مسیر توسعه فضایی کشور و واقعیت‌های پیش‌رو
به گزارش سرویس علم و فناوری تابناک، حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، در حاشیه نمایشگاه اینوتکس 2025 به اظهاراتی درباره روند واگذاری پروژه‌های بزرگ فضایی به بخش خصوصی پرداخت.
وی از ساخت 20 ماهواره در همکاری با کنسرسیومی از شرکت‌های دولتی و خصوصی سخن گفت و به ارائه قرارداد نزدیک به یک‌هزار میلیارد تومانی با شرکت‌های فعال در این حوزه اشاره کرد.
این اظهارات می‌تواند نقطه عطفی در صنعت فضایی کشور باشد، اما برخی نکات مهم وجود دارد که بهتر است به آنها توجه شود.
نخستین نکته، لزوم کلان‌نگری در سیاست‌های فضایی است. اگرچه سالاریه بر اهمیت یک رویکرد جامع تأکید کرده، اما سؤال اینجاست که این پروژه‌ها چگونه با اهداف کلان کشور، شامل تقویت خودکفایی فناوری و تأمین امنیت ملی، هماهنگ خواهند شد؟ ساخت 20 ماهواره باید بخشی از یک استراتژی کلی باشد که به تحقق اهداف علمی و اقتصادی کشور یاری رساند.
دومین نکته به حاکمیت دانش و فناوری مربوط می‌شود. با وجود برنامه‌ها برای جذب بخش خصوصی، نباید چالش‌های ناشی از وابستگی به فناوری‌های خارجی را نادیده گرفت. کشورهای دیگر در عرصه فضایی موفق شده‌اند، زیرا بر پایه‌های علمی و تحقیقاتی قوی و انتقال دانش تأسیس شده‌اند. ایران نیز نیاز دارد که به تقویت ظرفیت‌های علمی و تولید دانش بومی توجه داشته باشد.
سومین نکته، الزامات مالی و اقتصادی پروژه‌ها است. قرارداد نزدیک به یک هزار میلیارد تومانی نمایانگر اراده جدی برای گسترش صنعت فضایی است، اما آیا این سرمایه‌گذاری برای پیشبرد پروژه‌ها کافی خواهد بود؟ در دنیای امروز، پروژه‌های فضایی با هزینه‌های بسیار بالایی همراه هستند و هرگونه کمبود تأمین مالی می‌تواند به چالش منجر شود.
نکته دیگر، توسعه نیروی انسانی و تحقیق و پژوهش است. برای دستیابی به هدف‌های فضایی، باید زیرساخت‌های آموزشی و پژوهشی تقویت شوند. این اقدام می‌تواند به تربیت نیروی انسانی متخصص و بهبود توانمندی‌های داخلی کمک کند.
علاوه بر این، نقش بخش خصوصی در پروژه‌ها باید با دقت نظارت شود. بسیاری از پروژه‌های فناورانه در گذشته به دلیل فقدان نظارت مناسب ناکام مانده‌اند. برای اینکه بخش خصوصی نقش مؤثری در توسعه فضایی کشور داشته باشد، لازم است که روند ارزیابی و نظارت به‌طور صحیح پیاده‌سازی شود.
در مورد سیاست خرید تضمینی تصاویر ماهواره‌ای نیز باید تأکید کرد که این سیاست نمی‌تواند تنها به عنوان حمایتی از اقتصاد فضاپایه مطرح شود. همچنین باید به تحقق اهداف علمی و کاربردی در بخش‌های مختلف، از جمله کشاورزی و محیط زیست، توجه شود.
در نهایت، لازم است به کیفیت پروژه‌ها نسبت به کمیت آنها نیز توجه کنیم. موفقیت در صنایع فضایی تنها به تعداد ماهواره‌ها بستگی ندارد، بلکه این پروژه‌ها باید از نظر طراحی، مهندسی و فناوری در سطحی باشند که به نیازهای ملی پاسخ دهند.
در کل، اظهارات رئیس سازمان فضایی ایران درباره ساخت ماهواره‌ها و همکاری با بخش خصوصی می‌تواند امیدبخش باشد. اما برای تحقق این اهداف نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، پیگیری مستمر و توجه به چالش‌های کنونی داریم.
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.