صدای پای جنگ می‌آید؟ /پیام‌های اجلاس دو روزه دوحه /منطقه ممنوعه اخلاقی در رقابت‌های انتخاباتی

به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز پنجشنبه سوم اسفند ماه در حالی چاپ و منتشر شد که گره کور جنگ غزه، تایید حضور چینی‌ها در ساخت وساز کشور و واکنش‌ها به آن، تکاپو‌های تهران و آژانس در آستانه نشست فصلی شورای حکام و رونمایی از فهرست‌های سیاسی و آغاز مناظره‌های انتخاباتی در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛

پیام‌های اجلاس دو روزه دوحه 

روزنامه جمهوری اسلامی طی یادداشتی در شماره امروز خود با تیتر پیام‌های اجلاس دو روزه دوحه نوشت: اجلاس سازمان ملل در دوحه قطر درباره افغانستان در روز‌های یکشنبه و دوشنبه این هفته بدون حضور طالبان برگزار شد.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل روز دوشنبه گفت طالبان برای شرکت در نشست این سازمان در مورد افغانستان شرط‌های «غیرقابل قبولی» تعیین کرده بود. به گفته وی طالبان خواستار اخراج اعضای جامعه مدنی افغانستان از نشست دوحه، پایتخت قطر شده بود. دبیرکل سازمان ملل افزود طالبان همچنین خواهان برخوردی بود که در حد به رسمیت شناختن این گروه به عنوان حکمرانان مشروع افغانستان محسوب می‌شد.

گروه تکفیری تروریستی طالبان که در سال ۱۴۰۰ در نتیجه تبانی با آمریکا در افغانستان به قدرت رسید، نتوانسته تاکنون نظر هیچیک از کشور‌های جهان را برای به رسمیت شناخته شدن حاکمیت خود بر افغانستان جلب کند. با اینکه سازمان ملل تاکید کرده به رسمیت شناختن حکومت طالبان در حالی که زنان از حق کار و تحصیل محروم هستند غیرممکن است، طالبان برای شرکت در اجلاس دوحه این شرط را گذاشت که اعضای جامعه مدنی افغانستان یعنی گروه‌ها و جمعیت‌هائی که حکومت خودخوانده طالبان را به رسمیت نمی‌شناسند و آن را نامشروع می‌دانند در اجلاس حضور نداشته باشند. دبیرکل سازمان ملل این شرط طالبان را نپذیرفت و آن را غیرقابل قبول دانست، زیرا پذیرفتن آن به معنای مشروع دانستن حکومت طالبان بود در حالی که مشروعیتی ندارد.

طالبان شرط سازمان ملل و جامعه جهانی مبنی بر رفع محدودیت‌ها علیه دختران و زنان را با این استدلال که این مساله موضوعی داخلی محسوب می‌شود رد کرده است. سران گروه طالبان همچنین با تعیین نماینده ویژه در امور افغانستان از سوی سازمان ملل مخالفت می‌کنند.
این برخورد حکومت خودخوانده طالبان دارای پیام‌های متعددی است که دولت‌ها و مجامع بین‌المللی به ویژه سازمان ملل باید در آن تامل نمایند.

اولین پیام اینست حکومت خودخوانده طالبان، حاضر نیست غیر از خود، هیچ حزب و گروه و قومی از مردم افغانستان را به مجموعه حکومتی راه بدهد و حکومت را انحصاری خود می‌داند.
دومین پیام این است که طالبان هرگز به انتخابات آزاد تن نخواهد داد. این گروه برای مردم افغانستان هیچ سهمی در حکومت قائل نیست.
سومین پیام این است که حکومت خودخوانده طالبان زیر بار مقررات بین‌المللی نخواهد رفت و تصمیمات خود را محور خط‌مشی خود می‌داند. 

پیام چهارم این است که برای زنان، اقوام و پیروان مذاهب هیچ حقی در دخالت در سرنوشتشان قائل نیست؛ و پنجمین پیام اینست که اِعمال مقررات مقبول بین‌المللی را دخالت در امور داخلی افغانستان می‌داند و به سازمان ملل نیز اجازه ورود به مسائلی که مرتبط با منشور ملل متحد است نمی‌دهد.

بدین ترتیب، هیچ چشم‌اندازی برای دموکراسی در افغانستان تحت سلطه طالبان وجود ندارد و تنها راه اینست که دولت‌ها و مجامع بین‌المللی به مردم این کشور کمک کنند حاکمیت را به دست بگیرند و از طالبان خلع ید کنند.

صدای پای جنگ می‌آید؟

علی بیگدلی، کارشناس روابط بین‌الملل طی یادداشتی در شماره امروز آرمان ملی با عنوان صدای پای جنگ نوشت: استراتژی پوتین این بود که چندان در اوکراین پیشروی نکند.

هدف او از این مورد آن بود که موقعیت خود را در بین موافقانش در اوکراین حفظ کند و هم اینکه در فضای بین‌المللی متهم به تجاوزگری نشود. از این رو تلاش کرد چند ایالت شرقی اوکراین که اکثرا روسی‌تبار هستند را به روسیه ملحق کند. اما اخیرا دست به نمایشی از قدرت در برابر کمک‌های نظامی و مالی است که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها قرار است در اختیار اوکراین قرار دهند که ظاهرا هیچ کدام نیز عملی نشده است؛ لذا پوتین دست به نمایش دیگری زد و یک شهر جدید در اوکراین را تصرف کرد. وضعیت کنونی که به وجود آمده یعنی پیشروی روسیه در اوکراین وضعیت امنیتی غرب و شاید هم جهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد به عبارت بهتر امکان آن وجود دارد که حتی صدای پای جنگ جهانی سوم هم شنیده شود چرا که آلمان‌ها رسما اعلام کرده‌اند که قصد دارند حدود ۲۰۰ میلیارد دلار خرج جنگ افزار‌های نظامی و افزایش قدرت نظامی کنند حتی استرالیا که در معادلات جهانی نقشی ندارد اعلام کرده می‌خواهد ۷ میلیارد دلار برای ارتقای وضعیت نیروی دریایی هزینه کند. همچنین هزینه کشور‌های اروپایی در امور نظامی هم در حال افزایش است. در نتیجه جهان در حال حرکت به سمت و سویی است که ضمن اینکه سطح تنش‌ها در حال افزایش است، سطح امنیت جهانی روبه کاهش است عامل به وجود آمدن این وضعیت هم آمریکایی‌ها و در درجه بعدی اروپایی‌ها هستند که بیهوده کمک‌های مالی و نظامی در اختیار اوکراین قرار می‌دهند.

آقای زلنیسکی رئیس جمهور اوکراین هم دیگر محبوبیت گذشته خود را در نزد مردم اوکراین ندارد و بسیاری از کمک‌های مالی که به اوکراین صورت گرفته در حال از بین رفتن است. وزیر دفاع اوکراین به این علت که این کمک‌های تسلیحاتی توسط دلال‌های نظامی در بازار سیاه مکزیک فروخته شده بود استعفا داد که نشانه بحرانی بودن وضع داخلی اوکراین است. از این رو وضعیت در بین اوکراین و روسیه به شدت پیچیده شده است. البته اروپایی‌ها با شنیدن اسم روسیه به هراس می‌افتند چرا که اقدام روسیه در اوکراین نوعی تجاوز روسیه به آن‌ها تحلیل شده است. هنوز هم این هراس از پوتین وجود دارد چرا که پوتین همسایه دیوار به دیوار اروپاست. به نظر اروپا یک منزل به جنگ جهانی سوم نزدیک خواهد شد چرا که اکنون یک وضعیت تاریکی قابل مشاهده است و ادامه این وضعیت موجب بحرانی‌تر شدن و امنیتی شدن فضای بین کشور‌های جهان می‌شود. اینکه کشور‌های اروپایی در حال افزایش سطح سلاح‌های خود هستند، مانند آنچه آلمان اعلام کرده، یعنی افزایش سطح خرید سلاح‌های خود به مبلغ ۲۰۰ میلیارد دلار در سال حتی می‌تواند آلمان را به یک زنگ خطر خطرناک برای کل اتحادیه اروپا تبدیل کند. از این منظر است که باید دوباره تاکید کرد اگر چه فعلا صدای گلوله جنگ شنیده نمی‌شود، اما زمزمه‌های جنگ جهانی سوم به گوش می‌رسد.

منطقه ممنوعه اخلاقی در رقابت‌های انتخاباتی

رسول سنائی‌راد طی یادداشتی در شماره امروز روزنامه جوان با عنوان منطقه ممنوعه اخلاقی در رقابت‌های انتخاباتی نوشت: امام خامنه‌ای، در دیدار اخیرشان با مردم آذربایجان چند توصیه مهم مربوط به انتخابات پیش رو داشتند که دو مورد آن را به رعایت اخلاق و نزاکت یا اجتناب از بداخلاقی اختصاص دادند.

ایشان فرمودند: «کسانی که در میدان وارد می‌شوند، از بددهنی و توهین و سیاه‌نمایی اجتناب کنند.» و در ادامه نیز تأکید داشتند: «در فضای مجازی به یکدیگر تهمت نزنید و اهانت نکنید. این کار‌ها انتخابات را بی‌برکت می‌کند.»

این توصیه‌های حکیمانه در آستانه شروع رقابت‌های انتخاباتی در پیوند با چند واقعیت قابل فهم بوده و اهمیت آن برای انتخابات و فراتر از آن منزلت و اعتبار فعالان سیاسی و حتی بالاتر از آن فرهنگ سیاسی کشور، روشن می‌شود. واقعیت‌هایی، چون ۱- درچند انتخابات گذشته متأسفانه برخی نامزد‌های انتخاباتی و حامیان سیاسی و حزبی آن‌ها با الگوگیری از رقابت‌های سیاسی دموکراسی‌های غربی، یک شیوه سریع و آسان حذف رقیب را اهانت، تهمت و بدنام‌سازی دیده و با عبور از مرز‌ها و خطوط قرمز اخلاقی از توهین و تهمت به‌جای نقد رقیب یا اثبات خود استفاده کرده‌اند که متأسفانه پیامد‌های آن تا بعد از انتخابات ادامه داشته و فضای سیاسی را آلوده کرده است.

۲- اهانت‌ها و توهین‌هایی که در فضای رقابت سیاسی و با هدف حذف یا به‌چالش کشاندن رقیب انجام می‌شود و عموماً آمیخته با غلو و سیاه‌نمایی است در ساحت گسترده سیاسی و حتی اجتماعی و فرهنگی نیز بازتاب داشته و موجب بی‌اعتمادی به فعالان سیاسی و کارگزاران و مسئولان نظام شده و خروجی آن فرسایش سرمایه اجتماعی بوده که جبران آن بسیار سخت بوده و هزینه‌های سنگینی را بر نظام و کشور تحمیل کرده است.

۳- چنین فضایی می‌تواند موجب احتیاط و بی‌انگیزه شدن افراد فرهیخته برای ورود به عرصه فعالیت و رقابت سیاسی و محروم شدن این فضا از حضور این افراد و میدان‌داری عناصر هتاک و بداخلاق شده و همچنین رویه اهانت و تهمت را تداوم و گسترش دهد.
با توجه به همین واقعیت‌ها از یک‌سو و توصیه رهبر فرزانه انقلاب اسلامی انتظار می‌رود نامزد‌ها و حامیان آن‌ها در رقابت‌های انتخاباتی، نزاکت و اخلاق را مراعات و از اهانت و تهمت‌زنی و سیاه‌نمایی علیه رقیب اجتناب نمایند.

اما ضمانت‌بخشی برای تحقق این توصیه‌ها و ایجاد بازدارندگی تضمینی در برابر این آفت و آلودگی خطرناک و پرهزینه، به جانمایی موضوع در قوانین و ضوابط نظارتی یا شاخص‌های تعیین شایستگی افراد و پاسخگو کردن آنان در برابر این بداخلاقی و بی‌نزاکتی گره خورده است.
همچنین دستگاه‌ها و مراکز متولی فرهنگ سیاسی و حتی فرهنگ عمومی جامعه نیز نباید نسبت به این آفت رفتاری در رقابت‌های سیاسی بی‌تفاوت نشسته و از کنار این مسئله ضدفرهنگی عبور کنند. طرح این مسئله توسط رسانه‌ها و تقبیح و بیان پیامد‌های منفی و خسارتبار آن برای حفظ وجاهت و اعتبار کشور، یک گام مقدماتی است که درمان و بازدارندگی لازم، مستلزم پیگیری توسط دیگردستگاه‌ها و نهاد‌ها می‌باشد.

اما بی‌تردید، یک اقدام اساسی برای وا داشتن اشخاص آلوده به این آفت سیاسی-اخلاقی، اقناع‌سازی رأی‌دهندگان به لحاظ کردن آن در رفتار انتخاباتی و گزینش نامزدهاست. چنین افرادی چنانچه بدانند که هرگونه تهمت‌زنی و اهانت آنان در فضای رقابت سیاسی، موجب نفرت و واگرایی رأی‌دهندگان و کاهش رأی خواهد شد، احتمال اجتناب او از این شیوه رذیلانه و غیراخلاقی به مراتب بیشتر از اصرار به تداوم آن خواهد بود.
اهانت و توهین علیه رقیب در رقابت‌های انتخاباتی باید یک منطقه ممنوعه قطعی به حساب آمده و همگان ملزم به رعایت آن گردند.