GPS روی ماه؛ سامانه ناوبری قمری راه‌اندازی شد
به گزارش سرویس علم و فناوری تابناک، شرکت اسپانیایی GMV از سامانه ناوبری “لوپین” را برای ماه رونمایی کرده است. هدف از این فناوری شبیه به GPS، آسان‌سازی مأموریت‌های قمری و فراهم آوردن بستر لازم برای حضور انسان در ماه و حتی مریخ است. نوآوری بزرگ برای آینده فضایی!
عصر حاضر که اکتشافات فضایی بار دیگر در کانون توجه جهانی قرار گرفته است، موانع لجستیکی مأموریت‌های فرازمینی بیش از پیش خود را نشان می‌دهند. شرکت فناوری اسپانیایی GMV در همین راستا گامی بلند برداشته و از یک سامانه ناوبری پیشرفته برای ماه رونمایی کرده است. این سامانه که “لوپین” (LUPIN) نام دارد، با هدف انقلابی در نحوه انجام مأموریت‌های قمری طراحی شده است؛ به گونه‌ای که ناوبری در سطح ماه به سادگی استفاده از اپلیکیشن‌های مسیریابی مانند گوگل مپس یا ویز در سطح شهر خواهد بود. این رویکرد جدید، مسیر را برای اعزام‌های آینده انسان و ربات به ماه هموارتر می‌سازد.
پروژه لوپین بخشی جدایی‌ناپذیر از یک پروژه بزرگتر متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) است. این برنامه به دنبال آزمایش و توسعه تکنیک‌های جدید موقعیت‌یابی، ناوبری و زمان‌سنجی (PNT) است که برای مأموریت‌های فضایی آینده حیاتی خواهند بود. تجدید علاقه به اکتشاف سطح ماه، چه برای پیشبرد تحقیقات علمی، چه به دلیل کشف فرصت‌های دیگری مانند معدن‌کاری و بهره‌برداری از منابع و چه حتی برای پایه‌گذاری صنعت گردشگری فضایی در آینده، اهمیت چنین سامانه‌هایی را چند برابر می‌کند.
استیون کی، مدیر پروژه لوپین با نگاهی به آینده، در مصاحبه اخیر خود گفت: “با توسعه و پیاده‌سازی این نرم‌افزار پیشرفته، ما اروپا را یک قدم به استقرار حضور پایدار انسان در ماه نزدیک‌تر می‌کنیم. این سامانه می‌تواند به عنوان یک سکوی پرتاب و گامی اساسی برای اکتشاف مریخ یا حتی ایجاد حضور دائمی انسان در سیاره سرخ عمل کند. این چشم‌انداز بلندپروازانه نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک این فناوری در نقشه راه بلندمدت اکتشافات فضایی اروپاست.”
برای اطمینان از کارایی و قابلیت اعتماد این فناوری نوین در شرایط سخت فضایی، تیم GMV آزمایش‌های میدانی مختلفی را در مناطق شبیه به سطح ماه در فوئرته‌ونتورا( یکی از جزایر قناری اسپانیا) انجام داده است. مناظر منحصربه‌فرد و شرایط جغرافیایی این منطقه، بستری ایده‌آل برای شبیه‌سازی محیط قمری و آزمایش نمونه اولیه سامانه لوپین فراهم کرده است. این آزمایش‌ها به تیم مهندسی امکان داده‌اند تا عملکرد سیستم را در شرایط نزدیک به واقعیت بررسی کرده و بهبودهای لازم را اعمال کنند.
سامانه لوپین بر پایه یک اصل ساده اما قدرتمند کار می‌کند: استفاده از سیگنال‌های مشابه GPS که از ماهواره‌های در حال گردش به دور ماه ساطع می‌شوند. این سیگنال‌ها به ماهنوردها و فضانوردان روی سطح ماه امکان می‌دهند تا موقعیت دقیق خود را به صورت لحظه‌ای (بی‌درنگ) شناسایی کنند. این قابلیت به معنای پایان اتکا به روش‌های ناوبری پردردسر و زمان‌بر فعلی است و انقلابی در مسیریابی و انجام عملیات‌ها در محیط پیچیده ماه به شمار می‌رود.
سیستم ناوبری در بزرگترین قمر طبیعی زمین یعنی ماه، با موانع زیادی روبروست. فضاپیماها و ماه‌نوردهای موجود روی سطح آن، مجبورند برای تعیین موقعیت خود به محاسبات پیچیده و داده‌هایی که از زمین منتقل می‌شوند، اتکا کنند. این فرآیند به دلیل تأخیر در ارتباطات رادیویی (ناشی از فاصله بین زمین و ماه و سرعت محدود نور) و نیاز به محاسبات مکرر، نه تنها زمان‌بر است بلکه از دقت کافی نیز برخوردار نیست.
شرکت GMV به این مشکل هم در بیانیه رسمی خود اشاره کرد و گفت: “ارتباطات کنونی به دید مستقیم با زمین یا استفاده از ماهواره‌های رله در مدار ماه وابسته است. این روش‌ها منجر به ایجاد ‘مناطق سایه ارتباطی’ و ‘زمان‌های تأخیر’ قابل توجهی می‌شوند که به شدت مانع از تصمیم‌گیری‌های فوری و حیاتی در طول مأموریت می‌شوند.” در محیطی مانند ماه که هر ثانیه می‌تواند تفاوت مرگ و زندگی را رقم بزند، توانایی تصمیم‌گیری سریع بر اساس اطلاعات دقیق و به‌روز یک نیاز اساسی است. فقدان بروزرسانی‌های لحظه‌ای درباره تغییرات در عوارض سطحی ماه، که ممکن است ناشی از برخوردهای اخیر شهاب‌سنگ‌ها یا حرکت غبار ماه باشند، نیز مانع از سفرهای زمینی ایمن و کارآمد بر روی این قمر می‌شود و خطر گیر افتادن یا آسیب دیدن تجهیزات را افزایش می‌دهد.”
برای رفع این محدودیت‌ها، GMV قصد دارد نقشه‌برداری‌های موجود از ماه را با اطلاعاتی که از ماهواره‌های در مدار ماه به دست می‌آیند، ترکیب کند. این ماهواره‌ها به طور خاص بر روی نقاط تاریک و کمتر شناخته‌شده ماه متمرکز خواهند شد؛ مناطقی مانند قطب جنوب ماه (که به دلیل احتمال وجود ذخایر آب یخ اهمیت زیادی دارد) و “سمت دور” ماه (نیمه پنهان که همیشه در سایه قرار دارد). ترکیب این داده‌ها، نقشه‌ای جامع‌تر و دقیق‌تر از سطح ماه ارائه خواهد داد.
ماریلا گرازیانو، رئیس بخش استراتژی GMV، با تأکید بر هدف نهایی این پروژه گفت: “ما می‌خواهیم این ماهنوردها (ربات‌های اکتشافی) سطح ماه را به روشی سریع و ایمن نقشه‌برداری کنند تا فضانوردان بتوانند ظرف چند سال آینده با اطمینان کامل به آنجا بازگردند، به کارهای تحقیقاتی و اکتشافی خود بپردازند و حتی پایگاه‌های دائمی در ماه ایجاد کنند.”
سامانه لوپین در مجموع نه تنها یک ابزار ناوبری است، بلکه یک توانمندساز کلیدی برای تحقق رؤیای طولانی‌مدت بشر در استقرار و زندگی پایدار در ماه و فراتر از آن به سوی مریخ خواهد بود. این پروژه گامی تعیین‌کننده در مسیر توسعه زیرساخت‌های لازم برای عصر جدید اکتشافات فضایی به شمار می‌رود.
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.