتراض ایران قرار گرفت و در پی آن حمله به داور باعث اخراج و محرومیت بازیکنان ایرانی شد. ایران برای نخستین بار در تاریخ جام ملتها در گروهبندی حذف شد. امارات و ژاپن صعود کردند. عربستان بهترین فرصت برای قهرمانی سوم و شکستن رکورد ایران را پیدا کرد. عربستان در فینال مقابل ژاپن تن به شکست داد تا کشور آفتاب تابان دومین کشور شرقی بعد از کره جنوبی باشد که جام را بردهاست.
نتایج ایران: ایران 0 – امارات 0 ایران 2 – کره شمالی 0 گلها: فرشاد پیوس، مرحوم سیروس قایقران ایران 0 – ژاپن 1
دوره یازدهم (۱۹۹۶) در کشور امارات متحده عربی برگزار شد. تعداد تیمها افزایش یافت.تیم ایران در بدترین روزهای تاریخ خود بود عربستان سعودی و ژاپن و کره جنوبی مدعیان کسب قهرمانی بودند. اما جام یازدهم جام شگفتیها بود. حذف ژاپن در یک چهارم نهایی شکست ۶-۲ کره جنوبی برابر ایران و پیروزی عربستان در بازی مجدد مقابل ایران. تیم ملی ایران بهترین نتایج چند ساله اش را کسب کرد. عربستان را سه بر صفر برد و کره جنوبی را ناباورانه ۶-۲ مغلوب کرد. عربستان با بازیهای ضعیف به سختی تا مرحله نیمه نهایی بالا آمد. اما باز هم ضربات پنالتی و داور عربستان را به فینال فرستاد. یک فینال کاملا عربی بین امارات متحده عربی و عربستان برگزار شد. عربستان به سومین قهرمانی خود دست یافت و با رکورد ایران برابر شد.
نتایج ایران: ایران 1 – عراق 2 گل: علی دایی ایران 3 – تایلند 1 گلها: نعیم سعداوی، مهرداد میناوند، علی دایی ایران 3 – عربستان 0 گلها: علی دایی، کریم باقری، خداداد عزیزی یک چهارم نهایی: ایران 6 – کره جنوبی 2 گلها:علی دایی(4)، کریم باقری، خداداد عزیزی نیمه نهایی: ایران صفر – عربستان صفر (پنالتی 4 بر3 عربستان) پنالتی ها: پیروانی، باقری، استیلی رده بندی: ایران 1 – کویت 1 (پنالتی 4 بر3 ایران)
دوره دوازدهم ۲۰۰۰ چهار سال بعد پس از بیستوچهار سال میزبانی به لبنان رسید. دوره دوازدهم (۲۰۰۰) ژاپن و کره جنوبی دوباره به قدرت رسیده بودند. نتایج عجیبی در این دوره خلق شد. از نتیایج جالب این دوره میتوان به: شکست ۴-۱ عربستان مقابل ژاپن شکست کره جنوبی برابر کویت و تساوی ایران و تایلند اشاره کرد. عربستان با وجود نتایج ضعیف به فینال رسید. کره جنوبی انتقام شکست دوره قبل را از ایران گرفت و در دقایق پایانی ایران را روی گل طلایی برد. ژاپن و عربستان دوباره فینال را برابر هم برگزار کردند و ژاپن دومین جام خود را به خانه برد.
نتایج ایران: ایران 4 – لبنان 0 گلها: علی دایی(2)، حمید استیلی(2) ایران 1 – تایلند 1 گل: کریم باقری ایران 1 – عراق 0 گل: علی دایی یک چهارم نهایی: ایران 1 – کره جنوبی 2 (گل طلایی) گل: کریم باقری
دوره سیزدهم ۲۰۰۴ در سال ۲۰۰۴ میزبانی به چین رسید و یکی از پرانتقادترین دورههای برگزاری بود.تیمهای اردن و ازبکستان قدرتهای تازه آسیا بودند.بازی ایران و عمان یکی از بازیهای جنجالی جام بود. درگیری دو مدافع ایرانی (رحمان رضایی و علی بداوی) با یکدیگر و حمایت داور ایرانیتبار از ایران این بازی را جنجالی کرد. تیم ایران این دوره بازیهای زیبایی کرد ولی در نیمهنهایی با اشتباهات عجیب داوری و بی دقتی در زدن پنالتی توسط ایمان مبعلی ویحیی گل محمدی نتوانست از سد چین بگذرد و چین میزبان به فینال رسید. ژاپن خیلی ساده سومین جام را به خانه برد و سومین تیمی نام گرفت که سه بار قهرمان جام ملتهای آسیا شدهاست. علی دایی با زدن چهاردهمین گلش در بازی ردهبندی برترین گلزن تمام ادوار جام ملتها نام گرفت.
دوره چهاردهم ۲۰۰۷ بین دوره سیزدهم و دوره چهاردهم، به تصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا برای تداخل نکردن با المپیک و جام ملتهای آسیا، به طور استثنایی، این دوره سهساله شد. چهار کشور مالزی، اندونزی، تایلند و ویتنام میزبان مشترک جام چهاردهم (۲۰۰۷) شدند. برای نخستین بار تیم استرالیا در جام شرکت کرد. عراق تیم شگفتیساز این دوره شد و در نیمهنهایی کره جنوبی را حذف کرد. ژاپن با پیروزی بر استرالیا یکی از مدعیان را حذف کرد ولی مقابل عربستان سعودی تن به شکست داد تا این تیم برای ششمین بار به فینال رسید. یک فینال کاملا غربی بین عراق و عربستان و یک رده بندی شرقی بین کره جنوبی و ژاپن شکل گرفت. فرصت استثنایی به دست عربستان سعودی افتاد تا با قهرمانی چهارم رکورد ایران را بشکند اما عراق بزرگترین شگفتی جام را آفرید و با پیروزی بر عربستان قهرمان جام چهاردهم شد.
1- عربستان پر افتخار ترین تیم جام در 13 دوره گذشته، 13 تیم موفق به كسب عنوان از جام ملت هاى آسیا شده اند. عربستان با 3 بار قهرمانى در سال های 84 و 88 و 96 همچنین 2 عنوان نایب قهرمانى در سال های 92 و 2000 پرافتخارترین تیم تاریخ جام ملت هاى آسیا است.
2- یران با كسب 3 عنوان قهرمانى در جام هاى 68 و 72و 76 و همچنین كسب چهار عنوان سومى در رده دوم پرافتخارترین تیم ها قرار گرفته است. در ضمن ایران با سه قهرمانی متوالی از این حیث دارای رکورد منحصر به فردی است .
3- ژاپن با کسب 3 مقام قهرمانى، سومین تیم پرافتخار آسیاست و كره جنوبى نیز با 2 عنوان قهرمانى، 3 عنوان نایب قهرمانى و 2 عنوان سومى در رتبه چهارم است. رژیم اشغالگرقدس، كویت، چین، امارات، هند، برمه، تایوان، هنگ كنگ و تایلند سایر تیم هایى هستند كه موفق به كسب عنوان در جام ملت هاى آسیا شده اند. البته اكثر این تیم ها در ادوار ابتدایى جام مقام به دست آورده اند.
2- پر افتخار ترین بازیکن پرویز قلیچ خانى كاپیتان سابق تیم ملى با كسب 3 عنوان قهرمانى، پرافتخارترین بازیكن قاره آسیاست. قلیچ خانى در 3 دوره پیاپى همراه با ایران در جام ملت هاى آسیا به مقام قهرمانى دست یافته است كه در دوره سوم به عنوان كاپیتان جام قهرمانى را بالاى سر برد. تنها بازیكنى كه مى تواند به این ركورد دست یابد كاواگوچى دروازه بان ژاپن است كه در صورت قهرمانى در این دوره با ركورد قلیچ خانى برابرى خواهد كرد.
-– پر افتخار ترین مربی كارلوس آلبرتو پریرا مربى سرشناس برزیلى با 2 عنوان قهرمانى در سال های 1980 با كویت و 1988 با عربستان پرافتخارترین مربى در تاریخ این مسابقات است..
- در 13 دوره گذشته، 6 بار مربیان بومی آسیایى و 7 بار نیز مربیان غیرآسیایى تیم هاى خود را به عنوان قهرمانى رسانده اند. ایران در هر 3 دوره ای كه به عنوان قهرمانى دست یافته است با مربیان ایرانى موفق به انجام این مهم شده است. مربیان تیم هاى قهرمان در جام ملت هاى آسیا لی یو هیونگ (کره جنوبی ) ووی های دئوک ( کره جنوبی 1960) گیولا ماندی (مجارستان -1964) محمود بیاتی (ایران -1968 ) محمد رنجبر (ایران 1972 ) حشمت مهاجرانی ( ایران 1972 ) کارلوس آلبرتو پریرا (برزیل -1980) خلیل الزیانی (عربستان -1984) کارلوس آلبرتو پریرا(برزیل 1988) هانس اوفت ( هلند 1992 ) نلو وینگادا (پرتغال – 1996 ) فیلیپ تروسیه (فرانسه -2000 ) زیکو ( برزیل -2004 ) ویرا ( برزیل -2007 )
جیت ژی کوآن (چین – 1984 ) کیم جو سونگ ( کره جنوبی -1988 ) ۱۹۹۲- تاكویا تاكاگى (ژاپن)تاکویا تاکاگی (ژاپن – 1992 ) خداداد عزیزی (ایران – 1996 ) هیروشی نانامی (ژاپن 2000 ) شونسوکه ناکامورا (ژاپن -2004 ) یونس محمود (عراق-2007 )
-- آقای گل جام على دایى مهاجم گلزن تیم ملى ایران در سال 1996 با 8 گل به عنوان آقاى گلى جام دست یافت. این بیشترین تعداد گل به ثمر رسیده در یك دوره جام است و البته ركورد قبلى نیز با 7 گل در اختیار دیگر مهاجم ایرانى بهتاش فریبا بود. در 6 دوره جام ملت هاى آسیا عنوان آقاى گلى از آن گلزنان ایرانى بوده است. ۱۹۵۶- نائوم استلماخ (رژیم اشغالگر) ۴ گل ۱۹۶۰- چو یون اوك (كره جنوبى) ۴ گل ۱۹۶۴- مردخاى اشپیگلر (رژیم اشغالگر) ۲ گل ۱۹۶۸- همایون بهزادى (ایران) ۴ گل ۱۹۷۲- پارك اى چون (كره جنوبى) ۶ گل ۱۹۷۶- غلامحسین مظلومى (ایران) ۳ گل ناصر نورایى (ایران) ۳ گل فتحى كمیل (كویت) ۳ گل ۱۹۸۰- بهتاش فریبا (ایران) ۷ گل چون سون هو (كره جنوبى) ۷ گل ۱۹۸۴- ناصر محمدخانى (ایران) ۳ گل شاهرخ بیانى (ایران) ۳ گل جیا ژى كوآن (چین) ۳ گل ۱۹۸۸- لى تائه هو (كره جنوبى) ۳ گل ۱۹۹۲- فهد البیشى (عربستان) ۴ گل ۱۹۹۶- على دایى (ایران) ۸ گل ۲۰۰۰- لى دونگ گوك (كره جنوبى) ۶ گل ۲۰۰۴- على كریمى (ایران) ۵ گل وعلا هوبیل (بحرین) ۵ گل 6- برترین گلزن تاریخ جام على دایى با ۱۴ گلى كه در ۳ دوره حضورش در جام ملت هاى آسیا به ثمر رسانده است، برترین گلزن تاریخ این مسابقات است.
دایى در جام ۹۶ هشت گل، در جام ۲۰۰۰ سه گل و در جام ۲۰۰۴ نیز ۳ گل به ثمر رسانده است. پس از دایى، لى دونگ گوك مهاجم كره جنوبى در ۲ دوره گذشته ۱۰ گل به ثمر رسانده است .
مهدي مهدوي كيا كاپيتان تيم ملي ايران در رقابتهاي جام ملتهاي 2007 هم با 4 حضور در سالهاي 96، 2000، 2004 و 2007 بيشترين حضور را در اين رقابتها داشته است. لي نينگ از چين و عدنان التالياني از كويت هم وضعيتي مشابه با مهدي مهدوي كيا دارند.
نكته جالب ديگر به تعداد پیروزی هاي ايران باز ميگردد. در شرايطي كه عربستان به عنوان پرافتخارترين تيم اين رقابتها 18 برد در كارنامه خود دارد، تيم ملي ايران با 31 برد بهترين شرايط را در ميان تمامي تيمهاي آسيايي در كل ادوار تاريخ جام ملتها ثبت كرده است.
اين در حالي است كه تيم ملي ايران در تمامي دوران حضورش در اين رقابتها 106 گل به ثمر رسانده كه از اين حيث هم فوتبال ايران با اختلافي فاحش نسبت به ساير تيمهاي آسيايي در رده نخست ايستاده است. پس از ايران، كره جنوبي با 27 گل زده كمتر در جايگاه دوم قرار دارد.
نكته جالب توجه ديگر اينكه هر سه عنوان قهرماني تيم ملي ايران در جام ملتهاي آسيا با مربيان ايراني كسب شده است. محمود بياتي، محمد رنجبر و سرانجام حشمت مهاجراني مربيان ايراني بودند كه توانستند به همراه تيم ملي ايران در سالهاي 1968، 1972 و 1976 با تيم ملي ايران قهرمان آسيا شوند.
در ضمن پس از قهرماني عربستان در سال 1974 كه با هدايت خليل الزياني به دست آمد هيچ مربي آسيايي ديگر نتوانسته تيمي را در قاره كهن به قهرماني برساند.
- بیشترین بازى در جام ركوددار این عرصه نیز كسى نیست جز على دایى! كاپیتان سابق تیم ملى با انجام ۱۶ بازى در مرحله نهایى جام ملت هاى آسیا (۱۹۹۶ شش بازى، ۲۰۰۰ چهار بازى و ۲۰۰۴ شش بازى) این ركورد را به خود اختصاص داده است. پس از دایى ۲ بازیكن چینى، هائو هایدونگ و ژو بو با انجام ۱۴ بازى در رتبه بعدى قرار گرفته اند.
تابناک : برترین گلزن تاریخ جام ملت هاى آسیا على دایى از ایران است که ۱۴ گل در ۳ دوره حضورش در جام ملت هاى آسیا به ثمر رسانده است،
تابناک : در سال 1968 حسن حبیبی . در سال 1972 مصطفی عرب و در سال 1976 پرویز قلیچ خانی کاپیتانهای تیم قهرمان ما بودند .
دولت ستمشاهی که سازمان تربیت بدنی نداشت! فقط .... بود
تازه مگر آن موقع مدیریت جهان داشتیم که سه قهرمانی متوالی ایران در جام ملتهای اسیا ...
یارانه هم ...؟
همه میدونیم که اگر در دو ، سه دوره ی قبل شانس می آوردیم میتونستیم قهرمان بشیم .
چندین بار در ضربات پنالتی حذف شدیم .





