کرایه‌ها افزایش یافت، خدمات چطور؟ / متغیر‌های کلیدی در چالش تعیین دستمزد / دوستان و دشمنان رخداد‌های خوب سیاست خارجی

به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز پنجشنبه ۲۵ اسفندماه در حالی چاپ و منتشر شد که سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی برای ادامه گفت‌وگو‌های منطقه‌ای به امارات متحده عربی، تلاش‌ها برای اجرایی شدن «صیانت» و آغاز رزمایش مشترک ایران، روسیه و چین در اقیانوس هند در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم: 

دوستان و دشمنان رخداد‌های خوب سیاست خارجی

هادی محمدی طی یادداشتی در شماره امروز روزنامه جوان با تیتر دوستان و دشمنان رخداد‌های خوب سیاست خارجی نوشت: تا یک ماه قبل همه چیز، طبق روال ماه‌های قبل در سیاست‌های دشمن، پدیده فشار و بحران‌سازی و تکمیل حلقه‌های محدودسازی ایران را در عرصه‌های داخلی و خارجی نشان می‌داد. دلار به‌دلیل محدود کردن عراق به انتقال ارز به ایران که در مذاکرات دو هیئت امریکایی و عراقی در استانبول رخ داد، خیز جدیدی پیدا کرد و احتمالاً پارامتر‌های دیگر هم در آن دخیل بودند. عربستان مانند چندسال گذشته به‌جز دمیدن رسانه‌ای در اغتشاشات داخلی ایران، سرمایه‌های مالی بزرگی برای بحران‌سازی امنیتی و سیاسی و تروریستی علیه ایران هزینه می‌کرد. رژیم صهیونیستی برای اینکه از قافله آشوب‌سازی‌های درون ایران عقب نماند و به اصطلاح از آب گل‌آلود اغتشاشات در ضربه به مراکز هسته‌ای بهره بگیرد، با کمک کومله و دموکرات، در اصفهان دست به عملیات پهپادی زد که ناکام ماند.

امریکا در ماه‌های گذشته ضمن اعلام رسمی از اینکه اولویتی برای برجام در دستور کارش نیست و «آزادسازی ایران» را دنبال می‌کند، با استمرار تحریم‌های جدید تلاش کرد حتی به روابط ایران با روسیه و چین با جدیت ورود کند و اهرم فشار اقتصادی و سیاسی را از دست ندهد. در داخل کشور، وسوسه انتخابات پارلمانی، گروه‌های ورشکسته اصلاح‌طلب را تحریک کرد تا ضمن ناکارآمد جلوه دادن دولت رئیسی، بر سیاه‌نمایی‌ها و حلقه تکمیلی آشوب‌ها بیفزایند و منجی‌نمایی کنند. نتانیاهو هنوز ار راه نرسیده و کابینه نیم‌بند خود را به خط نکرده، سخن از تهدید نظامی علیه ایران می‌راند و در یمن با اینکه سخن از آتش‌بس بود سعودی‌ها به موازات رجزخوانی علیه ایران و همنوایی با امریکا در مذاکرات منطقه‌ای و هسته‌ای و اینکه ایران باید به نگرانی‌های کشور‌های منطقه پاسخ دهد، درمقابل یک سؤال راهبردی در یمن درجا می‌زدند.

سعودی‌ها که دیگر قادر به ادامه جنگ در یمن نیستند، به‌دنبال اخذ تضمین برای پس از جنگ با یمنی‌ها هستند، چون که می‌دانند یمنی‌ها، خسارت ویرانی و کشتار در کشورشان را از سعودی مطالبه می‌کنند و قدرت موشکی و پهپادی آنها، دلهره بر جان سعودی‌ها انداخته است.

در داخل اسرائیل اوضاع آنچنان درهم ریخته است که به‌قول مقامات خودشان، دیگر نیازی نیست ایران به اسرائیل حمله کند و اسرائیل از درون درحال فروپاشی است. در لبنان، امریکا با اهرم اقتصاد و ارز، زندگی مردم را به سخت‌ترین شرایط رسانده و جلوی انتخاب رئیس‌جمهور جدید را گرفته است که سیدحسن در سه هفته گذشته هشداری جدی به اسرائیل و امریکا داد. در این تصویر منطقه‌ای، یک‌باره عربستان و ایران، تفاهم می‌کنند و پیامد و انعکاس ویژه پیدا می‌کند و تعداد دیگری از کشور‌های عربی در صف تفاهم قرار می‌گیرند. رویکرد و موضع سعودی‌ها یک‌باره شیرین می‌شود. امریکا با انتقال ۵۰۰ میلیون دلار از عراق به ایران موافقت می‌کند، شانس انتخاب رئیس‌جمهور در لبنان افزایش می‌یابد.

نرخ دلار در ایران مسیر نزولی به خود می‌گیرد و سخن از تبادل زندانی بین ایران و امریکاست و صحبت از یک مکانیزم مالی در قطر است تا اموال ایران در عراق و کره و چند کشور دیگر در اختیار ایران قرار گیرند. طرح بحران‌سازی اسرائیل علیه ایران، شکست می‌خورد و عربستان و امارات با بهانه‌های جدید علیه اسرائیل موضع می‌گیرند. امریکایی‌ها، اقدامات اسرائیل را در سوریه برای خودشان عامل زحمت ارزیابی می‌کنند و یهودیان امریکا به اسرائیل هشدار می‌دهند. دو هشدار از سوی ایران به لندن و ریاض در مورد نقش‌آفرینی اینترنشنال در آشوب و اغتشاش صادر شد که باعث شد این رسانه از لندن به امریکا منتقل شود و لیست اهداف عملیاتی در اسرائیل که توسط ایران به تلافی اقدامات اسرائیل، دراختیار یک کشور اروپایی قرار می‌گیرد، هم کارساز می‌شود. آقای گروسی قرار نبود به ایران بیاید، ولی آمد و توافقاتی هم شد و نشست شورای حکام آژانس هم علیه ایران موضع نگرفت.

حال سؤال این است که رخداد‌های اخیر مرتبط با ایران یا مقاومت منطقه‌ای، رخداد‌های خوبی هستند و منافع سیاسی، اقتصادی و امنیتی برای ما داشته است، ولی همه این رخداد‌های خوب نمی‌تواند خودبه‌خودی باشد و البته در اغلب آن رخداد‌ها هم جبهه و جایگاه امریکا و رژیم صهیونیستی و متحدان عرب آن‌ها در منطقه در وضعیت منفی و آسیب قرار گرفته‌اند. شاید برخی بگویند یک توافق پنهان و همه‌جانبه در ورای این رخداد‌های خوب است که اگر آن را هم جدی بگیریم، باز هم برداشت خوبی است و نشان می‌دهد می‌توان به‌جای توافقات تقریباً صفر، توافقاتی وجود داشته باشد که تقریباً همه پیامد‌های خوب را در بر دارد. جالب این است که فقط اصلاح‌طلبان داخلی و اسرائیل و جناح‌های تندرو در امریکا از رخداد‌های اخیر ناراضی و ناراحت هستند که این هم از رخداد‌های خوب خواهد بود و در مقابل آن، بیشتر کشور‌ها و قدرت‌ها و گروه‌های مقاومت و کشور‌های منطقه از آن استقبال کرده و منتظر پیامد‌های خوب آن در پرونده‌های داغ منطقه‌ای هستند.

متغیر‌های کلیدی در چالش تعیین دستمزد

مهدی حسن زاده طی یادداشتی در شماره امروز خراسان با عنوان متغیر‌های کلیدی در چالش تعیین دستمزد نوشت: داغ‌ترین خبر اقتصادی روز‌های پایانی هر سال، خبر تعیین دستمزد است. در شرایط اقتصادی معمول، براساس قاعده افزایش حقوق متناسب با تورم، مشکل خاصی وجود ندارد، اما در شرایط تورم همراه با رکود، ماجرای تعیین دستمزد تفاوت دارد.

در عالم واقع تصمیم اقتصادی بدون هزینه نداریم. هر تصمیمی منافع و هزینه‌هایی دارد، بنابراین عنصر کلیدی در ارزیابی تصمیمات اقتصادی و اثر آن بر عموم جامعه، هزینه - فایده است؛ لذا تصمیمی بهینه است که منافع آن بیشتر از هزینه‌های مترتب بر آن باشد. هرچند سنجش دقیق این منافع و هزینه‌ها به ویژه گنجاندن عناصر فرهنگی و اجتماعی که به سختی قابل کمی شدن است، در قالب اعداد سخت است.

افزایش دستمزد متناسب با تورم بیش از ۴۰ درصد حال حاضر قطعا منافع و هزینه‌هایی دارد که باید به آن توجه داشت. قطعا به دلیل فشار تورم، مصرف واقعی دهک‌های پایین و متوسط به پایین (که کارگران حداقل بگیر در این دسته قرار دارند) افت قابل توجهی داشته است و طی یک دهه اخیر آمار‌ها از کاهش سرانه مصرف گوشت، لبنیات و برخی اقلام غذایی حکایت دارد. در چنین شرایطی هر میزان افزایش دستمزد، تاحد زیادی موجب مصرف بیشتر موادغذایی و جبران کمبود‌های ناشی از آن از جمله روی سلامت آحاد جامعه می‌شود. به طور طبیعی افزایش دستمزد، آثار مثبت دیگری نظیر افزایش انگیزه نیروی کار و کاهش بخشی از جرایم در جامعه نیز دارد، اما روی دیگر ماجرا را هم باید دید.

چنان که بالا درباره تورم گفتیم باید یادآور شویم که اقتصاد ایران با یک دهه میانگین رشد نزدیک به صفر درصد در دهه ۹۰ مواجه و رشد مثبت سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ صرفا جبران بخشی از عقب ماندگی سال‌های قبل بوده است و از این منظر اقتصاد ایران را باید اقتصادی همچنان راکد دانست و رشد مثبت ۳ تا ۴ درصد فعلی برای جبران رکود عمیق یک دهه‌ای کافی نیست. در چنین شرایطی که هم تورم بالا و هم شرایط رکودی برقرار است، تصمیمات اقتصادی پیچیدگی‌های بیشتری پیدا می‌کند. افزایش دستمزد‌ها با وجود تاثیر مثبت و غیرقابل انکار بر قدرت خرید تضعیف شده کارگران، تبعاتی نیز بر فعالیت واحد‌های اقتصادی، تورم و حتی وضعیت فعالیت نیروی کار خواهد داشت. مهم‌ترین تبعات افزایش شدید دستمزدها، تورم ناشی از آن به ویژه در بخش خدمات و کاهش سطح فعالیت واحد‌ها در قالب تعدیل نیروی کار و دیگر تبعات آن بر شرایط فعالیت نیروی کار است. اگرچه برخی بر سهم ۸ درصدی دستمزد بر هزینه تمام شده واحد‌های اقتصادی تاکید دارند، اما باید توجه داشت که این رقم، میانگینی از هزینه نیروی کار در بخش‌های صنعت، کشاورزی و خدمات است. در بخش خدمات سهم نیروی کار به طور میانگین به مراتب بیشتر از این رقم است و افزایش دستمزد‌ها هم موجب افزایش نرخ خدمات می‌شود و هم تاثیر منفی بر فعالیت نیروی کار دارد. این تاثیر منفی یا خود را در قالب اخراج نشان می‌دهد یا عمدتا با توجه به وضعیت فرهنگی و اجتماعی ایران در قالب تبدیل نیروی کار رسمی به غیررسمی رخ می‌دهد. چنان که گزارش اخیر مرکز آمار با عنوان «شاخص نرخ بیکاری و چالش‌های نظام تصمیم‌گیری» نشان می‌دهد شاغلان غیررسمی (فاقد بیمه) ۶۰ درصد اشتغال کشور را تشکیل می‌دهند.

با همه این نکات، رشد کم دستمزد‌ها نیز تبعات اجتماعی و اقتصادی دارد که نمی‌توان از کنار آن به سادگی گذشت و بالاتر در این باره نکاتی نوشته شد. سوال این است که راهکار ماجرا چیست؟ بسیاری از کشور‌ها برای رهایی از این وضعیت به سمت تعیین نرخ‌های متفاوت دستمزد براساس مناطق و نوع فعالیت رفته اند. حداقل دستمزد در بخش صنعت با خدمات عمومی یا خدمات تخصصی می‌تواند متفاوت باشد. حداقل دستمزد در تهران با دیگر کلان شهرها، شهر‌های کوچک و روستا‌ها حتما می‌تواند متفاوت باشد. این تفاوت بخشی از معضل افزایش دستمزد و هزینه‌های آن را جبران می‌کند، اما بخش دیگر ماجرا به متغیر‌های اقتصاد کلان برمی‌گردد. بخشی از انتظارات درباره افزایش دستمزد، فارغ از تورم فعلی، به انتظارات تورمی آینده برمی‌گردد. دولت در ترسیم این انتظارات نقش مهمی دارد. اگر دولت بتواند انتظارات تورمی را که عمدتا ناشی از جهش نرخ ارز است، مهار کند، می‌تواند با تعیین رشد دستمزد پایین‌تر از نرخ تورم از فشار به واحد‌های اقتصادی و در نتیجه تبعات تورمی و رکودی آن پرهیز کند، در غیر این صورت حتی افزایش دستمزد به اندازه نرخ تورم نیز نمی‌تواند، پاسخگوی انتظارات تورمی باشد. از این منظر اقدامات جدید در مدیریت بازار ارز و گشایش‌های جدید در فضای بین المللی مهم است و باید به طور جدی برای اجرایی شدن آن‌ها اقدام کرد.

در هر حال تصمیم پایان سال درباره نرخ تورم، قطعا تصمیمی نخواهد بود که رضایت همه را به دنبال داشته باشد. افزایش دستمزد بیشتر از تورم یا کمتر از آن تبعات خود را دارد. آن چه کلید حل معماست، تصویری روشن از مهار انتظارات تورمی و تغییر کارگشا در نحوه تعیین دستمزد و حتی انتخاب الگو‌های متنوعی مانند دستمزد منطقه‌ای و... است تا بتوان منافع تصمیم دستمزدی را نسبت به هزینه‌های آن بیشتر کرد.

کرایه‌ها افزایش یافت، خدمات چطور؟

 روزنامه ایران طی یادداشتی در شماره امروز خود با عنوان کرایه‌ها افزایش یافت، خدمات چطور؟ نوشت: جعفر تشکری‌هاشمی، عضو شورای شهر تهران گفته است حدود ۵۰۰ خط تاکسی شاید کمتر از ۱۰ درصد افزایش نرخ بالای ۴۵ درصد داشته باشند و برخی خطوط حتی کمتر از این مقدار افزایش کرایه خواهند داشت، اما مسافران علاوه بر تاکسی‌های گردشی و اینترنتی، نگران خطوطی هم هستند که ممکن است به این مصوبه تن ندهند!

امروز، پنجشنبه آخر سال برای بسیاری از کسانی که عزیزی را از دست داده‌اند، پنجشنبه متفاوتی است. پنجشنبه‌های آخر سال ترافیک سمت بهشت زهرا حکایت از رفت و آمد کسانی دارد که عزیزی را از دست داده اند؛ با گلدان‌های گل و گلاب و حتی گاهی سفره‌های هفت سین راهی بهشت زهرا می‌شوند تا این روز را ساعتی کنار عزیزانشان باشند. هر سال شهرداری تمهیدات ویژه‌ای را برای رفت و آمد تهرانی‌ها به بهشت زهرا تدارک می‌بیند. از جمله رفت و آمد، جای پارک و کنترل ترافیک و... آرامستان بهشت زهرا (س) تهران مدفن ۳۴ هزار شهید گلگون کفن و چهار هزار شهید گمنام دفاع مقدس، انقلاب و مدافعان حرم است.

نشست مشترک مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) و رئیس پلیس راهور تهران نیز روز گذشته برگزار و آخرین تمهیدات برای ترافیک روان در روز پنجشنبه و جمعه پایانی سال در مبادی منتهی به این آرمستان تشریح شد. مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) در این باره گفت: نکته اول اینکه از نخستین ساعات بامداد پنجشنبه ۲۵ اسفند، در‌ها برای زیارت اهل قبور باز خواهد بود و شهروندان این موضوع را برای مدیریت حضور مدنظر قرار دهند.

شرکت واحد اتوبوسرانی تهران امروز و فردا از ساعت ۵:۳۰ صبح نسبت به ارائه خدمات حمل و نقلی از میدان خراسان، شهرک شهید محلاتی، شهرک ولیعصر (عج)، پایانه خاوران، میدان راه آهن، پایانه آزادی و میدان شهرری به محل بهشت زهرا (س)، اقدام می‌کند. در پایان این مراسم شرکت‌کنندگان به مبادی اولیه بازگردانده خواهند شد.

مسعود درستی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران و حومه گفت: شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه برای رفاه حال شهروندان و کاهش ترافیک، تمهیداتی اندیشیده و به‌صورت ویژه در خط یک مترو خدمت‌رسانی دارد. در روز‌های عادی نیمی از قطار‌های خط یک متروی تهران فقط تا ایستگاه شهرری اعزام می‌شوند و از این ایستگاه مجدد به سمت ایستگاه تجریش بازمی‌گردند، اما در روز پنجشنبه و جمعه آخر سال (۲۵ و ۲۶ اسفند ۱۴۰۱) همه قطار‌های این خط تا ایستگاه حرم مطهر امام خمینی (ره) و کهریزک تردد خواهند کرد که این موضوع سبب افزایش ۲ برابری ظرفیت جابه‌جایی مسافر در ایستگاه منتهی به بهشت‌زهرا (س) خواهد شد. مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه همچنین به کاهش سرفاصله حرکت قطار‌ها در روز پنجشنبه تأکید کرد.