آزمایش موفق رادار کاوشگر اروپا کلیپر در نزدیکی مریخ/گامی مهم برای کشف حیات در قمر یخی مشتری

به گزارش سرویس علم و فناوری تابناک، ناسا اعلام کرد که کاوشگر «اروپا کلیپر» (Europa Clipper) اوایل امسال توانست در جریان یک مانور عبوری از کنار سیاره مریخ، سیستم رادار نفوذکننده به یخ خود را با موفقیت آزمایش کند. این موفقیت، گامی حیاتی در آمادگی کلیپر برای مأموریت اصلی‌اش در قمر «اروپا» از قمرهای مشتری است.

ماموریت کلیپر که با هدف کشف نشانه‌هایی از آب مایع و بررسی امکان وجود حیات زیر پوسته یخی قمر اروپا طراحی شده، در اکتبر ۲۰۲۴ آغاز شد. این کاوشگر با پیمودن مسیری به طول ۲.۹ میلیارد کیلومتر، در اول مارس سال جاری از فاصله ۸۸۴ کیلومتری سطح مریخ عبور کرد. این پرواز نه‌تنها یک مانور گرانشی برای اصلاح مسیر کاوشگر بود، بلکه فرصتی کم‌نظیر برای آزمایش تجهیزات علمی آن در شرایط واقعی فضا نیز فراهم کرد.

در این آزمایش، سیستم رادار پیشرفته موسوم به REASON توانست سیگنال‌هایی را از دشت‌های آتشفشانی مریخ دریافت و بازتاب دهد. طبق گزارش ناسا، این تست ۴۰ دقیقه‌ای نزدیک به ۶۰ گیگابایت داده تولید کرد که همگی نشان‌دهنده عملکرد بی‌نقص سیستم بوده‌اند.

دکتر «دان بلنکنشیپ»، استاد دانشگاه تگزاس در آستین و پژوهشگر ارشد این سیستم، در این‌باره گفت: ما هر آنچه را که انتظار داشتیم، از این آزمایش به‌دست آوردیم. هدف ما اطمینان از آمادگی کامل رادار برای مأموریت در اروپا بود و نتیجه دقیقاً مطابق با برنامه عمل کرد.

سیستم REASON با ارسال امواج رادیویی به درون یخ و دریافت بازتاب آن، قادر است ساختارهای زیرسطحی قمر اروپا را شناسایی کند. این رادار از دو جفت آنتن باریک به طول حدود ۱۷.۶ متر بهره می‌برد که روی آرایه‌های خورشیدی عظیم کلیپر نصب شده‌اند—آرایه‌هایی به‌اندازه یک زمین بسکتبال که برای جمع‌آوری حداکثری نور خورشید در محیط کم‌نور اروپا طراحی شده‌اند.

پیش از این، مهندسان ناسا نمونه‌های اولیه رادار را در آزمایشگاه پیش‌رانش جت (JPL) و فضای باز با شبیه‌سازی‌های متنوع بررسی کرده بودند. اما به‌دلیل محدودیت‌های محیطی و استریل بودن سخت‌افزار نهایی، امکان آزمایش در مقیاس واقعی وجود نداشت. آزمایش کامل به محفظه‌ای در اندازه یک زمین فوتبال نیاز داشت؛ از این‌رو پرواز نزدیک به مریخ، نخستین فرصت واقعی برای آزمودن کامل این فناوری در فضا به‌شمار می‌رفت.

اروپا کلیپر اکنون در فاصله‌ای حدود ۴۵۰ میلیون کیلومتر از زمین قرار دارد و در دسامبر ۲۰۲۶ با عبور دوباره از کنار زمین، کمک گرانشی دیگری برای تنظیم نهایی مسیر خود دریافت خواهد کرد. طبق برنامه‌ریزی ناسا، این فضاپیما در سال ۲۰۳۰ به منظومه مشتری می‌رسد و طی مأموریتی شامل ۴۰ پرواز نزدیک، قمر اروپا را با دقت بررسی خواهد کرد تا به پرسش کلیدی علم امروز پاسخ دهد: آیا در زیر پوسته یخی اروپا، شرایط لازم برای شکل‌گیری و تداوم حیات وجود دارد؟