شش ماه تعلل در اجرای یک قانون/ اتصال کارت سوخت به کارت بانکی در هاله‌ای از ابهام

اتصال کارت‌های سوخت به کارت‌های بانکی، طرحی است که از همان ابتدای تصویب قانون بودجه ۱۴۰۴، به‌عنوان یکی از تکالیف دولت مطرح شد. 

به گزارش سرویس اقتصادی تابناک؛ در بند قانونی مربوط به نفت و روابط مالی دولت و هدفمندسازی یارانه‌ها در بودجه سال جاری، تأکید شده است که وزارت نفت باید با همکاری بانک مرکزی، ظرف چهار ماه پس از لازم‌الاجرا شدن قانون، امکان انتقال سهمیه سوخت از کارت سوخت به کارت بانکی مالکان خودرو را فراهم کند؛ تکلیفی که نه تنها الزام قانونی دارد، بلکه می‌توانست گامی در جهت کاهش هزینه‌های صدور و نگهداری کارت‌های سوخت و تسهیل دسترسی مردم به خدمات سوخت‌رسانی باشد.

با این حال، اکنون در پایان نیمه نخست سال، این وعده همچنان معطل مانده است. پاک نژاد وزیر نفت، در مردادماه وعده داده بود که اتصال کارت سوخت به کارت بانکی تا پایان شهریور به بهره‌برداری می‌رسد، اما با پایان تابستان هم خبری از اجرای آن نیست. این تعلل نشان می‌دهد احتمال زیاد، زیرساخت‌های بانکی و فنی طرح هنوز آماده بهره‌برداری نیست و در حال تکمیل یا بررسی است.

تهدید سایبری؛ چالشی جدی برای طرح

یکی از نگرانی‌های جدی درباره اتصال کارت سوخت به کارت بانکی، تهدیدهای سایبری است. تجربه «جنگ دوازده‌روزه» نشان داد که حملات سایبری به زیرساخت‌های بانکی می‌تواند پیامدهای سنگینی به دنبال داشته باشد. در آن مقطع، بانک‌های سپه و پاسارگاد هدف قرار گرفتند و ارائه خدمات پایه نظیر تراکنش‌های بانکی و استفاده از کارت‌ها مختل شد؛ بحرانی که هفته‌ها ادامه یافت و میلیون‌ها نفر را دچار مشکل کرد.

در چنین فضایی، انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی بدون توجه به ابعاد امینیتی آن، می‌تواند شبکه بانکی کشور را بیش از پیش در برابر حملات آسیب‌پذیر کند. اگر بانک عامل دچار اختلال شود، عملاً روند سوخت‌رسانی به مردم متوقف می شود. بنابراین انتظار می‌رود بانک مرکزی و وزارت نفت پیش از اجرای این طرح، سناریوهای مختلف بحران را شبیه‌سازی کنند و تدابیر بازدارنده و جایگزین مشخصی داشته باشند.

از سوی دیگر، به یاد داریم که در سال‌های اخیر، حمله سایبری به زیرساخت بانک‌ عامل شبکه پرداخت جایگاه‌های سوخت باعث شد که مردم نتوانند هزینه بنزین را به صورت آنلاین پرداخت کنند. در آن مقطع، برخی مجبور به پرداخت نقدی شدند و جایگاه‌داران نیز با استفاده از کارتخوان‌های سیار، هزینه سوخت‌گیری را تسویه کردند. این اتفاق نشان داد که حتی اختلال‌های محدود بانکی، می‌تواند زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار دهد و صف‌های طولانی و نارضایتی عمومی ایجاد کند.

ضرورت پیش‌بینی بحران

کارشناسان معتقدند که هرچند اتصال کارت سوخت به کارت بانکی می‌تواند به شفافیت، کاهش هزینه‌ها، تسهیل دسترسی مردم و حتی مدیریت مصرف سوخت کمک کند، اما اگر تدابیر امنیتی و فنی لازم پیش‌بینی نشود، این طرح خود می‌تواند به بحرانی تازه بدل شود. تجربه حملات سایبری اخیر علیه بانک‌ها زنگ خطری جدی است که نباید نادیده گرفته شود.

بانک مرکزی باید زیرساخت‌های مقاوم و چندلایه برای مقابله با چنین حملاتی طراحی کند و وزارت نفت نیز سناریوهای جایگزین برای تداوم سوخت‌رسانی در شرایط بحران داشته باشد. عدم توجه به این موضوع می‌تواند باعث شود که در صورت وقوع حملات سایبری، هم شبکه بانکی و هم شبکه سوخت‌رسانی کشور همزمان دچار مشکل شوند.

بنابراین اکنون که شش ماه از سال ۱۴۰۴ گذشته است، اجرای این تکلیف قانونی همچنان بلاتکلیف مانده و مشخص نیست وعده دولت چه زمانی عملیاتی می‌شود. اگر دولت در نیمه دوم سال موفق به اجرای این طرح نشود، پرسش جدی این خواهد بود که چرا وعده‌ای با چنین اهمیت و پشتوانه قانونی، به مرحله عمل نرسیده و بار دیگر در حد حرف باقی مانده است.