دعوای پیام‌رسان‌های وطنی در شبکه اجتماعی غیروطنی و فیلتر شده!

پیام‌رسان‌هایی که قرار است همسو و همراستا باشند تا جای خالی پیام رسان‌های فیلتر شده را برای مردم پر کنند، آنقدر از یکدیگر فاصله گرفته اند که از علنی کردن اختلاف شان با یکدیگر هم ابایی ندارند!

به گزارش «تابناک»، سال گذشته و مدتی پس از آنکه پیام رسان واتس اپ و شبکه اجتماعی اینستاگرام فیلتر شدند، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مژده رویدادی را به مردم داد که به نوعی قرار بود نقطه پایان سردرگمی کاربران فضای مجازی باشد؛ کاربرانی که نمی‌دانستند (و چه بسا هنوز هم نمی‌دانند) برای انجام امور روزمره که به شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها گره خورده، از کدام پلتفرم جایگزین بهره بگیرند و تدبیر وزارت ارتباطات برای رفع این مشکل، طرح عجیب یکپارچه سازی و متصل کردن این پیام رسان‌های وطنی به یکدیگر است.

البته حکایت کوچ اجباری ایرانیان از یک پیام رسان به پیام رسان دیگر ماجرای تازه‌ای نبوده و نیست و کمتر هموطنی را می‌توان یافت که داستان وی چت، وایبر، تلگرام و... را به یاد نیاورد؛ پیام رسان‌هایی که به شدت در میان ایرانیان محبوب شدند و در نهایت با مسائلی مانند انسداد دسترسی و فیلترینگ، کم و بیش جایشان را به پیام رسان بعدی دادند و در نتیجه این فرایند تکراری بود که واتس اپ پرکاربردترین پیام رسان در کشورمان شد.

داستانی که از ابتدا فرجامش مشخص بود و با این دورنما، مشوق‌های در نظر گرفته شده برای ساخت پیام رسان‌های بومی معنا می‌یافت. پروژه‌ای کلان که در نهایت به خلق چندین پیام رسان بومی منجر شد که چندان مورد اقبال عموم قرار نگرفتند و در نهایت هیچ کدام نتوانستند در قامت رقیب پیام رسان‌های خارجی قد علم کنند و برخی از آن‌ها تعطیل شده یا تا آستانه تعطیلی رفتند. وضعیتی که با تغییر رویکرد مسئولان و اتخاذ محدودیت‌های تازه برای برخی پلتفرم‌های خارجی کمی تغییر کرده است.

البته اوضاع هنوز برای پیام رسان‌های وطنی خوب نیست. این را می‌شود از تلاش یکی از پیام رسان‌ها برای جذب مخاطب با بهره بردن از تبلیغات گسترده میدانی و مجازی دریافت که واکنش‌هایی هم به دنبال داشته است. تبلیغ‌هایی که یکی از آن‌ها بیش از دیگران مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفت و حتی به تعبیر برخی، بیشتر ضدتبلیغ بود چراکه به محدودیت‌های به وجود آمده برای نمونه‌های خارجی در کشورمان اشاره دارد و در پی آن، مخاطبین را دعوت می‌کند که از این پلتفرم داخلی به عنوان جایگزین بهره بگیرند.

عجیب‌ترین واکنش به این تبلیغات، اما از جانب اکانت یک پیام رسان وطنی دیگر، آن هم در شبکه اجتماعیِ فیلترشده توییتر دیده شد که در متن آن به شعار «ما جایگزین [پلتفرم های]خارجی می‌شویم» اشاره شده و تلویحا تاکید کرده که این شعار حالا تغییر کرده و به جایش، ر قابت با دیگر پلتفرم‌های وطنی در دستور کار ایشان قرار گرفته است! با این یادآوری که در ادامه توییت، پلتفرمی که تبلیغات را در دستور کار قرار داده، بهره‌مند از بودجه کلان دولتی خوانده شده و تاکید گردیده که سو مدیریت در رقم خوردن وضع فعلی مشهود است.

نکته قابل تامل، اما ورای هجمه یک پیام رسان وابسته به یک سازمان به پیام رسان وابسته به مجموعه دیگر، استفاده از بستر یک پلتفرم خارجی برای بیان این نکات است؛ بیان این مسائل در توییتر که سالهاست فیلتر است، اما از فرط بی جایگزینی و به مدد مزایای دیگر (مثل بین المللی بودن و حضور مخاطبان از اقصی نقاط جهان در آن)، مورد علاقه‌ترین شبکه اجتماعی برای مسئولان کشورمان هم هست. نکته‌ای اساسی که نشان می‌دهد آینده فیلترینگ و ایجاد محدودیت برای پلتفرم‌های خارجی هرچه که باشد، سکان دار شدن ایشان در کشورمان نیست.

مساله‌ای مهم و اساسی که ظاهرا مورد توجه مسئولان کشورمان قرار نگرفته و به نوعی حکم پاشنه آشیل فیلترینگ را یافته است. اشکالی که موجب شده بازار وسیع خرید و فروش انواع فیلترشکن در کشور دایر شده و روز به روز وسعت بیشتری بیابد و در نهایت نه تنها پلتفرم‌های محدود شده در دسترس قرار گیرد، که آسیب‌های فضای مجازی گریبان بسیاری از مردم به خصوص نوجوانان و جوانان را بگیرد و در نهایت شاهد آن باشیم که پیام رسان‌های وطنی هم برای واکنش نشان دادن به هم از بستر پلتفرم‌های خارجی بهره می‌گیرند!