هوش مصنوعی؛ فرصت بزرگ، چالش مهارتی

به گزارش سرویس علم و فناوری تابناک، در دهه اخیر، فناوری با سرعتی بی‌سابقه در حال پیشرفت است. ابزارهایی مانند هوش مصنوعی (AI)، یادگیری ماشین (ML)، اینترنت اشیاء (IoT)، بلاک‌چین و داده‌کاوی به طور گسترده‌ای وارد زندگی روزمره ما شده‌اند.

طبق گزارش موسسه McKinsey در سال 2023، بیش از 50 درصد شرکت‌ها هوش مصنوعی را در فرآیندهای کاری خود به کار گرفته‌اند و این عدد به سرعت در حال افزایش است. با این حال، درک و توانایی ما برای بهره‌برداری صحیح از این فناوری‌ها به مراتب کندتر از سرعت پیشرفت آنها است.

توهم توانایی (Illusion of Competence) حالتی روانشناختی است که فرد فکر می‌کند به دلیل دسترسی به ابزار یا اطلاعات، مهارت و دانش کافی برای استفاده مؤثر از آنها را دارد، در حالیکه در واقعیت چنین نیست. در دنیای فناوری، این توهم باعث می‌شود افراد بدون داشتن دانش و تخصص کافی به فناوری‌های پیچیده روی بیاورند و از آنها به شکل نادرست استفاده کنند.

هوش مصنوعی؛ فناوری که هم فرصت است و هم تهدید

با ظهور مدل‌های قدرتمند زبان مانند GPT-4 و سیستم‌های تولید تصویر و ویدیو مثل DALL·E و Stable Diffusion، تولید محتوای دیجیتال بسیار ساده‌تر و سریع‌تر شده است. این فناوری‌ها می‌توانند متون، تصاویر و ویدیوهای باکیفیت تولید کنند که قبلا فقط متخصصان حرفه‌ای قادر به ساخت آن بودند.

اما مشکل اینجاست که بسیاری از کاربران نمی‌دانند که خروجی‌های هوش مصنوعی، محصول الگوریتم‌ها و داده‌های آموزشی هستند که ممکن است دارای تعصبات، خطاها و محدودیت‌های خاصی باشند.

عدم درک عمیق از نحوه عملکرد این سیستم‌ها می‌تواند منجر به انتشار اطلاعات نادرست، تحریف واقعیت یا تولید محتوای گمراه‌کننده شود. در نهایت، این سوءاستفاده‌ها می‌توانند به کاهش اعتماد عمومی به رسانه‌ها و منابع اطلاعاتی منجر شوند.

بر اساس نظرسنجی PwC در سال 2022، تنها 27 درصد مدیران شرکت‌ها معتقدند که نیروی انسانی آنها مهارت‌های لازم برای استفاده بهینه از هوش مصنوعی را دارد. همچنین طبق گزارش Gartner، تا سال 2025، بیش از 60 درصد پروژه‌های هوش مصنوعی به دلیل فقدان تخصص کافی با شکست مواجه خواهند شد.

این داده‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از افراد هنوز در مسیر یادگیری و انطباق با فناوری‌های نوین بویژه هوش مصنوعی عقب هستند و تنها داشتن ابزار به معنی تسلط بر آن نیست.

پیامدهای اجتماعی و اقتصادی

عدم درک صحیح فناوری می‌تواند به مشکلاتی از جمله تصمیم‌گیری‌های نادرست، افزایش شکاف دیجیتال منجر شود. برای مقابله با این چالش‌ها، لازم است آموزش‌های گسترده و مداوم در سطوح مختلف جامعه در اولویت قرار گیرد. همچنین قوانین و مقرراتی که استفاده مسئولانه و امن از فناوری را تضمین کنند ضروری است.

فناوری‌های نوین، بویژه هوش مصنوعی، فرصت‌های بی‌نظیری برای بهبود زندگی انسان‌ها فراهم کرده‌اند. اما این فناوری‌ها بدون همراهی دانش و مهارت لازم می‌توانند به ابزاری خطرناک تبدیل شوند.

ما در عصری زندگی می‌کنیم که فناوری جلوتر از فهم ما حرکت می‌کند؛ بنابراین تنها راه موفقیت، توسعه مداوم سواد فناوری و فهم عمیق از قابلیت‌ها و محدودیت‌های آن است.