گزارش سرویس اطلاعاتی چین از دلایل سقوط بشار اسد

به گزارش تابناک، این گزارش که هنوز به‌طور رسمی تأیید نشده، اما از سوی برخی منابع به‌عنوان گزارشی معتبر تلقی شده، ادعا می‌کند که سقوط اسد نتیجه خیانت داخلی از سوی مقامات ارشد ارتش سوریه و توطئه‌ای پیچیده با مشارکت قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بوده است.

خیانت داخلی و سقوط حلب

بر اساس این گزارش، شب سقوط شهر حلب نقطه عطفی در این تحولات بوده است. گروهی از افسران ارشد فرماندهی مرکزی ارتش سوریه، که با پول قطر تطمیع شده بودند، به اتهام خیانت متهم شده‌اند.

این افسران در اقدامی هماهنگ، فرمانده مشاور ایرانی،  کیومرث پور هاشمی (معروف به حاج هاشم)، را در یک اتاق کنفرانس ایزوله کردند و سپس با تماس مستقیم با موساد اسرائیل، راه را برای پیشروی جبهه آزاد شام به رهبری ابومحمد جولانی هموار کردند. این گروه توانست تنها در عرض ۴۵ دقیقه و بدون هیچ مقاومتی، شهر حلب را اشغال کند.

گسترش خیانت به دیگر شهر‌ها

این گزارش ادعا می‌کند که خیانت به حلب محدود نشد و شهر‌های دیگر سوریه نیز به همین ترتیب تسلیم شدند. مقامات سوری حتی مختصات جعلی به حزب‌الله لبنان ارسال کردند که منجر به گرفتار شدن این گروه و نابودی یک کاروان ۱۰۰ خودرویی متعلق به حزب‌الله در حملات اسرائیل شد. همزمان، نیروی هوایی آمریکا مواضع شبه‌نظامیان مردمی عراق را در نزدیکی مرز سوریه هدف قرار داد که این اقدام نیز با عملیات اسرائیل هماهنگ بوده است.

فریب بشار اسد

گزارش اطلاعاتی چین همچنین مدعی است که بشار اسد، علی‌رغم هشدار‌های ایران، از گستردگی خیانت در ارتش خود بی‌اطلاع بوده است. او گزارش‌های جعلی از سوی نزدیکانش دریافت می‌کرد که او را از وضعیت واقعی میدان نبرد دور نگه داشته بودند.

با افزایش تلفات و شکست‌های پیاپی، اسد به وفاداری فرماندهان ارشد خود شک کرد. طبق این گزارش، طرح نهایی این بود که او مستقیماً به جبهه النصره (که به‌عنوان نهاد آزادسازی جعلی معرفی شده بود) تحویل داده شود. اسد که از خطر قریب‌الوقوع آگاه شده بود، از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، درخواست کمک مستقیم کرد و موفق شد در آخرین ساعت ها به مسکو برود.

نقش قدرت‌های بین‌المللی

این گزارش ادعا می‌کند که عملیات سقوط اسد با هماهنگی چندین سرویس اطلاعاتی بین‌المللی، از جمله سرویس اطلاعاتی بریتانیا (MI۶)، موساد اسرائیل، و سیا (سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا) برنامه‌ریزی و اجرا شده است. این عملیات تحت نظارت مستقیم رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، انجام شده است.

 برخی منابع نیز از نقش قطر و امارات متحده عربی در تأمین مالی این عملیات خبر داده‌اند، کشور‌هایی که پیش‌تر نیز به دخالت در امور داخلی چندین کشور آفریقایی برای تسلط بر منابع نفت، گاز و مواد معدنی متهم شده‌اند.

واکنش‌ها و تحلیل‌ها

این گزارش با واکنش‌های متفاوتی در شبکه های اجتماعی رو‌به‌رو شده است. برخی منابع داخلی در سوریه بخش‌هایی از این گزارش را تأیید کرده‌اند، اما جزئیاتی مانند نابودی کاروان حزب‌الله را رد کرده‌اند.

 از سوی دیگر، برخی تحلیلگران این گزارش را تلاشی برای تبرئه روسیه از نقش خود در تحولات سوریه می‌دانند. آنها معتقدند که مسکو نتوانست یا نخواست از نفوذ ترکیه در ادلب جلوگیری کند، که زمینه‌ساز این تحولات شد.

 آینده سوریه

گزارش اطلاعاتی چین پیش‌بینی می‌کند که در روز‌های آینده جزئیات بیشتری از این روند پیچیده، که ترکیبی از خیانت‌های داخلی و توطئه‌های بین‌المللی برای بازسازی چشم‌انداز سیاسی سوریه مطابق با منافع قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای است، آشکار خواهد شد. با این حال، آینده سوریه همچنان نامشخص است، در حالی که گزارش‌هایی از غارت، خشونت و تخریب اماکن تاریخی توسط گروه‌های تحت فرمان جولانی به گوش می‌رسد.

این تحولات بار دیگر نشان‌دهنده پیچیدگی بحران سوریه و دخالت‌های گسترده خارجی در تعیین سرنوشت این کشور است. جامعه بین‌المللی اکنون با این پرسش مواجه است که آیا این تغییرات می‌تواند به صلح و ثبات در منطقه منجر شود یا تنها مرحله جدیدی از درگیری‌ها را رقم خواهد زد.

آشنایی با سرویس امنیتی چین 
 وزارت امنیت دولتی چین (Ministry of State Security یا MSS) به‌عنوان اصلی‌ترین سرویس اطلاعاتی غیرنظامی این کشور، نقش محوری در حفاظت از امنیت ملی، جاسوسی خارجی، و دفاع از منافع سیاسی حزب کمونیست چین (CCP) ایفا می‌کند. این سازمان که در سال ۱۹۸۳ تأسیس شد، به دلیل فعالیت‌های گسترده و پیچیده‌اش در حوزه‌های جاسوسی، ضدجاسوسی و عملیات مخفی، به یکی از مرموزترین و قدرتمندترین نهاد‌های اطلاعاتی جهان تبدیل شده است. 

تاریخچه و تأسیس

وزارت امنیت دولتی چین در ۲۰ ژوئن ۱۹۸۳ در جریان اولین جلسه ششمین کنگره ملی خلق (NPC) به پیشنهاد نخست‌وزیر وقت، ژائو زی‌یانگ، و وزیر امنیت عمومی، لیو فوجی، تأسیس شد. این سازمان از ادغام اداره تحقیقات مرکزی (که از سال ۱۹۵۵ فعال بود) و بخش ضدجاسوسی وزارت امنیت عمومی (MPS) شکل گرفت. هدف اصلی تأسیس MSS، تقویت امنیت دولتی و بهبود توانایی چین در زمینه جاسوسی خارجی بود، به‌ویژه در دوره‌ای که این کشور پس از اصلاحات اقتصادی دنگ شیائوپینگ، در‌های خود را به روی جهان باز کرده و با تهدیدات جدیدی مواجه شده بود.

در طول تاریخ خود، MSS از یک نهاد اطلاعاتی کوچک به سازمانی عظیم با توانایی‌های گسترده تبدیل شده است. این سازمان در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به‌طور خاص بر تقویت توان ضدجاسوسی داخلی تمرکز داشت، اما با ورود به قرن ۲۱، مأموریت‌های خارجی و عملیات سایبری نیز به اولویت‌های اصلی آن اضافه شدند.

ساختار و گستردگی
اطلاعات دقیقی از ساختار داخلی MSS در دسترس نیست، اما تخمین زده می‌شود که این سازمان دارای ده‌ها هزار کارمند باشد که در دفاتر مختلف در سراسر چین و جهان فعالیت می‌کنند. MSS به‌عنوان یک نهاد اجرایی تحت نظر شورای دولتی چین عمل می‌کند، اما در عمل، مستقیماً به حزب کمونیست چین پاسخگو است. این سازمان شامل چندین دفتر تخصصی است که وظایف مختلفی از جمله ضداطلاعات خارجی، ضدجاسوسی داخلی، جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی و نظارت بر تهدیدات سیاسی را بر عهده دارند.

یکی از ویژگی‌های کلیدی MSS، نیروی "پلیس امنیت دولتی" است که به‌عنوان یک پلیس مخفی عمل می‌کند و اختیار بازداشت و بازجویی از افراد بدون طی مراحل قانونی را دارد. این نیرو اغلب از روش‌هایی مانند "دعوت به چای" برای بازجویی از مظنونان استفاده می‌کند، روشی که در واقع نوعی بازداشت غیررسمی است.

وظایف و حوزه‌های فعالیت
MSS یک سازمان اطلاعاتی "همه‌جانبه" است که وظایف گسترده‌ای را در سه حوزه اصلی دنبال می‌کند:

 : MSS مسئول جمع‌آوری اطلاعات از کشور‌های خارجی، به‌ویژه در زمینه‌های نظامی، اقتصادی و فناوری است. این سازمان به‌طور خاص بر سرقت مالکیت فکری و فناوری‌های پیشرفته از کشور‌های غربی تمرکز دارد. برای مثال، گزارش مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) نشان می‌دهد که MSS در عملیات‌های سایبری گسترده‌ای برای سرقت اطلاعات از شرکت‌های آمریکایی، اروپایی و ژاپنی در حوزه‌های ساخت‌وساز، هوافضا و مخابرات دست داشته است.

 MSS نقش مهمی در شناسایی و خنثی‌سازی تهدیدات داخلی، از جمله جاسوسی خارجی، جنبش‌های جدایی‌طلب (مانند تبت و سین‌کیانگ) و فعالیت‌های مخالفان سیاسی ایفا می‌کند. این سازمان همچنین بر نظارت بر مهار منتقدان حزب کمونیست تمرکز دارد.
 

 MSS از شبکه‌های گسترده‌ای برای نفوذ در جوامع چینی خارج از کشور و تأثیرگذاری بر سیاست‌های کشور‌های دیگر استفاده می‌کند. این سازمان اغلب از شرکت‌های جعلی، دانشگاه‌ها و حتی مراسم‌های فرهنگی برای جذب جاسوسان یا جمع‌آوری اطلاعات بهره می‌برد.
 
MSS از ترکیبی از روش‌های سنتی و مدرن برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کند. این سازمان از جاسوسان انسانی، عملیات سایبری، و نفوذ در نهاد‌های خارجی بهره می‌برد. برای مثال، در سال ۲۰۱۸، یانجون شو، یکی از مأموران MSS، به جرم تلاش برای جذب کارشناسان شرکت‌های هوانوردی آمریکایی تحت پوشش دعوت به ارائه سخنرانی در دانشگاه‌های چین، بازداشت شد.

در حوزه سایبری، MSS به‌طور گسترده از هکر‌ها و گروه‌های وابسته برای سرقت اطلاعات استفاده می‌کند. گروه هکری "Mustang Panda" که توسط شرکت امنیتی CrowdStrike شناسایی شده، نمونه‌ای از گروه‌های مرتبط با MSS است که به اهداف آمریکایی و اروپایی حمله کرده‌اند. همچنین، MSS از فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های کلان برای شناسایی تهدیدات و ردیابی افراد استفاده می‌کند.

در داخل چین، MSS از تبلیغات و پروپاگاندا برای ایجاد حس تهدید از سوی "نیرو‌های متخاصم خارجی" استفاده می‌کند. در سال ۲۰۲۳، این سازمان یک حساب رسمی در شبکه اجتماعی وی‌چت راه‌اندازی کرد و در اولین پست خود اعلام کرد که قصد دارد ضدجاسوسی را در میان مردم عادی "عادی‌سازی" کند و سیستم‌هایی برای پاداش دادن به افرادی که اطلاعات ارائه دهند، ایجاد کند.

نقش در سیاست داخلی و جهانی
MSS به‌عنوان بازوی اطلاعاتی حزب کمونیست، نقش کلیدی در حفظ قدرت این حزب در داخل چین دارد. این سازمان با سرکوب مخالفان و نظارت گسترده بر جامعه، از هرگونه تهدید علیه حاکمیت حزب جلوگیری می‌کند. در سطح بین‌المللی، MSS به چین کمک کرده تا از طریق کار اطلاعاتی اقتصادی، فناوری‌های پیشرفته را از کشور‌های غربی به دست آورد و به رشد سریع اقتصادی خود ادامه دهد.

این سازمان همچنین در تنش‌های دیپلماتیک نقش داشته است. برای مثال، در فوریه ۲۰۲۱، بریتانیا سه مأمور MSS را که به‌عنوان روزنامه‌نگار فعالیت می‌کردند، اخراج کرد. همچنین، در سال ۲۰۲۲، وانگ شوجون، یک شهروند آمریکایی که برای MSS کار می‌کرد، به جرم جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات از مخالفان رژیم چین بازداشت شد.

  درز احتمالا عمدی این گزارش خاص از سوی سازمان اطلاعاتی چین درباره سقوط بشار اسد  که برای نخستین بار در سالهای اخیر صورت گرفته است، می تواند هدف گذاری های بعدی چین و سرویس اطلاعاتی این کشور در خاورمیانه را تا حد زیادی نشان دهد.