در حالی که هنوز خبری از رفع فیلترینگ گسترده در فضای مجازی ایران نیست، اخبار مربوط به «سیاه کردن خطوط سفید» ــ از جمله دسترسی اینترنتی ویژه خبرنگاران ــ مباحثاتی جدی را در جامعه رسانهای و عمومی برانگیخته است.
به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، خبرنگاران در سراسر جهان، از جمله در ایران، با تکیه بر دسترسی به اطلاعات، نقش مهمی در نظارت اجتماعی، انتشار اخبار معتبر و تقویت پاسخگویی نهادها ایفا میکنند. خطوط ارتباطی مطمئن و پرسرعت، نه یک «امتیاز تشریفاتی»، بلکه ابزار ضروری کار حرفهای آنان است؛ همچون گوشی پزشک یا میز طراحی یک معمار. محدود کردن این دسترسی، عملاً به معنای محدود کردن چشموگوش جامعه در پیگیری امور عمومی، بررسی عملکرد مسئولان و دریافت تصویری واقعی از رویدادهاست.
اگرچه بحث «عدالت» در دسترسی به اینترنت، بحثی مشروع و ضروری است، اما عدالت خواهی نباید به قیمت فلج کردن یکی از ارکان اصلی نظارت و آگاهیبخشی در جامعه تمام شود. رویکرد درست، گسترش دسترسی عادلانه برای همه است، نه محدود کردن دسترسی برای آنانی که نقش کلیدی در انعکاس صدای مردم و پیگیری مطالباتشان دارند.در شرایطی که فضای مجازی کشور با محدودیتهای گسترده مواجه است، خطوط ارتباطی خبرنگاران، تنها پنجرههای باقیمانده برای تنفس جریان حرفهای اطلاعات به شمار میروند. بستن این پنجرهها، نه تنها مشکل تبعیض دیجیتال را حل نمیکند، بلکه بحران بیخبری، گسترش شایعات و فاصله بیشتر مردم با تصویری دقیق از واقعیتهای اجتماعی را تشدید خواهد کرد.
کتاب قطور امتیازات
داستان خط سفید، اما، فقط یک فصل از کتاب قطور «امتیازات ویژه» در این سرزمین است. کتابی که صفحاتش پر است از قصههای آشنا:از نمایندهای که با حقوق و مزایای چندصد میلیونی و مصونیت، در هتلهای دولتی اقامت میگزیند، تا جوان بسیجیای که امید به وام اشتغال و اولویت استخدام دارد. از نخبهای که کارت معافیت از سربازی میگیرد، تا قهرمان ورزشی که راه دانشگاه برایش هموار میشود. از مدیرانی که فوقالعاده خاص و وامهای کمبهره دریافت میکنند، تا زمینها و املاک دولتی که به قیمتی ناچیز به برخی واگذار میشوند.این فهرست، همچون زنجیرهای به هم پیوسته است: سهمیههای استخدامی بیشمار، استخدامهای فامیلی و سفارشی، ارز ترجیحی، معافیتهای مالیاتی، دسترسی به خدمات ویژه از هتلها و اماکن دولتی، تردد در خطوط اختصاصی، و انواع سفرهای خارجی با هزینه بیتالمال.سؤال اینجاست: اگر قرار است عدالت برقرار شود، پس تکلیف انواع امتیازات برخی ها در حوزه های مختلف حتی در امور سیاحت خود و خانواده، انواع معافیت ها، انواع مجوزهای دفاتر خدمات، سهمیه معرفی برای وام بانکی، سهمیههای کنکوری و استخدامی و صدها امتیاز دیگر نیز باید روشن شود.
فصل تازه
فصل تازه عدالتجویی احتمالا از همین مسیر آغاز میشود. از مصونیت تا معافیتهای متعدد، از نمایندگان مجلس که از حقوق و مزایای چندصد میلیونی، مصونیت قضایی، اقامت در هتلهای دولتی با هزینه بیتالمال و وامهای کمبهره برخوردارند. سهمیه معرفی افراد به بانک ها برای دریافت کم بهره را نیز در اختیار دارند.از دیگر افراد و مقامات که امتیازهای ویژه برای کارهای بزرگ اقتصادی همانند واردات و صادرات که عواقبش را در خبرهای متعدد دیده ایم و شنیده ایم.از ایثارگران و خانواده شهدا میخوانیم که سهمیه ۲۵ درصدی استخدام بدون آزمون در دستگاههای دولتی، معافیت از خدمت سربازی و وام مسکن با بهره ۴ تا ۸ درصدی دارند. داستان کنکور هم که حکایت دیگری است. حتی در این مقال مدارس شاهد نیز می توانند جا بگیرند.از بسیجیان فعال میخوانیم که از کسری خدمت سربازی تا ۶ ماه، وام اشتغال ۴ درصدی تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان و اولویت نسبی در استخدام برخوردارند.

از نخبگان و استعدادهای درخشان میخوانیم که کارت معافیت از سربازی، امکان استخدام در پروژههای دولتی بدون آزمون و ورود به دانشگاه بدون کنکور برایشان فراهم است.از ورزشکاران قهرمان میخوانیم که معافیت از سربازی، ورود بدون کنکور به دانشگاه و دریافت وامهای کمبهره از مزایای آنان است.و از مدیران و کارمندان برخی از نهادها میخوانیم که فوقالعاده خاص، وام مسکن و خودرو با بهره پایین و پاداشهای چندماهه دریافت میکنند.امتیازات ویزه برای کارمندان بانکها از سوی شعبات مربوطه.این فصل، پرده از مکانیسمهای کمنورتر برمیدارد:سهمیههای استخدامی ایثارگران (۲۵–۳۰٪) و سایر گروهها مانند فرزندان هیئت علمی و قضات (۵–۱۰٪).استخدام بدون آزمون فرزندان شهدا و جانبازان بالای ۷۰٪.«امریه سربازی» به عنوان شکلی از استخدام. تنخواهای ویژه در دستگاههای دولتی.استخدامهای سفارشی و فامیلی با توصیه مقامات، که موارد متعددی از آن توسط دیوان محاسبات و سازمان بازرسی گزارش شده است.