سال 1379 وقتي سازمان بهداشت جهاني از وزير بهداشت وقت ايران براي کنترل جمعيت و کاهش نرخ رشد جمعيت تشکر کرد و ايران را براي کشورهاي منطقه به عنوان يک الگو معرفي کرد، همگان تصور مي‌کردند ايران گام‌هاي نخست توسعه اجتماعي را سپري کرده است.
به نوشته «اعتماد»، 8 سال از افتخار ايران مبني بر کنترل جمعيت گذشت. کنترل جمعيت در ايران در حالي به طور جدي پيگيري مي‌شد که بحث تقسيم ثروت، عدالت، رفاه و تامين اجتماعي به عنوان مهمترين محورهاي مد نظر، مورد پيگيري قرار مي‌گرفت.
اما ديروز معاون سلامت وزارت بهداشت در گفت‌وگو با فارس از افزايش رشد جمعيت کشور از 61/1 درصد به 2 درصد خبر داد؛ افزايش رشد جمعيتي که با ورود متولدان دو دهه گذشته به سن باروري بايد منتظر افزايش بيشتر رشد جمعيت هم باشيم.
اين در حالي است که رئيس‌جمهوري دو سال پيش اظهار کرد تبليغ «دو بچه کافي است» توطئه استثمارگران است و ما با توجه به منابع غني موجود در کشور مي‌توانيم تا سه برابر جمعيت کشور را هم تغذيه کنيم.
به دنبال اين اظهارنظر بود که تبليغ براي ازدواج جوانان در دستور کار دولت و سازمان‌هاي زيرمجموعه آن از جمله سازمان ملي جوانان قرار گرفت تا با اتکا به همه امکانات از جمله صندوق مهر رضا ازدواج بيش از گذشته تبليغ و ترويج شود.
به گفته حسن امامي رضوي رشد جمعيت کشور الان به حدود 2 درصد رسيده، البته در گذشته در مقطعي از زمان در سال‌هاي 83 تا 84 به حدود 4/1 درصد هم رسيده بود، علت اين افزايش رشد جمعيت اين است که الان قسمت شکم هرم جمعيتي کشورمان که بيشترين تعداد مواليد را دارد، به سن جواني و باروري رسيده‌اند، يعني بيشترين تعداد جمعيت کشورمان اکنون در سن 15 تا 29 سالگي هستند، از قبل هم اين انتظار بود که وقتي متولدان اين سال‌ها به سن جواني برسند، با افزايش رشد جمعيت روبه‌رو مي‌شويم. اينکه رشد جمعيت کشورمان افزايش پيدا مي‌کند يا نه مهم است، زيرا بر اساس امکاناتي که در کشورمان وجود دارد بايد پيش بيني نيازهاي جمعيت افزايش يافته را بکنيم.
اين در حالي است که بانک جهاني در آخرين گزارش خود، جمعيت ايران در سال 2006 را 69 ميليون نفر و متوسط رشد جمعيت طي سال‌هاي 2000 تا 2006 را 4/1 درصد برآورد کرده است. پراکندگي جمعيت در سال 2006 نيز 42 نفر در هر کيلومتر مربع عنوان شده است. افزايش رشد جمعيت از 4/1 درصد به 2 درصد به تعبير جمعيت شناسان مي‌تواند زيرساخت‌هاي اقتصادي و اجتماعي جامعه را تحت تاثير ناگهاني خود قرار دهد.
اما رئيس مرکز آمار ايران درست يک سال و دو ماه پيش بنا بر نتايج آخرين سرشماري جمعيت اعلام کرد «نرخ رشد جمعيت 61/1» است. محمد مدد رئيس مرکز آمار ايران با اشاره به افزايش جمعيت جوان کشور گفته بود؛ نرخ رشد جمعيت کشور از 96/1 درصد در سال 75 به 61/1 درصد در سال 85 رسيده است که اين اعداد نشان از کاهش 35/0 درصدي نرخ رشد جمعيت است.
اما معاون سلامت وزارت بهداشت بيشتر از کنترل جمعيت به بهداشت باروري اعتقاد دارد. به اعتقاد اين مدير در حالي که جمعيت ما بايد متناسب با منابع کشور باشد، اما اين مهم تر است که جمعيت سالمي داشته باشيم، يعني افراد از ابتداي تولد با سلامت متولد شوند و دچار بيماري نباشند. خانواده‌ها بايد بدانند در باروري‌هايي که زير 15 يا بالاتر از 35 سالگي مادران اتفاق مي‌افتد، نوزادان متولدشده بيشتر دچار بيماري‌هاي مادرزادي مي‌شوند، اين مساله هم براي خانواده و هم براي جامعه مشکلاتي ايجاد مي‌کند، تاکيد ما در بحث جمعيت اين است که از وقوع چنين بارداري‌هايي در کشور پيشگيري کنند. با اين وجود امامي رضوي وضعيت اجتماعي و اقتصادي خانواده‌ها را در تعداد فرزندان دخيل مي‌داند و بر اين باور است هميشه در فرهنگ اسلامي و اجتماعي ما اين بوده است که نهاد خانواده مستحکم باشد و فرزندان در دامن خانواده تربيت شوند.
کساني که به اين نهاد اهتمام دارند، خود به خود تعدادي فرزند خواهند داشت که مي‌دانند و احساس مي‌کنند که قدرت پرورش آنها را دارند. کشور ما نياز به نيروي عالم، مولد، فهيم و موثر دارد. هر خانواده يي که احساس مي‌کند مي‌تواند افرادي را پرورش دهد که سالم باشند و بتوانند باعث پيشرفت جامعه شان بشوند و براي آينده کشورمان موثر باشند، از لحاظ علمي هم مي‌توانند خوب بچه هايشان را تربيت کنند، در اين صورت بايد فکر کنند چند فرزند بايد داشته باشند.
او در پاسخ به اين پرسش که پوشش برنامه تنظيم خانواده در کشور چقدر است، تاکيد کرد: حدود 20 روش پيشگيري از بارداري علمي در کشور به خانواده‌ها ارائه مي‌شود، البته برخي روش‌ها شبيه هم است، با تکنيک‌هاي مختلف. حدود 60 درصد خانواده‌هاي کشور از يکي از اين روش‌ها به تناسب موقعيت سن و شرايطي که دارند، استفاده مي‌کنند. حدود 15 درصد جمعيت کشور نيز به روش طبيعي پيشگيري مي‌کنند، بنابراين حدود 75درصد خانواده‌هاي ايراني از يکي از روش‌هاي پيشگيري از بارداري استفاده مي‌کنند. البته در شهرها افرادي که خودشان به پزشک مراجعه مي‌کنند از اين خدمات استفاده مي‌کنند و آماري در اين زمينه در مورد شهرنشينان وجود ندارد.
در سرشماري سال 85، درصد جامعه يک نفري در ايران 21/5 درصد، جامعه دو نفري 27/15 درصد، جامعه سه نفري 9/22 درصد، جامعه چهار نفري 42/24 درصد و جامعه پنج نفري به 32 درصد رسيده است.
