عامل گرانی برنج ؛ خطای عمدی یا محاسباتی؟/ مرکز ملی آمار پاسخگو باشد

قیمت برنج، یک ماه مانده به ورود برنج محصول امسال به بازار، کانال ۳۰۰ هزار تومان را هم رد کرده است؛ این درحالی است که به نظر می‌رسد علاوه بر احتمال گران فروشی و احتکار بنکداران و بستن در‌های واردات به روی برنج به کشور عوامل دیگری در پشت پرده گرانی عجیب و غریب برنج نقش دارد.

به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، اخیرا یکی از اعضای انجمن تولیدکنندگان برنج مدعی شده است که سال گذشته آمار موجب کمبود تولید برنج در بازار شد. این درحالی است که به نظر می‌رسد پای نهاد‌های تصمیم گیرنده درحوزه واردات برنج که براساس این آمار اقدام به تعیین سقف واردات کرده‌اند نیز گیر باشد. 

تقی جعفریان عضو انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج درخصوص علت کمبود و گرانی برنج در بازار اعلام کرد: سال گذشته آمار اشتباه از تولید اعلام شد به طوری که میزان تولید برنج ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن در نظر گرفته شد، در نتیجه واردات برنج در سطح یک میلون تن باقی ماند. درحالی که میزان تولید کمتر از این بود و این کسری در حال حاضر که موجودی انبار‌ها کاهش یافته خود را نشان می‌دهد. بنابراین بر اساس اطلاعات منتشر شده در اسفندماه از سوی مرکز آمار ۴۹۱ هزار هکتار تحت کشت برنج بوده که این به آن معنا است که نهایتاً ۲ میلیون تن تولید در این حوزه وجود داشته است.

براساس آمار اعلام شده توسط مرکز آمار ایران در اسفندماه سال گذشته که سطح زیر کشت برنج را ۴۹۱ هزار هکتار اعلام کرده بود مبنای محاسبه ۲ میلیون تن تولید قرار گرفته است. این در حالی است که انجمن تولیدکنندگان معتقد است با توجه به این سطح زیر کشت، نهایتاً ۲ میلیون تن تولید امکان‌پذیر بوده است، نه ۲.۷ میلیون تن که این اختلاف ۷۰۰ هزار تنی در آمار تولید، منجر به برنامه‌ریزی اشتباه در واردات شده و اکنون با کاهش موجودی انبارها، پیامد‌های آن آشکار شده است.

پای کدام نهادها گیر است؟

به نظر می‌رسد مسئولیت اصلی این اشتباه محاسباتی متوجه نهاد یا سازمانی است که آمار اولیه تولید را منتشر کرده است و اگر فرض بر این باشد که مرکز آمار ایران منبع اصلی این اطلاعات باشد. بنابراین این سازمان باید در خصوص دقت و صحت داده‌های خود پاسخگو باشد البته پای نهاد‌های تصمیم‌گیرنده در حوزه واردات برنج که بر اساس این آمار اقدام به تعیین سقف واردات کرده‌اند نیز گیر است و بی دقتی آنها نیز جای بحث دارد. 

درشرایطی که عضو انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج به وضوح از اعلام آمار اشتباه در سال گذشته صحبت می‌کند و مدعی است که سال گذشته آمار اشتباه از تولید اعلام شد به طوری که میزان تولید برنج ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن در نظر گرفته شده است. بنابراین تاکید براین مساله دارد که یک نهاد یا مرجع رسمی این آمار نادرست را منتشر کرده است و بر اساس این آمار غلط، تصمیم گرفته شده که واردات برنج در سطح یک میلیون تن باقی بماند. 

خطای عمدی یا محاسباتی؟

جعفریان با استناد به اطلاعات مرکز آمار در اسفندماه، میزان واقعی سطح زیر کشت را ۴۹۱ هزار هکتار و تولید نهایی را نهایتاً ۲ میلیون تن برآورد می‌کند که این تفاوت فاحش (۷۰۰ هزار تن) بین آمار اعلام شده و واقعیت، نشان‌دهنده یک خطای بزرگ در برآورد اولیه است با این حال، زمانی که یک خطای آماری تا این حد بزرگ رخ می‌دهد و پیامد‌های جدی مانند کمبود کالا در بازار به دنبال دارد، این ابهامات مطرح می‌شود که آیا عمدی در کار بوده یا صرفاً یک خطای محاسباتی رخ داده است و یا اینکه آیا فشار‌هایی برای ارائه آمار غیرواقعی وجود داشته است؟ 

بهتر است تحقیقات بیشتر و شفاف‌سازی از سوی نهاد‌های مسئول صورت گیرد تا این موضوع روشن شود، اما بر اساس داده‌های موجود، می‌توان گفت که مدیریت نادرست اطلاعات و عدم دقت در اعلام آمار تولید، عامل اصلی این وضعیت کنونی است. 

به گزارش تابناک، به وجودآمدن این اشتباه آماری نشان‌ داد که دقت در جمع‌آوری و ارائه آمار بخش کشاورزی بسیار اهمیت دارد، چرا که اشتباه در این آمار می‌تواند مستقیماً بر امنیت غذایی کشور و تنظیم بازار کالا‌ها تأثیرگذار است.