سفر نانسی پلوسی به ارمنستان؛ معمایی بزرگ برای مسکو و باکو و فرصتی برای تهران!
اکرم محمدی منش/ بین الملل تابناک: همزمان با تنش‌های فزاینده میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در منطقه قفقاز و مرز‌های شمالی ایران، نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به ایروان، پایتخت ارمنستان سفر و با مقامات این کشور دیدار و رایزنی کرد.
سفری که بازتاب و واکنش های متعددی به همراه داشته و بازیگران اصلی منطقه نیز واکنش های متفاوتی نسبت به آن بروز داده اند. در مهم ترین واکنش ها، جمهوری آذربایجان این سفر را محکوم کرد و به اظهارات پلوسی در رابطه با عدم تغییر مرزها واکنش تندی نشان داد.
بی تردید، سفر پلوسی به ارمنستان تاثیرات زیادی بر معادلات بازیگران منطقه و از جمله روسیه، ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه خواهد داشت. در همین رابطه، تابناک، در گفتگو با دکتر «حمیدرضا عزیزی»، پژوهشگر بنیاد علم و سیاست آلمان، به بررسی ابعاد و زوایای مختلف سفر پلوسی به ارمنستان پرداخته است.
تابناک: چه عواملی باعث شد پلوسی به ارمنستان سفر کند؟
به نظرم بیش از هر چیز، باید این سفر را در راستای روند تقابلی جدیدی که بین شرق و غرب شکل گرفته است، مشخصا آمریکا و اروپا در یک طرف و چین و روسیه در طرف دیگر، ارزیابی کرد. سفر پلوسی که در حال حاضر به ارمنستان انجام شده را به نحوی یک نوع امتداد سیاست می دانم که نشانه های آن در سفر او به تایوان آشکار شد؛ یعنی در هر دو مورد، مهمترین هدف آمریکا، یک نوع قدرت نمایی در حوزه های نفوذ سنتی آن دو قدرت شرقی یعنی چین و روسیه و از طرف دیگر افزایش فشار بر این دو کشور بوده است، چون می‌بینیم ارمنستان به طور سنتی به عنوان حوزه نفوذ روسیه شناخته می‌شود و به لحاظ جغرافیایی در منطقه ای قرار گرفته که روسها به آن خارجِِ نزدیک می‌گویند.
همینطور از بین سه کشور قفقاز جنوبی هم نزدیک ترین رابطه را به صورت سنتی با روسیه داشته اما در اوضاع کنونی، روسیه به واسطه بحران اوکراین به لحاظ نظامی تحت فشار قرار گرفته و از سوی دیگر، روسیه توان نسبی بازیگری در مقایسه با بازیگران جدیدتری مثل ترکیه و حتی اسرائیل را در قفقاز جنوبی از دست داده است. آمریکا می‌خواهد از این فرصت استفاده کرده و ارمنستان را از حوزه نفوذ روسیه خارج کند و به این ترتیب، هم به لحاظ ژئوپولیتیکی یک نوع سیاست مهار روسیه را پیش ببرد و هم به لحاظ دیپلماتیک و در عرصه بین‌المللی، نشان دهد که روسیه تا چه اندازه به لحاظ توانایی کنترل بر حوزه نفوذش ضعیف شده است.
این سفر هم جنبه ژئوپلیتیک و هم جنبه تبلیغاتی و دیپلماتیک خیلی قوی دارد؛ پس این جنبه اصلی سفر است. در عین حال، اهمیت لابی ارامنه در آمریکا را نباید نادیده گرفت. این لابی بسیار قوی است و همیشه قوی بوده و نشان می دهد در اوضاع کنونی، ارمنستان تا حد زیادی از روسیه ناامید شده است؛ برای اینکه نقش موثری را در پایان دادن به درگیری‌ها و حفظ منافع ارمنستان ایفا کند. به همین دلیل به سمت آمریکا متمایل شده است و به دلایلی که گفتم، آمریکا هم طبیعتا از این موضوع استقبال می‌کند.
تابناک: اهمیت سفر برای شخص پلوسی یا آمریکا چیست؟
حمیدرضا عزیزی: همانطور که عرض شد، از لحاظ فشار وارد کردن بر روسیه، اهمیت ژئوپلیتیکی و همینطور دیپلماتیک دارد. برای شخص پلوسی به نوعی تاکید بر جایگاه خود در قالب ساختار سیاسی آمریکا و بخصوص در سیاست خارجی این کشور است. به یاد ندارم حداقل در سال‌های گذشته و یک دهه اخیر، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، چنین نقش برجسته ای در سیاست خارجی آمریکا داشته باشد؛ بنابراین، این موضوع می‌تواند جدا از جنبه‌های شخصی ـ که ممکن است پلوسی برای خودش در نظر داشته باشد و خود را یک بازیگر قابل توجه در عرصه سیاست آمریکا جلوه دهد ـ نشانه ای از یک نوع تقسیم کار در حزب دموکرات باشد؛ برای اینکه دستاوردهای قابل قبول‌تر و قابل توجه‌تری را در عرصه سیاست خارجی برای دولت بایدن به ارمغان آورد، این جنبه هم مهم است و هم باید به آن توجه شود.
یک نکته در رابطه با بحث تقسیم کار بین دموکرات‌ها این است که باید توجه داشت، پلوسی نقشی را ایفا می‌کند که باید وزیر خارجه آمریکا ایفا کند. این نشان‌دهنده این است که آمریکا به حساسیت‌های موضوع آگاه است و نمی‌خواهد با فرستادن چهره‌های رسمی سیاست خارجی خود به جاهایی مثل تایوان یا ارمنستان، واکنش بیش از حدی را در طرف مقابل که روسیه و چین هستند، برانگیزد؛ اما در عین حال می‌خواهد، این کار را هم انجام داده باشد. لذا به رئیس مجلس نمایندگان، که به طور سنتی در این عرصه نقشی نداشته اما الان با توجه به بحث مانور رسانه‌ای که روی او انجام می‌شود، عملا در قامت یک وزیر خارجه ظاهر شده، متوسل می‌شود.
تابناک: اهمیت سفر برای ارمنستان و مناقشه این کشور با آذربایجان چیست؟ ممکن است این سفر معادلات را به نفع ارمنستان تغییر دهد؟
حمیدرضا عزیزی: در رابطه با اهمیتش برای ارمنستان، قطعا اهمیت زیادی دارد؛ به این دلیل که نماینده یک قدرت بزرگ جهانی یعنی آمریکا صراحتا از موضع ارمنستان دفاع می‌کند، بر ضرورت تغییر ناپذیری مرزها و پایان دادن به درگیری‌ها تاکید و در واقع یک نوع حمایت آشکاری را از ارمنستان در مقابل آذربایجان ابراز می‌کند؛ چیزی که ارمنستان به شدت دنبال آن بود که از روسیه کسب کند و نتوانست.
هرچند هنوز زود است که در این مورد قضاوت کرد، این می‌تواند آغاز نوعی چرخش به غرب در سیاست خارجی ارمنستان باشد. حال که نقش روسیه کمتر شده، از یک طرف فرانسه و از طرف دیگر، آمریکا در این عرصه‌ها فعال‌تر شدند؛ به همین دلیل، ممکن است ارمنستان، چرخش به غرب را در سیاست خارجه خود داشته باشد. در این مورد که تا چه حد می‌تواند روی زمین تاثیرگذار باشد، هنوز دشوار است که بشود با قطعیت نظر داد؛ به این دلیل که حمایتی که تا کنون آمریکا نشان داده، حمایت سیاسی بوده و شاید باعث شود آذربایجان ارزیابی دوباره ای در سیاست خود انجام دهد و تا زمانی که این حمایت سیاسی و دیپلماتیک به حمایت نظامی از طرف آمریکا تبدیل نشود، به نظر من، در بهترین حالت فقط می‌تواند برنامه های آذربایجان را به تاخیر بیندازد و نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. به همین دلیل هنوز در شرایط فعلی، چشم اندازی بر اینکه معادلات را حداقل به شکل اساسی به سمت ارمنستان تغییر دهد، نمی‌بینم.
تابناک: نگاه بازیگران منطقه به این سفر چیست؟ روسیه، ترکیه، ایران و خود آذربایجان؟
حمیدرضا عزیزی: در رابطه با نگاه بازیگران منطقه ای، طبیعتاً روسیه با حساسیت و با بدبینی این سفر را نگاه می کند، چون دلایل و پیامدهای اصلی این سفر به لحاظ معنایی که در رقابت قدرت‌های بزرگ دارد، برای روسیه کاملا آشکار است و اینکه روسیه به واسطه درگیری در بحران اوکراین در شرایطی نیست که بخواهد به شکلی که در گذشته بر کشورهای پیرامونی خود فشار وارد می‌کرد، بخواهد جلوی آنها را از چرخش به غرب بگیرد. این تناقض عجیبی را در سیاست خارجی روسیه ایجاد می‌کند. اگر این اتفاق بیفتد و این روند آمریکاگرایی و غرب گرایی در سیاست خارجی ارمنستان تثبیت شود، ممکن است دیگر کشورها هم به سمت آن بروند. روسیه در اوکراین با هدف جلوگیری از توسعه نفوذ غرب، یک عملیات نظامی را آغاز کرد و پیامدهای آن در مناطق نزدیک تر، مناطقی که به طور سنتی دقیقا در حوزه نفوذ روسیه بودند، برای روسیه آشکار شده است.
لذا در صورتی که این روند تثبیت شود، یک معمای ژئوپولیتیکی خیلی عجیبی را برای روسیه ایجاد خواهد کرد. در رابطه با ایران، اوضاع خیلی جالب است. ایرانی که اصولی مخالف توسعه نفوذ آمریکا در حوزه پیرامون خودش از خاورمیانه گرفته تا آسیای مرکزی و قفقاز و ... است، در این مورد خاص شرایطی شکل گرفته که منافع ایران و آمریکا با یکدیگر انطباق پیدا می‌کند. چیزی که امروز در کنفرانس مطبوعاتی پلوسی با همتای ارمنی خودش شاهد بودیم که بر تغییر ناپذیری مرزها تاکید کرد؛ دقیقا موضوعی که مقامات ایرانی هم بر آن تاکید می‌کنند؛ بنابراین، در اینجا نوعی همسویی جالب به وجود آمده است. طبیعتا ایران در این موضوع عملا از نقش آمریکا حمایت نخواهد کرد، ولی در صورتی که نقش آمریکا بتواند به شکلی تعریف شود که تغییری در معادلات ایجاد کند یا جلوی برنامه های آذربایجان را به خصوص برای ایجاد کریدور زنگزور و قطع ارتباط زمینی ارمنستان به ایران بگیرد، در آن صورت ایران از این موضوع استقبال خواهد کرد.
موضع ترکیه بیشتر در پیوند و در حمایت از موضع آذربایجان است و هر دوی اینها از این قضیه ناخشنود هستند؛ به این دلیل که شاید انتظار نداشتند آمریکا بخواهد این‌چنین مستقیم و آشکار از ارمنستان حمایت کند. در عین حال، به نظر من آذربایجان را کمی بیشتر به سمت روسیه سوق خواهد داد، در حالی که آذربایجان هم با یک معما روبه روست؛ آذربایجان در شرایط فعلی، از یک طرف دنبال برقراری روابط بهتر با غرب است، بخصوص اینکه گاز خود را به عنوان جایگزینی برای گاز روسیه صادر کند و از طرفی دیگر، اگر روند روابط ارمنستان و آمریکا به سطحی برسد که آذربایجان نیاز به موازنه سازی ببیند، چاره ای جز همکاری بیشتر با روسیه ندارد. لذا آذربایجان و به تبع آن ترکیه هم تا حد زیادی در این وضعیت معماگونه ای قرار گرفتند که شرایط را برایشان پیچیده کرده است.
بخواین یا نخواین کل زنگه زور و بخش بزرگی از ارمنستان خیالی به اذرایجان برمیگرده و شما نهایت میتونین چند ماهی عقب بندازیدش. 
| 
بچه کجایی اینقدر شجاعی، ایرانی که حتما" نیستی | کل قفقاز واسه ایران هست ! و خداوند حق را به حقدار می رساند | ما اذربایجانیهای ایران زنگه زور را پس خواهیم گرفت و هر کسی دخالتی کنه پوزه شو به خاک خواهیم مالید | چه قشنگ فارسی حرف میزنی | شب دراز و قلندر بیدار 
| دو تا پهپاد که از ترکیه گرفتن فرارهای گدشتشونو از یاد بردن در ضمن کل این ادعایی که داری باید به ایران برگرده قرارداد جدایی تموم شد و زمین های ایران باید به کشور اصلی بازگرده | زهی خیال باطل، چه بسا علیوف کُل جمهوری باکو رو هم از دست نده 
| آزربایجان پیروز استجانم به فدای خاک مقدسش
| انشاالله تمامی اراضی آذربایجان که ارمنستان جعلی هم جزعی از آن می باشددیر یا زود آزادخواهد شد و به صاحبان اصلی آن بازخواهد گشت. | به هر قیمتی شده زنگه زور و ایروان را به اذربایجان بر می گردانیم | به امید خدا آران بزودی به مام میهن ایران ملحق خواهد شد. | نژادپرستی دوره اش با مرگ هیتلر تموم شد بیدار شین | انشاالله آذربایجان و ارمنستان را با هم به خاک میهن عزیزمان ایران برمی گردانیم 
| آرزوهای قلبی‌تو نوشتی یا تحلیل درست و حسابی هم داری. به نظر میاد آرزوی قلبیت هستش و جنابعالی یا از تل‌آویو این پیام رو گذاشتی با اسم مستعار یا از کمپ اشرف تو آلبانی. | زهی خیال باطل | خود آذربایجان باید ضمیمه ایران بشه خخخ | 18.51 فاضت چیه ایروان مگه الکیه ؟ همون زنگه زورم ایران نمیزاره | خطاب به محمدرضا 18:22برادر تاریخ اما به ما میگه جمهوری آذربایجان جعلیه. چون تا همین دویست سال پیش هم اسمش آران بود و گنجه و شکی و لنکران و طالش شمالی. روسها در جهت منافع خودشان پس از تصرف 17 شهر قفقاز اینجا را
به آذربایجان تغییر نام دادند. قبل از آنهم که کلا برای 2500 سال جزئی از خاک ایران بود. اما ارمنستان از زمان اشکانیان و بعد از حمله اسکندر کشوری مستقل و اولین
کشور مسیحی دنیا بود و موضوع اتحادش با ایران و امپراتوری های رم و بیزانس یا همان روم شرقی عامل منازعه و جنگهای ایران و رومیان بود
| ناشناس 15:31 از شجاعتش باید بفهمی اهل کجاست! شیر بچه آذربایجان | 17.11 ایران و شوروی قراردادی امضا کردند که طی ان قرارداد ایران حق ادعایی بر مناطقی که از گلستان و ترکمنچای شده بودند نداشته باشد و اذربایجان هیچ حقی در قبال ایران ندارد یه ذره مطالعه کن | نانسی پلوسی پلوسش خرابه دیسک صفحه هم نداره 
خلاصه اینکه تمام این تحولات نهایتا به سود آذریابجان خواهد بود: در صورت گرایش ارمنستان به سوی آمریکا ایران دیگر مخالف تغییر در مرزها نخواهد بود و سه گانه روسیه-ترکیه-ایران به نفع آذربایجان موضع خواهد گرفت. بازنده اصلی ارمنستان خواهد بود چون همانند اوکراین و گرجستان خرس روسیه در اولین فرصت سراغ او خواهد رفت. | مگه خاله زنگ باز یه مسائل منطقه ایی و منافع ملی.بیایم به خاطر دشمنی با آمریکا یک مسیر استراتژیک را دو دستی تقدیم رقیبان منطقه ایی خودمان که در آینده به دشمنانشان تبدیل میشوند تقدیم کنیم.فکر نکنم سیاسیون ما بی تجربه باشند | آمریکا بخواد کی میخواد جلوشو بگیره دکتر؟ | شما سخت در اشتباه هستید هرگز هرگز ایران اجازه نخواهد داد باکو مرز را از بین ببره حتی جنگ هم خواهد شد. | این محمد و علی که کامنت گذاشته اند هر دو یکی بوده و از پانترکان شاغل می باشند | باشه تو راس میگی پس چرا الان داری میسوزی؟ | داداش خواب دیدی خیر باشه | اشتباه می کنی. در هر صورت ایران اجازه تغییر تو مرزها رو نمیده. چون مثل این می مونه که شاهرگ خودمون رو بزنیم. | بخواب ببینید که مرزها را به امثال ترکیه چترباز بدهیم | دقیقا، آینده منطقه دست تورکهاست | آن که امریکا را متهم به طرفداری از آذربایجان میکردند باید چشم خود را باز کنند و ببینند که سفر نانسی پلوسی به ایروان دقبقا ثابت می کند که واشنگتن هرگز کورکورانه از هیچ کشوری طرفداری نخواهد کرد | بشین سفر آمریکایی هیچ سودی برای ایران نداره. دل تون را با صابون آمریکا نسابید معمای بررگی درکارنیست اصلاًمعمانیست قضیه خیلی ساده است ارمنستان سالها خاک آذربایجان را به زوراشغال کرده بوداکنون آذربایجان تصمیم به رفع تجاوزدارد حامیان ارامنه درغرب وهمکیشان آنها میخواهندمانع شوندکه ارمنستان شکست بخورد یعنی درواقع مجبوربه رفع تحاوزگرددلذاابروبادومه وخورشید وفلک ودوست ودشمن همه جمعند که نکذارندآذری ها به حق قاتونی خودشان که تصاحب سرزمینهای اشغالیشان توسط ارامنه متحاوز است برسند درست مثل اشغال سرزمینهای فلسطینیان توسط اسرائیل درموردحمایت ازارمنستان علاوه برآن
حمایت غرب ازهمکیشانشان هم به اهمیت حمایت ازمتحاوز افزوده شده آذری ها تنها به خودشان وحمایت اندکی نیزازطرف ترکیه تکیه دارندولی ارامنه علاوه برحمایت همکیشان خود کاهاًاز حمایت همکیشان آذری هاهم بهره میبرند ! این معما است که بعلت تعصب زیادآنها وغرورکم اینها پدیدمیآید حامیان ولابی ارامنه دست بکارشده اندکه نگذارندآذری ها بحق خودشان برسند دراین موردروسیه وآمریکا هردوحامی تجاوزگربخاک آذربایجان شده اند پس معمائی نیست معما موقعی پیش میآیدکه طرف حق رابگیرند بدون تعصبات مذهبی بلکه فقط به خاطرانصاف وعدالت که معمولاًچنین نیست بنابراین قضیه راپیجیده نکنید
اصلا جای خوشحالی ندارد چند وقت دیگر پایگاه آمریکا در سیونیک را تحویل بگیرید این‌همه که ایران از روسیه و ترکیه وانگلیس ضربه خورد از آمریکا نخورده چرا بحث منافع ملی باشد باید با هر کشوری داد و ستد کرد آذری ها عزیز ملت ایران هستند ولی ترکیه همیشه دنبال نقشه شوم خود است | تحریم ها توسط ترامپ اصلیترین ضربه توسط یک گشور به ایران است بالاخره ارمنستان هم راضی میشه زنگه زور واگذار کنه به آذربایجان، تو این منطقه حرف اول و آخر را روسیه و تورکیه میزنن تکیه کردن به آمریکا کار کاملاً اشتباهی است. ارمنستان داره اشتباه میکنه، به جای تکیه بر توان داخلی و تقویت آن فریب آمریکا را میخوره که یک روزی به راحتی زیر پاشو خالی میکنه! کوریدور زنگه زور باید باز شود این به نفع همه است بخصوص نفع ما ایرانی‌ها چون به جای وابسته شدن به ارامنه به آذربایجان خودمان وابسته می‌شویم که این هزاران بار بهتر از ارمنستان است یاشاسین تورک میلتی | آره تو که حتما ایرانی هستی اقایان کشور اداره کن الان فرصت فرصت ایران هست حالا که باکو تل اویو وانکا بر علیه ماست امریکا با ارمنستان هست شماهم طرف ارمنستان را بگیرید تا هم مرز بهم نخوره هم به امریکا نزدیک وبه به ارمنستان نزدیکتر علی اف خط از کسی دیگر میگیره خودشو به چند پهپاد اسرائیل وانکارا فروخته میبنید که با شیعه های خودش چکار میکنه یه جاهای باید طرف امریکا بریم سیاست اینو میگه | !!به همین سادگی