حمله احتمالی آمریکا به ونزوئلا/ ۴.۵ میلیون شبه‌نظامی ونزوئلا آماده نبرد/ویتنام جدیدی در راه است؟

به گزارش تابناک، با توجه به تنش‌های فزاینده بین ایالات متحده و ونزوئلا، بحث‌های استراتژیک درباره توانایی‌های دفاعی این کشور و برنامه‌های نظامی احتمالی آمریکا به موضوع داغی در محافل سیاسی و نظامی تبدیل شده است.  

چرا آمریکای ترامپ سراغ ونزوئلا رفته است؟

  با روی کار آمدن مجدد دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده، تنش‌ها با ونزوئلا به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است. استقرار ناو‌های جنگی در سواحل کارائیب، هشدار‌های علنی درباره ساقط کردن هواپیما‌های ونزوئلایی، و تهدیدات اقتصادی نشان‌دهنده رویکرد تهاجمی جدیدی است.

اما دلایل این تغییر رویکرد را می توان چنین تحلیل کرد:

  منافع نفتی: بازگشت به بازی بزرگ انرژیونزوئلا با داشتن یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان (حدود ۳۰۰ میلیارد بشکه نفت قابل‌استخراج، طبق گزارش Oil & Gas Journal در ۲۰۲۴)، همیشه در رادار منافع انرژی آمریکا بوده است.

 در دوران حکومت هوگو چاوز و نیکلاس مادورو، این کشور با ملی‌سازی صنعت نفت و قطع همکاری با شرکت‌های آمریکایی مانند شورون، به یک چالش برای هژمونی انرژی واشنگتن تبدیل شد. با افزایش قیمت نفت به بیش از ۹۰ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۲۵ (به دلیل تحریم‌های روسیه و ناآرامی‌های خاورمیانه)، دولت ترامپ به دنبال بازگرداندن کنترل این منابع به دست متحدان آمریکایی است.

 سیاست‌هایی مانند پیشنهاد تخفیف ۴۰ درصدی نفت ونزوئلا به ایالت‌های کم‌برخورد آمریکا در سال ۲۰۰۵ (از طریق سیتیگو) دیگر قابل‌اعتماد به نظر نمی‌رسد، و اینک آمریکا به دنبال یک راه‌حل قاطع‌تر است. البته ترامپ موضوع مبارزه با مواد مخدر را هم جزو برنامه های خود در برخورد با ونزوئلا اعلام کرده است، او  بار‌ها ونزوئلا را به حمایت از کارتل‌هایی مانند ترن ده آراگا (TdA) متهم کرده و در سپتامبر ۲۰۲۵، حمله‌ای به یک قایق متعلق به این گروه را که منجر به کشته شدن ۱۱ نفر شد، تأیید کرد.

 طبق گزارش Newsweek، پنتاگون استقرار نیرو‌های نظامی را با هدف مقابله با قاچاق مواد مخدر توجیه کرده است. با این حال، تحلیلگران معتقدند این بهانه‌ای برای اعمال فشار بیشتر بر رژیم مادورو است. داده‌های UNODC نشان می‌دهد که بیش از ۷۰ درصد کوکائین ترانزیت‌شده از ونزوئلا به اروپا و آمریکا از مسیر‌های غیررسمی و بدون دخالت مستقیم دولت صورت می‌گیرد، که این امر نقش دولت ونزوئلا را در این تجارت زیر سؤال می‌برد. به نظر می‌رسد این عملیات بیشتر ابزاری برای مشروعیت‌بخشی به حضور نظامی است.

 مقابله با نفوذ روسیه و چین: بازی شطرنج ژئوپلیتیکییکی از عوامل کلیدی، حضور فزاینده روسیه و چین در ونزوئلا است. روسیه با فروش تسلیحاتی به ارزش بیش از ۵۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۴ (از جمله ارتقاء سامانه‌های اس-۳۰۰) و اعزام کارشناسان نظامی، ونزوئلا را به پایگاه نفوذی در نیمکره غربی تبدیل کرده است. چین نیز با سرمایه‌گذاری ۶۰ میلیارد دلاری در بخش‌های نفت و زیرساخت از سال ۲۰۰۷، ونزوئلا را به شریک اقتصادی کلیدی خود بدل کرده است.

این همکاری‌ها تهدیدی برای دکترین مونروئه آمریکا (عدم پذیرش نفوذ قدرت‌های خارجی در نیمکره غربی) تلقی می‌شود. دولت ترامپ، با الهام از سیاست‌های سخت‌گیرانه دوران اول ریاست‌جمهوریش، به دنبال تضعیف این محور شرقی-غربی است تا از گسترش نفوذ رقبا در حیاط خلوت خود جلوگیری کند.۴. بحران مهاجرت و فشار داخلیبحران مهاجرت از ونزوئلا، که بیش از ۷ میلیون نفر را از این کشور آواره کرده (طبق UNHCR، ۲۰۲۵)، به یک مسئله داخلی در آمریکا تبدیل شده است.

در فوریه ۲۰۲۵، بازگشت ده‌ها مهاجر ونزوئلایی از پاناما به دلیل سیاست‌های سخت‌گیرانه مهاجرتی ترامپ (مانند لغو برنامه‌های پارول بشردوستانه) نشان‌دهنده فشار فزاینده بر مرز‌های جنوبی آمریکا است.

 این موضوع، به‌ویژه در ایالت‌های کلیدی مانند تگزاس و فلوریدا، به یک مسئله انتخاباتی تبدیل شده و ترامپ را وادار کرده تا با اقدام علیه رژیم مادورو، به پایگاه رأی‌دهندگان خود نشان دهد که کنترل اوضاع را در دست دارد.

  بازسازی تصویر سیاسی: نمایش قدرت ترامپ، که در دوره اول ریاست‌جمهوریش (۲۰۱۷-۲۰۲۱) با انتقاد‌هایی درباره ضعف در برابر رقبا مواجه بود، اکنون به دنبال بازسازی تصویر خود به‌عنوان یک رهبر قاطع است.

حمله به ونزوئلا می‌تواند به‌عنوان یک پیروزی سریع و کم‌هزینه (در مقایسه با درگیری‌های طولانی مانند افغانستان) به نمایش گذاشته شود. این استراتژی با شعار‌های انتخاباتی او مانند «اول آمریکا» هم‌راستا است و می‌تواند حمایت ملی‌گرایان را تقویت کند، به‌ویژه با توجه به اینکه ونزوئلا ارتش ضعیف‌تری نسبت به قدرت‌های بزرگ مانند چین یا روسیه دارد.

 اما آیا ونزوئلا لقمه آسانی برای ترامپ خواهد بود؟  قدرت نظامی ونزوئلا: زرادخانه‌ای روس‌ساز و چالش‌های عملیاتی
ونزوئلا با تکیه بر همکاری نظامی با روسیه، یکی از قدرتمندترین ارتش‌های منطقه‌ای در قاره آمریکا (به‌جز ایالات متحده) را ایجاد کرده است. نیروی هوایی این کشور دارای  ۲۳ جنگنده چندمنظوره سوخو-۳۰‌ام‌کی‌وی (Su-۳۰MKV)   است که در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۱۵ با هزینه‌ای بالغ بر ۴۸۰ میلیون دلار خریداری شده‌اند.

این جنگنده‌ها مجهز به موشک‌های هوا به هوای  R-۷۷  (برد ۸۰ کیلومتر) و  R-۲۷ER  (برد ۱۳۰ کیلومتر) هستند و قابلیت حمل موشک‌های ضدکشتی مافوق صوت  Kh-۳۱  (برد ۸۰ کیلومتر) را دارند که تهدیدی جدی برای ناوگان دریایی محسوب می‌شود.

علاوه بر این، ونزوئلا دارای  ۱۲ سامانه دفاع هوایی میان‌برد بوک-ام۲ (Buk-M۲)   و  ۳ گردان سامانه پدافند هوایی اس-۳۰۰ وی‌ام (S-۳۰۰VM)   با برد بیش از ۲۰۰ کیلومتر است.

این سامانه‌ها قادرند هواپیما‌های پیشرفته مانند اف-۳۵ را در ارتفاعات بالا هدف قرار دهند. همچنین، استفاده از غلاف جنگ الکترونیک  Khibini روی سوخو-۳۰ها، توانایی اختلال در رادار‌ها و ارتباطات دشمن را افزایش می‌دهد.

با این حال، گزارش‌های ژورنال‌های نظامی مانند  Jane’s Defence Weekly  نشان می‌دهد که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از این تجهیزات به دلیل مشکلات نگهداری و کمبود قطعات یدکی ممکن است غیرقابل‌استفاده باشند، هرچند حضور کارشناسان روس در سال‌های اخیر این ضعف را تا حدی جبران کرده است.

  تولید داخلی و خودکفایی نظامی
ونزوئلا با راه‌اندازی کارخانه تولید مهمات کالاشنیکف در ماراکای (به‌همراه روسیه) در سال ۲۰۲۳، گام بزرگی در جهت خودکفایی برداشته است.

این کارخانه سالانه قادر به تولید  ۱۰ میلیون فشنگ ۷.۶۲ میلی‌متری  برای تفنگ‌های آک-۱۰۳ است. شرکت دولتی  CAVIM  نیز با بازسازی تجهیزات قدیمی و تولید سلاح‌های سبک، نقش مهمی در تقویت زیرساخت‌های نظامی ایفا می‌کند. این اقدامات نشان‌دهنده تلاش ونزوئلا برای کاهش وابستگی به واردات در شرایط تحریم‌های آمریکا است.

  سناریوی نظامی آمریکا: گزینه‌های روی میز
بر اساس تحلیل‌های منتشرشده در  Newsweek  و  Military Times ، آمریکا در سپتامبر ۲۰۲۵ با استقرار ۱۰ جنگنده اف-۳۵ در پورتوریکو و  سه ناو جنگی  به همراه ۴۰۰۰ تفنگدار دریایی در سواحل ونزوئلا، سیگنال‌هایی از آمادگی نظامی ارسال کرده است. هدف اعلام‌شده، مقابله با کارتل‌های مواد مخدر است، اما تحلیلگران معتقدند این اقدامات می‌تواند مقدمه‌ای برای عملیات گسترده‌تر باشد. سناریو‌های احتمالی عبارتند از:

۱.  حمله هوایی محدود : هدف قرار دادن پایگاه‌های هوایی ونزوئلا، از جمله فرودگاه‌های مجهز به سوخو-۳۰ها، با استفاده از بمب‌های هدایت‌شونده دقیق مانند  JDAM . این عملیات می‌تواند با  ۶۰ جنگنده اف-۱۶ و اف-۱۵** از پایگاه‌های منطقه‌ای اجرا شود.

۲.  جنگ الکترونیک و سایبری : اختلال در سامانه‌های پدافندی اس-۳۰۰ با استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند  EC-۱۳۰H Compass Call  و حملات سایبری به شبکه‌های فرماندهی ونزوئلا.

۳.  عملیات آبی-خاکی : پیاده‌سازی تفنگداران دریایی از ناو‌های مستقر برای تصرف سواحل کلیدی مانند لا گویرا، با حمایت هلیکوپتر‌های  AH-۱Z Viper .
۴.  جنگ فرسایشی غیرمستقیم : حمایت از گروه‌های مخالف داخلی ونزوئلا برای تضعیف رژیم مادورو، مشابه استراتژی‌های موفق در لیبی ۲۰۱۱.

  چالش‌های آمریکا در برابر دفاع ونزوئلا

با وجود برتری فنی آمریکا، سامانه‌های پدافندی ونزوئلا می‌توانند هزینه‌های بالایی برای عملیات ایجاد کنند. به گفته  International Institute for Strategic Studies (IISS)  ، یک سوخو-۳۰ مجهز به Kh-۳۱ می‌تواند ناو‌های آمفیبی مانند  یواس‌اس ایوو جیما  را با خطر جدی مواجه کند، جایی که هواپیما‌های  AV-۸B Harrier  آمریکا در مقایسه ضعیف‌تر عمل می‌کنند.

همچنین، حضور  ۴.۵ میلیون شبه‌نظامی وفادار به مادورو (طبق ادعای دولت ونزوئلا) می‌تواند جنگ نامتقارن و فرسایشی را به دنبال داشته باشد، مشابه تجربه ویتنام.

 همکاری روسیه و آینده درگیری
همکاری نظامی روس-ونزوئلا، از جمله اشتراک اطلاعات و آموزش نیرو‌های ونزوئلایی، می‌تواند معادلات را پیچیده کند. گزارش  The Jamestown Foundation  حاکی از آن است که روسیه در سال ۲۰۲۴ بیش از  ۵۰۰ میلیون دلار  تجهیزات و خدمات نظامی به ونزوئلا ارسال کرده، که شامل ارتقاء سامانه‌های اس-۳۰۰ است. این حمایت می‌تواند به‌عنوان پاسخی به دخالت آمریکا در اوکراین تلقی شود.

ونزوئلا با وجود محدودیت‌ها، با تکیه بر زرادخانه روس‌ساز و استراتژی دفاعی مبتنی بر مقاومت مردمی، توانایی ایجاد مانع در برابر حمله آمریکا را دارد. با این حال، برتری تکنولوژیک و لجستیکی آمریکا می‌تواند در درازمدت تعیین‌کننده باشد.

نظر شما چیست؟ به نظر شما آمریکا به ونزوئلا حمله خواهد کرد؟