هشدار دانشمندان: سیاره در حال بی‌آب شدن است

تمامی قاره‌های زمین با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال خشک شدن هستند و این موضوع بیشتر از ذوب شدن صفحات یخی، در افزایش سطح دریاها نقش دارد و عواقب وخیمی برای امنیت جهانی آب به همراه دارد.

به گزارش تابناک به نقل از عصرایران، مطالعه‌ای که اخیرا توسط "هریشیکش چاندانپورکار" دانشمند اقلیم شناس هندی و تیمش از دانشگاه "فلِیم" هند، در مجله " سایِنس اَدوَنسِس" منتشر شده است، هشداری جدی در مورد سرعت فزاینده خشک شدن قاره‌های زمین ارائه می‌دهد.

 این تحقیق با مطالعه بیش از 2 دهه داده‌های ماهواره‌ای برای ردیابی تغییرات در ذخایر آب زمین، روند نگران‌کننده‌ای را آشکار می‌کند که به افزایش سطح اب دریاها در مقابل کاهش سریع منابع آب شیرین، می انجامد.

این مطالعه بر بحران جهانی رو به رشد کاهش آب شیرین تاکید می‌کند که اکنون با سرعت و مقیاسی پیش می‌رود که پیشتر پیش‌بینی نشده بود. این پدیده، اگر کنترل نشود، تعادل ظریف چرخه آب زمین را تهدید می‌کند و عواقب وخیمی برای اکوسیستم‌ها، کشاورزی و جمعیت‌های انسانی در سراسر جهان خواهد داشت. این مطالعه هشدار می‌دهد که برای کاهش خطرات ناشی از روند خشکسالی بی‌سابقه، اقدام فوری لازم است.

خشکسالی بی‌سابقه قاره‌ها

تحلیل تیم تحقیقاتی به روند چشمگیر و شتابنده خشکسالی در سراسر قاره‌های زمین، به استثنای گرینلند و قطب جنوب، اشاره دارد.

محققان در نتایج یافته های خود می‌نویسند: "ما دریافتیم که قاره‌ها (تمام خشکی‌ها به استثنای گرینلند و قطب جنوب) شاهد نرخ بی‌سابقه‌ای از خشک شدن بوده‌اند و مناطق قاره‌ای که خشکسالی را تجربه می‌کنند، هر ساله حدود دو برابر ایالت کالیفرنیا افزایش می‌یابند."

 این موضوع، مقیاس مشکل را برجسته می‌کند، چرا که بخش‌های وسیعی از زمین با سرعتی که پیشترهرگز مشاهده نشده بود، رطوبت خود را از دست می‌دهند. 

این مطالعه تصویری از سیاره‌ای را ترسیم می‌کند که در آن محیط زمینی دستخوش دگرگونی شدیدی است که در نتیجه آن منابع جهانی آب به شدتی بی سابقه رو به کاهش می رود که ادامه این روند نه تنها بر دسترسی به آب شیرین، بلکه بر پایداری اکوسیستم‌ها و کشاورزی نیز تاثیر می‌گذارد.

این خشک شدن سریع فقط یک مساله منطقه‌ای نیست، بلکه یک مساله جهانی است و مناطق مختلف اقلیمی کره زمین و قاره ها همگی روند مشابهی را تجربه می‌کنند. مناطقی که زمانی به طور قابل اعتمادی مرطوب تلقی می‌شدند، اکنون با خشکسالی‌های طولانی روبرو هستند، در حالی که مناطق خشک سنتی با شرایط سخت‌تری روبرو هستند. 

این تغییر رو به رشد، نشان‌دهنده تغییرات گسترده‌تر در آب و هوای زمین است که از گرمایش جهانی ناشی از فعالیت‌های انسانی سرچشمه می گیرد. با افزایش دما، چرخه آب غیرقابل پیش‌بینی‌تر می‌شود و همانطور که در یافته‌های این مطالعه آمده است، برخی مناطق سریع‌تر از مناطق دیگر خشک می‌شوند و برخی دیگر مرطوب‌تر می‌شوند.

تاثیر تغییرات اقلیمی بر دسترسی به آب

اثرات تغییرات اقلیمی به وضوح در خشک شدن نامتناسب مناطق خشک در مقایسه با مرطوب شدن مناطق پیشتر مرطوب دیده می‌شود. این تیم می‌نویسد: "مناطق خشک با سرعت بیشتری نسبت به مرطوب شدن مناطق مرطوب در حال خشک شدن هستند. در عین حال، منطقه‌ای که خشک شدن را تجربه می‌کند افزایش یافته است، در حالی که منطقه‌ای که مرطوب شدن را تجربه می‌کند کاهش یافته است." 

این الگوهای متغیر نشان می‌دهد که توزیع آب زمین به طور فزاینده‌ای نامتعادل می‌شود و مناطق بیشتری توانایی خود را برای حفظ رطوبت از دست می‌دهند. عواقب آن چند وجهی است، از کاهش عملکرد محصولات کشاورزی گرفته تا کوچک شدن دریاچه‌ها و رودخانه‌ها و بدتر شدن کمبود آب در مناطقی که از قبل تحت فشار بوده‌اند.

 این تغییر ناهموار به بحرانی فزاینده دامن می‌زند که در آن کمبود آب گسترده‌تر می‌شود. با خشک‌تر شدن مناطق خشک، میزان آب شیرین موجود برای مصرف و کشاورزی کاهش می‌یابد. برعکس، مناطق مرطوب که می‌توانستند منبع تجدید آب باشند، بارندگی کافی برای جبران تبخیر فزاینده ناشی از دمای بالاتر دریافت نمی‌کنند. این ترکیب عوامل، بقای انسان و محیط زیست را با مشکل مواجه می‌کند و نیاز به استراتژی‌های جامع مدیریت آب را بیش از هر زمان دیگری ضروری می‌سازد.

کاهش آب‌های زیرزمینی: عامل اصلی هدررفت آب

یکی دیگر از جنبه‌های مهم این مطالعه، نقش قابل توجه فعالیت‌های انسانی، به ویژه پمپاژ بیش از حد آب‌های زیرزمینی، در تشدید خشک شدن قاره‌ها است. نویسندگان این تحقیق تاکید می‌کنند که "در حال حاضر، پمپاژ بیش از حد آب‌های زیرزمینی بزرگترین عامل کاهش میزان ذخیره آب‌های زیرزمینی در مناطق خشک است که به طور قابل توجهی تاثیرات افزایش دما، خشکی و خشکسالی‌های شدید را تشدید می‌کند."

 آب‌های زیرزمینی که به طور سنتی منبع قابل اعتمادی از آب شیرین هستند، با نرخ‌های ناپایداری تخلیه می‌شوند، به ویژه در مناطق کشاورزی که برای تغذیه جمعیت رو به رشد جهان به آبیاری متکی هستند.

کاهش آب‌های زیرزمینی فقط یک مساله محلی نیست. مناطقی مانند دره مرکزی کالیفرنیا، که مسئول تولید بخش بزرگی از غذای جهان است، با کسری عظیم آب‌های زیرزمینی مواجه هستند. با خشک شدن سفره‌های آب زیرزمینی، توانایی حفظ بهره‌وری کشاورزی کاهش می‌یابد و منجر به افزایش قیمت مواد غذایی و افزایش کمبود می‌شود. این مشکل با این واقعیت تشدید می‌شود که آب‌های زیرزمینی سریع‌تر از آنکه بتوانند به طور طبیعی جایگزین شوند، تخلیه می‌شوند و این امر، آب‌های زیرزمینی را به منبعی محدود تبدیل می‌کند که نیاز به مدیریت دقیق دارد.