گواهی سپرده کالایی نفتی، بستری برای مدیریت نقدینگی کشور و سرمایه گذاری بخش خصوصی است

محمد امیر زاده کمند؛ به گزارش تابناک اقتصادی؛ گواهی سپرده‌ی کالایی، جزو اوراق بهادار به شمار می رود که در بورس قابلیت پذیرش و معامله دارد. این اوراق گواهی از یک کالای معینی که در بورس پذیرش شده است، نشات می‌گیرد و نسبت به اوراق سلف نفتی ـ که نوعی آینده فروشی بود ـ مزیت دارد. شرکتی که متقاضی است، اول انباری را نزد سازمان بورس مشخص و آن را پذیرش می‌کند، بعد که انبار پذیرفته شد، به ازای کالا‌های موجود در انبار یک قبض انبار صادر می‌شود. این قبض توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی بنا بر واحدی که اعلام شده است، تبدیل به اوراق گواهی و به صورت الکترونیک در حساب ناشر وثیقه می‌شود و قابلیت معامله پیدا می‌کند. بعد از آن، اطلاعیه‌ی گشایش انبار در سایت رسمی بورس باید منتشر شود که در آن مشخصات کالای انبار مورد پذیرش، نحوه‌ی معامله، نحوه‌ی تحویل کالا، نحوه‌ی تسویه حساب قید می‌شود؛ به این موضوع اوراق گواهی سپرده‌ی کالایی نفت می‌گویند.

گواهی سپرده‌ی کالایی نفتی امکان وثیقه سازی برای فاینانس، اخذ وام از بانک‌ها و تهاتر با خدمات را دارد؛ بنابراین، نوعی اعتبارسازی برایش صورت گرفته است. با توجه به همه این ویژگی ها، کارشناسان پیش بینی می‌کنند که این طرح به عنوان ابزاری برای جذب نقدینگی کشور و بستری برای سرمایه گذاری بخش خصوصی عمل کند. در ادامه نظریات حمید بهزادی بخش، کارشناس انرژی را درباره‌ی این سازوکار می‌خوانید.

این کارشناس در ارتباط با طرح گواهی سپرده‌ی کالایی تصریح کرد: از نظر بازار سرمایه، اوراقی که پشتوانه‌ی آن‌ها نفت است، ابزار جدیدی در جهت تنوع بخشی به سرمایه گذاری‌ها در کشور محسوب می‌شوند. در این چارچوب، امکان ورود بخش خصوصی به معاملات نفتی فراهم می‌شود و به نوعی افراد می‌توانند سرمایه گذاری ارزی داشته باشند. هر چقدر تنوع ابزار‌ها در بازار بورس بیشتر باشد، نفع بیشتری برای کشور دارد. به لحاظ اقتصاد کلان نیز این طرح می‌تواند بخشی از سرمایه‌های سرگردان را مدیریت کند.

با استفاده از طرح‌هایی مانند گواهی سپرده‌ی کالایی می‌توان به جذب سرمایه‌هایی که بعضاً وارد حوزه‌های سفته بازی و دلالی می‌شوند، پرداخت که به طور کلی برای اقتصاد کشور مفید است. گواهی سپرده‌ی کالایی نفتی به لحاظ سرمایه گذاری ابزار مفیدی به شمار می‌رود و باید توسعه پیدا کند. شاید بخش خرد زیاد نتواند در فروش نفت کشور تأثیرگذار باشد، اما شرکت‌های بزرگ که به خرید گواهی‌ها در سطح کلان می‌پردازند، احتمالاً در بازار فروش نفت کشورمان نقش ایفا خواهند کرد.

وی در ادامه گفت: اوراق سلف نفتی که پیشتر مطرح شد، جذابیت چندانی برای سرمایه گذاران حقیقی نداشت و نتوانست کارآیی لازم و طرحی برای فروش نفتی ـ که هنوز استخراج نشده بود ـ داشته باشد که البته کار غلطی بود. بازار تا الان به سازوکار گواهی سپرده‌ی کالایی نفتی واکنش خوبی نشان داده است. نفت نیز مانند طلا، زعفران و... کالایی است و می‌تواند ابزاری برای سرمایه گذاری مفید بخش خصوصی و مدیریت نقدینگی بازار باشد. وثیقه سازی برای فاینانس، امکان اخذ وام از بانک‌ها و انجام معامله بر روی گواهی‌ها به عنوان امتیازی در این طرح برای خریداران در نظر گرفته شده است.

این کارشناس انرژی در پایان گفت: سررسید‌های طولانی مدت برای سرمایه گذاران شرایط بهتری را ایجاد می‌کند. سررسید ۳۶ ماهه‌ای که در گواهی سپره‌ی کالایی پیش بینی شده است نیز می‌تواند بستر مناسب تری برای خریداران گواهی‌ها به وجود بیاورد. از آنجایی که ممکن است تحویل فیزیکی نفت برای عموم سرمایه گذاران جذاب نباشد، امکان رول اور و تمدید دوره‌ی نگهداری کالا در انبار نیز پیش بینی شده است که می‌تواند مشوقی برای خریداران گواهی‌ها باشد. اینکه در هجده ماهه‌ی اول هزینه‌ی انبارداری از سرمایه گذاران گرفته نمی‌شود نیز مزیت مثبتی به سود خریداران است. در موارد خاصی مانند فرآورده‌های نفتی که در اختیار شرکت‌های داخلی قرار می‌گیرد، گواهی سپرده‌ی کالایی نفتی می‌تواند به عنوان ابزاری برای کشف قیمت عمل کند.