تفاوت‌های تحولات ۸۸ با ۱۴۰۱ از نگاه بادامچیان
به گزارش «تابناک» به نقل از خبر سراسری، اسدالله بادامچیان، دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی، درباره کارکرد کنونی احزاب و نیز ابعاد تحولات کنونی به گفتگو پرداخته که بخش اول آن را در ادامه می‌خوانید.
در آغاز بطور کلی برداشت شما از تحزب در ایران چیست؟ آیا ما با تحزب حرفه‌ای در مواجه هستیم؟
اصل تحزب یک امر عقلایی و انسانی است با این مفهوم که یک مجموعه انسانی دور هم با برنامه‌های معین جمع می‌شوند و با نگرشی مشخص با یکدیگر در جهت اهداف خود و رسیدن به مقصد تلاش می‌کنند. با این تعریف حزب یک امری است که در جوامع بشری از زمانیکه مدنیت پیدا کرد حضور داشته است. در گذشته گروه‌هایی مانند گروه داریوش، امات‌ها و... بصورت تشکیلات‌های گوناگونی بوده اند، اما در طول زمان‌ها تفاوت پیدا کردند، گاهی شکل احزاب گذشته مانند اخوان الصفا و یا اسماعیلیه را داشتند گاهی نیز فراتر از آن‌ها بوده اند و در قرآن هم ۲۲ بار کلمه حزب آمده است و یک سوره به نام احزاب داریم در دسته بندی‌ها نیز حزب الله تحزب اسلامی است دیگری نیز حزب الشیطان است و احزاب دیگر نیز بما لدیهم فرهون اند بنابراین ۳ نوع تحزب اصلی در قرآن بحث شده است و تحزب نیز یک امر جاودانه و مستمر است. از زمان مشروطه به این طرف نوعی تحزب در ایران پدید آمد که در این تحزب ذهنیت‌های غربی مطرح بود البته در قرون وسطا در اروپا جمع‌های تشکیلاتی حضور داشته اند، اما حزبی که به معنای واقعی وجود داشته باشد را شاهد نبوده ایم، اما وقتی رنسانس پیش آمد و ذهنیت‌ها به سمت تمدن مدرن رفت تحزب نیز جایگاه خود را پیدا کرد و در فرانسه رزمندگانی که از جنگ بازمانده بودند به گروه‌های سیاسی تبدیل شدند و تحزب شکل‌های گوناگونی شکل گرفت که امروز هم رایج است بنابراین این نوع تحزب هم یک امر عقلایی و اجتماعی است که گروه‌هایی که اختلاف نظر ندارند با هم جمع می‌شوند بر اساس سلایق چند حزبی به وجود بیاید و تکثر احزاب شکل بگیدر و بر اساس آن وحدت‌ها و تعامل‌ها نیز در جبهه‌های پدید بیاید. این مجموعه تاریخ احزاب است. اما در نظام جمهوری اسلامی تحزب با دیگر کشور‌ها از احزاب سوسیالیستی تا سرمایه داری و فاشیستی متفاوت است. تحزب در جمهوری اسلامی در اشکال مختلف حضور دارد من بیش از ۲۰ سال مسئولیت کمیسیون احزاب را طبق قانون برعهده داشتم با همه نوع احزاب و تشکیلات‌ها و اسامی مختلف آن‌ها سر و کار داشته ام با همه نیز با تعامل رفتار کرده ایم، خانه احزاب نیز در این وجود دارد که انتخابات آن یک ماه پیش بود که من مسئول مجمع عمومی دوره جدید خانه احزاب شدم بنابراین وضعیت حزب در کشور ما برقرار است و انوع تحزب نیز وجود دارد و در قانون اساسی در اصل ۲۶ نظارت بر احزاب تدوین شده است.
بنظر می‌رسید فعالیت حزبی در سال‌های اخیر بخصوص میان جوانان از جذابیت بسیار کمی برخوردار است؛ چرا احزاب قدرتمند ایران و بطور کلی تحزب به چنین وضعیتی دچار شده است؟
اگر تحزب را به معنای کل تشکل‌های منسجم با شیوه‌ها و ساختار‌ها و شاکله‌های متفاوت بیابیم مثلا سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را هم حزب بدانیم یا گروه‌ها و انجمن‌های اسلامی را هم حزب بدانیم به این معنا احزاب در جامعه ما فعال اند و همیشه هم فعال بوده اند، اما اگر معنای دقیق حزب مدنظر باشد مشخصا باز هم در ایران تعداد قابل توجهی حزب وجود دارد البته برخی تعدادشان محدود است و در فولکس واگن جا می‌گیرند، اما برخی نیز گسترده اند.
به نظر شما احزاب توانایی پاسخگویی به مطالبات جامعه را دارند؟ بعد از اتفاقات اخیر عده‌ای مطرح کردند که اگر احزاب کارآمد حضور داشتند مردم می‌توانستند مطالبات خود را بصورت مسالمت آمیز مطرح کنند.
من در کتب و نوشته‌های گوناگون این مسائل را بحث کرده ام مثلا حزب از دیدگاه امام، رهبری، شهید مطهری، آیت الله آملی و.. احزاب خوب و بد را دسته بندی کرده ام من سه کتاب عمده دارم یکی تحزب از نگاه علمی و تاریخی که اصلا مخالفین و موافقین احزاب چه می‌گویند و در دوران مشروطه و سپس دوران نهضت امام احزاب چه نقشی دارند کتاب دیگر آنچه باید از تشکل اسلامی بدانیم که تفاوت احزاب اسلامی با سایر تشکل هاست کتاب دیگر نیز تحزب آری، نه هست که سوال شما در این کتاب است که آیا اصولا باید حزب داشته باشیم یا خیر و آیا حزب قادر به پاسخگویی خواسته‌ها و درخواست‌ها هست یا خیر؛ شما ملاحضه می‌کنید که در نظام کمونیستی حزب همه چیز است، قوه قضاییه و ارتش و مجلس و دولت و اقتصاد در دست حزب کمونیست است اکنون هم در برخی کشور‌ها اینگونه است، در احزاب غربی اینطور نیست و احزاب متعدد اند و دو الی سه حزب وجود دارند که بیشتر منافع گروه‌های خاص را تامین می‌کنند و ظاهرا هم از مردم صحبت می‌کنند، اما مانند آمریکا دو حزب وجود دارد که توپ قدرت را به هم پاس می‌دهند و بیشتر منافع دارندگان قدرت را دنبال می‌کنند. در اسلام و نظام جمهوری اسلامی ولایی تحزب یک محدودیت خاص خود را دارد یعنی نمی‌تواند در قوه قضاییه باشد و مانند نظام کمونیستی رفتار نمی‌کند یا در نظام اطلاعاتی نیز احزاب حضور ندارند و فرمانده کل قوا، ولی امر است که افراد را در قوه قضاییه منصوب می‌کند، اما در دولت و مجلس احزاب می‌توانند حضور یابند در برخی از کشور‌ها همه فعالیت‌ها محدد به حضور در حزب است مانند آلمان که ضایع شدن حق کسانیست که یم خواهند انفرادی فعالیت کنند، اما در نظام اسلامی حق افراد محدود نمی‌شود که حتما در یک یا دو حزب نیرومند باشند این محدود کردن آزادی مردم است لذا در نظام اسلامی هم منفرد داریم هم تجمعات گوناگون و هم احزاب و حزب‌ها هم حاکم مطلق نیستند حاکمیت مطلق از آن خداست و، ولی فقیه هم توسط خبرگان مردم موظف است حاکمیت الله را تحقق بخشد بنابراین مبنا در حاکمیت اسلامی حاکمیت الله است و حاکمیت دین خدا و ارزش‌های الهی و انسانی است و این نیست که عده‌ای برای تقلید از غرب تصور کنند ما باید دو حزب داشته باشیم که قدرت را به هم پاس بدهند بقیه هم محدود شوند. در نظام اسلامی نوع تحزب مترقی و پیشرفته و ارزشمند است و اثرات خود را دارد موتلفه اسلامی نیز در زمان نهضت امام که ایشان موتلفه را تاسیس فرمودند نقش موثری داشت و همچنان دارد بنابراین ما در مسئله‌ی تحزب اسلامی به دنبال حاکمیت الله و تحقق آرمان‌های نظام بر اساس مبنا‌های اسلام هستیم.
حزب مطلوب بنظر شما دارای چه مشخصه‌هایی برای فعالیت در جمهوری اسلامی است و تفاوت موتلفه را دیگر احزاب را درچه می‌دانید؟
حزب موتلفه جریان اسلامی ولایی را محور دارد و مثل نهضت آزادی نیست البته نهضت آزادی از بین رفته است، اما بازماندگانشان شیوه لیبرال را دنبال می‌کنند یا برخی احزاب چپ هستند، اما حزب اسلامی نه چپ است نه راست و حزب ارزشی اسلامی است در نظام ما این نوع احزاب هم حضور دارند. جریان فقاهتی نیز غیر از جریان‌های دیگر است البته برخی مانند احمدی نژاد هم در آن‌ها حضور دارند، اما با برداشت‌های خودشان نه با برداشت‌های رهبری و فقه اسلامی به همین علت تفاوت‌هایی وجود دارد، اما چون در جمهوری اسلامی آزادی از هر جهت وجود دارد و در فعالیت جمعی و فردی و تشکیلاتی نیز وجود دارد در جریان‌ها افکار مختلف وجود دارد. اینکه گفته می‌شود کشور نیاز به تحزب دارد را راست می‌گویند و این یک تجربه عقلی است، نمایندگان مجلس وقتی منفرد وارد مجلس می‌روند یک سال آزمون و خطا می‌کنند تا بفهمند مجلس چیست، اما اگر از طریق حزب وارد مجلس شوند از آغاز می‌دانند چه کاری باید انجام دهند و هر سال از حضور در مجلس را با برنامه طی می‌کنند. یکی از عللی که مجلس فعلی دچار مشکلات است عدم حاکمیت تحزب بر آن است. انشالله در مجلس آینده اگر بتوانیم به عنوان یک جبهه متحد از همه دوستان انقلابی یک فهرست با برنامه ارائه کنیم مشخصا تاثیرات آن مجلس بسیار متفاوت است. یک مجلس حزبی متکی بر حزب است به شرطی که حزب اسلامی و با مبنا ارزشی باشد نه اینکه بگویند هر کسی از من است قبول است و هرکسی با ما نیست قبول نیست. آقای بهشتی می‌گفتند این احزاب طاغوت هستند و چه بهتر این طاغوت در مسیر اسلام نباشد امروز هم این احزاب را احزاب باندی می‌گویند که با باند بازی فعالیت می‌کنند.
تحولات یک ماه اخیر بنظر شما چه تفاوتی با اتفاقات سال‌های ۸۸-۹۶ و ۹۸ دارد؟ آیا این تحولات ناشی از عدم کارکرد احزاب است؟
جریان این دوره فتنه، غیر از ۸۸ است در آن سال میرحسین موسوی و لیبرال‌ها که دور او جمع شده بودند محور بودند در دوره‌های بعدی گروه‌های فتنه‌گر شلوغ می‌کردند در این دوره یک شبکه هدایت‌شده از خارج و فریب خورده و ساده‌لوح و عناصری ماجراجو که مردم هم نیستند این کار‌ها را می‌کنند مردم که نمی‌آیند شهر را آتش بزنند مردم ایران اصولا مردمی نیستند که بتوانند سر نیروی انتظامی را ببرند و این رفتار‌ها را انجام دهند ایرانی متمدن است و تمدن چند هزار ساله را پشت سر دارد این افراد عین یک ستون پنجم از سوی بیگانه هستند بنابراین می‌بینید که در این ناآرامی‌ها اصلا مسئله احزاب مطرح نیست.
