گرمایش جهانی شدیدترین مخاطره طبیعی سده بیست و یکم است/ لزوم مطالبه مقابله با پدیده افزایش دما از حاکمیت توسط مردم

رضا رحیمی: به گزارش «تابناک»، بر اساس گزارش‌های هواشناسی متوسط افزایش دمای هوای جهان در سال‌های اخیر در ۱۲۰ هزار سال گذشته بی سابقه بوده و همسو با این روند جهانی، دمای هوا در بسیاری از کشور‌های حاشیه خلیج فارس و مناطق جنوبی ایران نیز به بیش از ۵۰ درجه سانتی گراد رسیده است.

چندی پیش "آنتونیو گوترش"، دبیر کل سازمان ملل متحد ضمن اشاره به پیامد‌های ویرانگر افزایش بی‌سابقه دما اعلام کرد که در ماه جولای سال جاری گرم‌ترین دوره سه هفته‌ای طول تاریخ به به ثبت رسید.

وی در همین رابطه عنوان کرد: دوران گرمایش زمین به پایان رسیده است و اکنون دیگر شاهد فرا رسیدن دوران به جوش آمدن جهان هستیم.

خبرگزاری «رویترز» نیز در گزارشی که با محوریت گرمای بی سابقه جهان در سال جاری منتشر شد، عنوان کرد که روند رو به افزایش گرمای جهانی برای بسیاری از کشور‌های اروپایی مشکلات فراوانی ایجاد کرده است که از جمله این مشکلات می‌توان به خشکسالی و آتش سوزی در مناطق جنگلی اشاره کرد.

داده‌های هواشناسی نشان می‌دهد در تابستان سال جاری متوسط دمای کشور ایران نیز نسبت به میانگین بلند مدت تا ۲ درجه افزایش داشته و به طور مشخص دمای حداکثر تیرماه نسبت به میانگین بلند مدت در نواحی مرکزی کشور ۱.۵ تا ۲.۵ درجه افزایش یافته است.

"بهلول علیجانی"، استاد تمام آب و هواشناسی دانشگاه خوارزمی تهران در ارتباط با پدیده گرمایش جهانی و پیامد‌های آن به «تابناک»، گفت: سده بیست و یک را باید سده مخاطرات نام بگذاریم چرا که در این سده شدت و گستردگی مخاطرات به حدی است که اثرات آن‌ها بر وضعیت کره زمین با اثرات دوره‌های زمین شناسی برابری می‌کند.

وی در ادامه بیان کرد: همه این مخاطرات بر اثر دخالت فزاینده انسان زیاده خواه ایجاد شده است و در شرایط فعلی انسان به اندازه دو برابر تولید زمین مصرف می‌کند.

علیجانی با تاکید بر اینکه در بین همه مخاطرات تغییر اقلیم یا گرمایش جهانی شدید‌تر و گسترده‌تر از همه مخاطرات است، افزود: مهمترین نشانه تغییر اقلیم گرمایش دمای کره زمین است که اکنون حدود ۱.۳ درجه سلسیوس گرمتر از سال ۱۸۵۰ است و تا سال ۲۰۳۴ به ۱.۵ درجه و تا سال ۲۰۶۰ به ۲ درجه سلسیوس می‌رسد.

استاد دانشگاه خوارزمی با اشاره به اینکه تعهدات کشور‌های جهان در توافقنامه پاریس برای جلوگیری از گرمتر شدن جهان عملیاتی نشده است، اظهار داشت: افزایش ۲ درجه‌ای دمای جهان تا سال ۲۰۶۰ در حالی است که در کنفرانس پاریس کشور‌ها موافقت کرده بودند که تا سال ۲۱۰۰ دمای کره زمین حداکثر ۱.۵ درجه گرمتر شود.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه فرایند تغییر اقلیم در همه جای کره زمین رخ می‌دهد، اما در بعضی نقاط مانند خاورمیانه به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی شدیدتر است، اضافه کرد: در این منطقه به دلیل استقرار بیابان ها، نبود پوشش گیاهی مناسب، حدوث جنگ‌های خسارت بار و تخریب مداوم محیط زیست آثار گرمایش جهانی شدید‌تر و گسترده‌تر است و محیط زیست منطقه شکننده‌تر شده است.

علیجانی: به اندازه تهدیدات نظامی و سیاسی باید به گرمایش هم توجه شود

استاد آب و هواشناسی دانشگاه خوارزمی در بخش دیگر سخنان خود ضمن اشاره به خسارت‌های گرمایش جهانی در ایران گفت: مسئولان کشور باید گرمایش جهانی را خیلی جدی بگیرند و حد اقل به اندازه تهدیدات نظامی و سیاسی به آن اهمیت بدهند.

علیجانی در همین رابطه با بیان اینکه بارزترین نمود تغییر اقلیم در حوضه آب و انرژی کشور رخ می‌دهد، اضافه کرد: با افزایش هر درجه سلسیوس دمای هوا حدود ۱۵ درصد کاهش بارندگی به همراه دارد و افزایش دما و کاهش بارندگی به راه‌های گوناگون در بودجه آبی و مصرف انرژی کشور اثر می‌کند.

وی با انتقاد از اینکه برای مقابله با این تهدید بزرگ هنوز راهکار موثری در پیش گرفته نشده است، گفت: با اینکه هر سال شاهد بدتر شدن بحران‌های کم آبی و مصرف بالای انرژی هستیم، اما هنوز نتوانسته ایم چاره موثری برای حل این تهدید اجرایی کنیم.

استاد دانشگاه خوارزمی با تاکید بر اینکه باید پدیده تغییر اقلیم و روند افزایشی گرمای جهانی را به عنوان یک واقعیت بپذیریم، افزود: اکنون چندین سال است که شاهد رخداد انواع مخاطرات و بحران‌ها از بارش‌های رگباری گرفته تا سیلاب‌های مخرب و بالا رفتن میزان مصرف انرژی در شهر‌ها هستیم که وظیفه مدیران برای تنظیم برنامه‌های دراز مدت آن هم متکی بر فراوانی مخاطرات را گوشزد می‌کند.

وی با اشاره بر اهمیت تنظیم برنامه‌های درازمدت ادامه داد: باید برای مدیریت صحیح منابع آب و انرژی کشور برنامه‌های دراز مدتی را همانند اکثر کشور‌های پیشرو جهان مثلا تا افق سال ۲۱۰۰ تعریف کنیم و تنها بر برنامه‌های زود بازده و کوتاه مدت اکتفا نکنیم.

علیجانی همچنین با اشاره به روند افزایشی مصرف انرژی در شرایط جدید که خود به تشدید روند گرمایش جهانی اثرگذار است، بیان کرد: باید با گسترش پوشش گیاهی مقاوم به گرما و درختان خشکی پسند جلو تابش شدید خورشید را بگیریم. تا دمای هوا خیل بالا نرود.

این استاد دانشگاه در ادامه پیرامون راهکار‌های موثر برای مقابله با گرمای شدید دما در کشور گفت: گسترش فضای سبز شهر‌ها و اصلاح گونه‌های کشاورزی سازگار با اقلیم‌های متفاوت می‌تواند به عنوان راه چاره زیربنایی در مسیر مقابله با تشدید دمای هوا به کمک مسئولان کشور بیاید.

وی همچنین در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به نقش مهم مردم در این مسیر افزود: مردم نه تنها می‌توانند با صرفه جویی در مصرف انرژی از تشدید این روند نگران کننده جلوگیری کنند، بلکه باید اتخاذ تدابیر علمی و صحیح برای مقابله با روند افزایش دما را به عنوان یک حق شهروندی از حاکمیت مطالبه کنند و مسئولان را ملزم به اجرای برنامه‌های موثر در این حوزه کنند.