چرا همکاری هسته ای تازه ایران و روسیه مهم است؟
به گزارش تابناک به نقل از همشهری، در شرایطی که محور عبری – غربی در سال‌های اخیر کوشیده فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران را یک «برنامه نظامی» جلوه دهد، اما گام‌های روبه‌جلوی ایران در تولید «برق هسته‌ای»، از یک‌سو زمینه‌ساز رفع مشکلات موجود در حوزه ناترازی برق است و ازسوی دیگر، گواه روشنی بر تاثیر مزیت‌های متنوع صنعت هسته‌ای بر زندگی روزمره مردم است.
در حالی که طرف‌های غربی در سال‌های اخیر کوشیده‌اند «غنی‌سازی اورانیوم» را به راهبردی «پرهزینه» برای ایران تبدیل کنند، اما همان‌گونه که در روزهای اخیر رهبرمعظم انقلاب در سخنرانی تلویزیونی با مردم تاکید کردند، اورانیوم غنی‌شده کاربردهای متنوعی در حوزه‌هایی از جمله «تولید برق»، «کشاورزی»، «صنعت و مواد»، «محیط زیست و منابع طبیعی»، «بهداشت و درمان»، «تغذیه»، «پژوهش و آموزش» دارد که اهمیت استمرار این فرایند را به مزیتی راهبردی برای ایران تبدیل کرده‌است.
همان‌گونه که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای اخیرا تاکید کرده‌اند، استفاده از اورانیومِ غنی‌شده در حوزه تولید برق بسیار ارزان‌تر است و آلایندگی هم ندارد. ازسوی دیگر امروز بر همگان روشن است که نیروگاه‌های هسته‌ای، «عمر بسیار طولانی» و «امتیازات متعددی» دارند و مزیت‌های آن غیرقابل چشم‌پوشی است؛ موضوعی که در راهبر هسته‌ای ایران نیز جایگاه بی‌بدیلی دارد.
این درحالی است که ناترازی‌های موجود در حوزه تولید برق از یک سو و آلایندگی نیروگاه‌ها ازسوی دیگر، ضرورت تولید برق هسته‌ای را در ایران دوچندان کرده‌است؛ موضوعی که در سال‌های اخیر به اولویت راهبردی سازمان انرژی‌اتمی تبدیل و گام‌های مهمی نیز، چه در حوزه داخلی و چه در عرصه همکاری‌های بین‌المللی، دراین حوزه برداشته شده‌است.
اهمیت راهبردی تولید برق هسته‌ای
بررسی وضعیت کنونی میزان تولید برق هسته‌ای در ایران از یک‌سو نشان‌دهنده گام‌های مهم برداشته دراین زمینه است و ازسوی دیگر از چشم‌انداز مهم پیش‌رو حکایت دارد.
۱نیروگاه‌های برق هسته‌ای ایران
- در شرایط کنونی نیروگاه بوشهر، تنها نیروگاه برق هسته‌ای ایران محسوب می‌شود. این نیروگاه درمجموع روزانه چیزی درحدود حدود هزار مگاوات برق تولید می‌کنند.
۲اهمیت نیروگاه بوشهر
- بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد تولید برق هسته‌ای در نیروگاه بوشهر تاکنون مانع از انتشار حدود ۴۶میلیون تن انواع گازهای آلاینده زیست محیطی شده‌است.
- ازسوی دیگر با فعالیت این نیروگاه، معادل ۱۳.۹ میلیارد مترمکعب گازطبیعی نیز در مصرف سوخت‌های فسیلی صرفه‌جویی شده‌است.
۳ترکیب ترکیب منابع تولید برق
- با وجود گام‌های روبه جلوی ایران در حوزه تولید برق هسته‌ای، برخی داده‌های موجود، نشان‌دهنده سهم ناچیز برق هسته‌ای در ترکیب منابع کنونی تولید برق درایران است:
- گاز طبیعی: حدود ۸۵ درصد
- نفت: حدود ۸ درصد
- آبی: حدود ۵ درصد
- زغال‌سنگ، باد و خورشیدی: هریک کمتر از ۱درصد
- هسته‌ای: حدود یک درصد
۴آمارهای جهانی
- داده‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که در حال‌حاضر حدود ۱۰درصد از برق جهان را انرژی هسته‌ای تامین می‌کند و کل برق هسته‌ای تولیدی جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۲هزارو۵۰۰ تراوات ساعت بوده‌است. براین اساس، گفته می‌شود سهم ایران از کل برق هسته‌ای جهان در سال ۲۰۲۴ فقط ۰.۳ درصد بوده‌است.
۵وضعیت تولید کنونی
- کارشناسان براین اعتقادند که ایران برای رسیدن به سطح جهانی تولید برق، باید ۵ تا ۹ برابر و برای رسیدن به سطح کشورهای پیشرفته، حدود ۱۸ برابر میزان فعلی برق اتمی تولید کند.
۶رشد تولید در ایران
- براساس گزارشی که «موسسه انرژی» در آخرین روزهای تیرماه ۱۴۰۴ منتشر کرده‌است، تولید برق هسته‌ای در ایران طی سال ۲۰۲۴ میلادی حدود ۱۰ درصد رشد داشته‌است.
۷آمار تولید ۲۰۲۴
- براساس گزارش‌های بین‌المللی، ایران در سال ۲۰۲۴ میلادی، چیزی در حدود ۳/۷ تراوات ساعت برق هسته‌ای تولید کرده‌است؛ رقمی که در سال میلادی قبل از آن، ۶/۶ تراوات ساعت بوده‌است.
۸رتبه جهانی ایران
- آمارها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۴ فقط ۳۱ کشور ازجمله ایران، برق هسته‌ای تولید کرده‌اند و ایران در این سال در رتبه ۲۹ جهان ازنظر میزان تولید برق هسته‌ای داشته و بیشتر از هلند و اسلونی برق هسته‌ای تولید کرده‌است.
۹تناقض آمریکایی
- بررسی آمارهای بین‌المللی دراین زمینه، گویای یک نکته جالب توجه است؛ در شرایطی که آمریکا با تلاش گسترده بین‌المللی، از اعمال گسترده تحریم‌ها تا حمله نظامی، درصدد تخریب برنامه صلح‌آمیز ایران است، اما خود بزرگ‌ترین تولیدکننده برق هسته‌ای در جهان به‌شمار می‌آید و ۲/۲۹ درصد از کل برق هسته‌ای جهان در سال ۲۰۲۴ را تولید کرده‌است.
گام‌های توسعه‌ای ایران
یکی از اساسی‌ترین راهبردهای سازمان انرژی‌اتمی ایران در سال‌های اخیر، توسعه تولید برق هسته‌ای بوده که با برداشتن گام‌های متنوعی دراین زمینه همراه شده‌است:
- تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای: یکی از اصول محوری سند راهبردی ۲۰ ساله صنعت هسته‌ای، تحقق تولید ۲۰هزارمگاوات برق هسته‌ای است.
- افزایش سهم: براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، در یک چشم‌انداز ۲۰ ساله، ۱۰ درصد از برق کشور باید از طریق انرژی هسته‌ای تامین شود.
- نیازهای جدید: با توجه به راهبردسازی‌های صورت گرفته، برای تحقق چشم‌انداز تدوین شده در این زمینه، به ۹نیروگاه اتمی نیاز است.
- برنامه هفتم: به گفته مسئولان سازمان انرژی‌اتمی، تا پایان برنامه هفتم توسعه ظرفیت نیروگاه‌های اتمی کشور به ۳هزارمگاوات می‌رسد.
- برنامه‌های توسعه‌ای: سازمان انرژی‌اتمی درحال‌حاضر برنامه‌های گسترده‌ای برای توسعه نیروگاه‌های تولید برق اتمی، در بوشهر و سایر نقاط کشور، از جمله در سواحل مکران دارد.
توسعه همکاری‌های بین‌المللی
گسترش همکاری‌های بین‌المللی، یکی از محوری‌ترین راهکارهای ایران برای توسعه تولید برق هسته‌ای است؛ راهبردی که در جریان سفر اخیر محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی‌اتمی به روسیه پیگیری و با توافق‌های مهمی نیز همراه شد.
یک موافقتنامه راهبردی
- در جریان سفر هیات ایرانی به روسیه، موافقتنامه اجرایی ساخت ۴ واحد نیروگاه اتمی از نوع نسل سوم و پیشرفته در «سیریک» هرمزگان بین شرکت ایران هرمز و شرکت پروژه روس اتم امضا شد.
ظرفیت‌های جدید
- بررسی‌ها نشان می‌دهد ظرفیت هریک از واحدهای نیروگاه‌های جدید در منطقه «سیریک»، حدود هزار و ۲۵۵مگاوات الکتریکی و در مجموع ۵ هزار و ۲۰مگاوات الکتریکی طرح‌ریزی شده‌است.
گام بلند به‌سوی تحقق چشم‌انداز
- گفته می‌شود این پروژه با سرمایه‌گذاری حدود ۲۵ میلیارد دلاری، یکی از گام‌های مهم در مسیر تحقق هدف تولید ۲۰ هزارمگاوات برق هسته‌ای براساس سند راهبردی صنعت هسته‌ای ایران به‌شمار می‌رود.
گام نخست
- به گفته مسئولان مربوط، نخستین واحد نیروگاهی تا سال ۱۴۱۰ وارد مدار شود و به این ترتیب، ۵هزارمگاوات از هدف تولید ۲۰هزارمگاوات برق هسته‌ای محقق شود.
یک قرارداد ویژه
- در جریان سفر اسلامی به مسکو، علاوه‌بر امضای قرارداد ساخت ۴ واحد نیروگاه اتمی در سیریک ازسوی دوطرف، ایران و روسیه درباره ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای مقیاس کوچک به توافق‌های مهمی دست یافتند.
همکاری‌های ایران و چین
علاوه بر روسیه، ایران و چین نیز در سال‌های اخیر برای گسترش همکاری‌های در حوزه صنعت هسته‌ای ایران گام‌هایی برداشته‌اند.
- چین در گذشته در پروژه‌هایی مانند بازطراحی و نوسازی راکتور تحقیقاتی آب سنگین «خنداب» اراک مشارکت داشته است.
- تهران و پکن در سال‌های گذشته مذاکرات و رایزنی‌هایی درباره ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای درایران داشته‌اند و به‌نظر می‌رسد با توجه به چشم‌انداز همکاری‌های راهبردی دوطرف، همکاری‌های این حوزه رو به گسترش باشد.
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
