چرا اسرائیل «سومالیلند» را به رسمیت شناخت؟/ طرحی برای تجزیه منطقه و مقابله با انصارالله یمن
به رسمیت شناخت «سومالی لند» از سوی رژیم صهیونیستی نشان از برنامه این رژیم برای تجزیه کشورهای منطقه به واحدهای همسو با خود در نقاط استراتژیک است.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، منطقهٔ جداییطلب سومالی پس از بیش از ۳۰ سال بیهیچ بهرسمیتشناسی بینالمللی، توسط رژیم صهیونیستی به رسمیت شناخته شد.
این منطقه در ساحل جنوبی خلیج عدن در قاره آفریقا قرار دارد و از جنوب و غرب با اتیوپی و از شرق با سومالی همسایه است.
«سومالیاند» حدود شش میلیون نفر جمعیت دارد و پایتخت آن «هرجیستا» است که پس از «موگادیشو» دومین شهر مهم سومالی محسوب میشود.
تلاش برای به رسمیت شناخته شدن «سومالیلند» به عنوان یک کشور «مستقل و دارای حاکمیت» از زمان روی کار آمدن عبدالرحمن محمد عبدالله، رئیسجمهوری این کشور در سال ۲۰۲۴ تشدید شده است.
رژیم صهیونیستی برای اولین بار در جهان سومالیلند را به طور رسمی به رسمیت میشناسد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز جمعه اعلام کرد که اسرائیل و سومالیلند یک بیانیهٔ مشترک برای برقراری روابط کامل دیپلماتیک امضا کردهاند. او این اقدام را «در روح توافقهای ابراهیم» توصیف کرد؛ مجموعهای از توافقهایی که با میانجیگری ایالات متحده برای ایجاد روابط رسمی میان اسرائیل و کشورهای عربی حاصل شد.
دولت سومالی چند ساعت پس از اعلام اسرائیل بیانیهای صادر کرد و این اقدام را «حمله» به حاکمیت خود و «غیرقانونی» دانست و سومالیلند را «بخشی جداییناپذیر» از کشور سومالی توصیف کرد.
سومالیلند در سال ۱۹۹۱ از سومالی اعلام استقلال کرد، اما نتوانست از هیچ کشور عضو سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شود. این منطقه، بخش شمالغربی از سرزمینهایی را در کنترل دارد که زمانی تحت عنوان منطقهٔ تحتالحمایهٔ بریتانیا در شمال سومالی شناخته میشد.
سومالی هرگز استقلال سومالیلند را نپذیرفته است
عبدالسلام عبدی علی، وزیر خارجهٔ سومالی، در تماسی با وزرای خارجهٔ مصر، ترکیه و جیبوتی شرکت کرد؛ تماسهایی که در آن بار دیگر بر حمایت این کشورها از وحدت سومالی تأکید شد.
وزارت خارجهٔ مصر اعلام کرد که وزرای خارجهٔ چهار کشور درباره این موضوع بحث کردند که بهرسمیتشناختن استقلال یک منطقه درون یک کشور دارای حاکمیت، «ایجاد یک سابقهٔ خطرناک» و نقض منشور سازمان ملل متحد است.
وزارت خارجهٔ مصر افزود: «احترام به وحدت، حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها یک ستون اساسی برای ثبات نظام بینالملل است و نباید تحت هیچ عنوان نقض یا دور زده شود.»
نتانیاهو در یک تماس ویدئویی به عبدالرحمن محمد عبدالله، رئیسجمهور خود خوانده سومالیلند که به عبدالرحمن سرو (Cirro) مشهور است، تبریک گفت و از «رهبری و تعهد او در ترویج ثبات و صلح» قدردانی و او را برای سفر به اسرائیل دعوت کرد.
گیدئون سعار، وزیر خارجهٔ اسرائیل، گفت این توافق نتیجهٔ یک سال گفتوگوی گسترده بین دو دولت بوده و بر اساس تصمیم مشترک نتانیاهو و سرو برای برقراری روابط کامل—از جمله انتصاب سفیر و افتتاح سفارتخانهها در دو طرف—به دست آمده است.
سعار در شبکههای اجتماعی نوشت: «ما با یکدیگر برای تقویت روابط میان دو کشور و ملت، ثبات منطقهای و شکوفایی اقتصادی تلاش خواهیم کرد»، و افزود که وزارتخانهاش را موظف کرده فوراً روابط را در حوزههای مختلف نهادینه کند.
«سرو» این تحول را یک «لحظهٔ تاریخی» دانست و آمادگی سومالیلند را برای پیوستن به توافقهای ابراهیم اعلام کرد.
رئیسجمهور خود خوانده سومالیلند گفت این اقدام «آغاز یک شراکت راهبردی است که منافع مشترک را پیش میبرد، صلح و امنیت منطقه را تقویت میکند و مزایای مشترکی برای تمام طرفها به همراه دارد.»
مسئلهای پیچیده
این بهرسمیتشناسی یک تغییر چشمگیر در سرنوشت سومالیلند پس از سالها انزوای دیپلماتیک است.
این منطقه در جریان جنگ داخلی خونین که پس از دههها حاکمیت استبدادی حکومت زیاد باره رخ داد—حکومتی که شمال را ویران کرد—از سومالی جدا شد. در حالی که بخشهای بزرگی از سومالی در هرجومرج فرو رفت، سومالیلند تا اواخر دههٔ ۱۹۹۰ به ثبات رسید.
سومالیلند هویت سیاسی متمایزی از سومالی ایجاد کرده و دارای پول، پرچم و پارلمان مستقل است. اما مناطق شرقی آن همچنان مورد مناقشه است و جوامعی در آنجا حضور دارند که برنامهٔ جداییطلبانهٔ پایتخت هرگیسا را حمایت نمیکنند.
در سالهای اخیر، سومالیلند روابطی با امارات متحدهٔ عربی—یکی از امضاکنندگان توافق ابراهیم—و تایوان ایجاد کرده است تا بهدنبال پذیرش جهانی باشد.
چهرههای برجستهای از حزب جمهوریخواه آمریکا در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ، از جمله سناتور تد کروز، از مدافعان پرشور تعمیق روابط میان سومالیلند و اسرائیل بودهاند. کروز بارها از آمریکا خواسته است سومالیلند را به رسمیت بشناسد.
در ماه آگوست، ترامپ در یک نشست خبری کاخ سفید وقتی دربارهٔ سومالیلند پرسیده شد، اشاره کرد که آمادهٔ اقدام در این زمینه است. او گفت: «موضوعی پیچیده است، اما ما روی آن کار میکنیم، سومالیلند.»
دونالد ترامپ همچنین روز جمعه ۵ دیماه اعلام کرد که با بهرسمیت شناختن «سومالیلند» از سوی آمریکا مخالف است.
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا آمریکا نیز قصد دارد «سومالیلند» را به عنوان یک کشور «مستقل و دارای حاکمیت» به رسمیت بشناسد، گفت: «نه. اصلا کسی میداند سومالیلند چیست، واقعا؟»
این اعلام نشان میدهد که علاقهٔ آمریکا به سومالی کاهش یافته و ترامپ بارها حملات لفظی علیه این کشور و رئیسجمهورش انجام داده است.
اوایل امسال گزارشهایی منتشر شد که تلاش برای بهرسمیتشناسی سومالیلند را با طرحهایی برای پاکسازی قومی فلسطینیان در غزه و انتقال اجباری آنان به منطقهای در آفریقا مرتبط میدانست.
وزرای خارجهٔ مصر، ترکیه، سومالی و جیبوتی در تماس اخیرشان نسبت به چنین طرحهایی هشدار دادند.
وزارت خارجهٔ مصر گفت: «شرکتکنندگان همچنین بر رد قاطع هرگونه طرح برای جابهجایی مردم فلسطین از سرزمینشان تأکید کردند؛ طرحهایی که از نظر شکل و محتوا از سوی اکثریت قریببهاتفاق کشورهای جهان رد شده است.»
در سال ۲۰۲۴، اتیوپی نیز به دنبال توافقی با سومالیلند بود و در ازای دسترسی به دریا برای آدیسآبابا، پیشنهاد بهرسمیتشناسی آن را مطرح کرد، اما تحت فشارهای دیپلماتیک عقبنشینی کرد.
جترو نورمن، کارشناس سومالی در مؤسسهٔ مطالعات بینالمللی دانمارک، به الجزیره گفت روشن نیست که آیا این تحول، کشور دیگری را نیز به انجام اقدامی مشابه ترغیب خواهد کرد یا نه، اما ممکن است «نیروهای گریز از مرکز» را در کشوری که از نظر سیاسی تکهتکه شده است، تقویت کند.
سومالی دارای یک نظام فدرال است که خودمختاری قابلتوجهی به ایالتها میدهد. دو ایالت کلیدی پونتلند و جوبالند، به دلیل اختلافات قانون اساسی و انتخاباتی از این سیستم کنار کشیدهاند.
وزیر کشور پونتلند در پستی در ایکس نوشت که صبر نتیجه میدهد و نشان داد که این تحول را مثبت میبیند. او گفت: «پونتلند باید راهبردی محاسبه کند.»
او افزود: «در واقع، شما همین حالا مجموعهای از دولتهای بالفعل دارید، و پیام اسرائیل این است که اگر ارزش راهبردی ارائه دهید، بهرسمیتشناسی بیشتر یک معامله است تا یک اصل.»
به گفته تحلیلگران، ملاحظات راهبردی پشت اقدام اسرائیل برای به رسمیتشناختن «سومالیلند» است.
در مقاله موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل که ماه گذشته منتشر شد، آمده است: «اسرائیل به دلایل راهبردی متعدد از جمله کارزار احتمالی علیه حوثیها به متحدانی در منطقه دریای سرخ نیاز دارد.»
در این مقاله همچنین آمده است: «سومالیلند نامزد ایدهآلی برای چنین همکاری است، زیرا میتواند دسترسی بالقوه اسرائیل به یک منطقه عملیاتی نزدیک به محدوده درگیری را فراهم کند. همچنین انگیزههای اقتصادی نیز در میان است.»
به گزارش تابناک، به رسمیت شناخت «سومالی لند» همچنین نشان از برنامه رژیم صهیونیستی برای تجزیه کشورهای منطقه به واحدهای همسو با خود در نقاط استراتژیک است.
این رویکرد با اشغال بخشهایی از جنوب سوریه با ادعای حمایت از دروزیها و حمایت از امارات متحده عربی در تجزیه جنوب یمن نیز قابل مشاهده است.
اطلاعات ناقص به خورد مردم ندید سومالی لند در دهه ۱۹۶۰ یک کشور مستقل بوده که بصورت داوطلب به سومالی الحاق شده بود از سال ۱۹۹۱ هم دوباره تقاضا داده که مستقل بشه از نظر اقتصادی هم به مراتب وضعش از شاخ آفریقا بهتره