بیش از یک موضوع بین ایران و آمریکا در وین باقی مانده است/ دستگاه دیپلماسی اطلاعی از سفر یک مقام ارشد منطقه‌ای به ایران ندارد/ تحولات جدیدی در مذاکرات ایران و عربستان رخ نداده است/ شورای عالی امنیت ملی مستقیم و بشخصه به اطلاع رسانی مذاکرات ورود نمی‌کند

بین الملل تابناک: سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دوشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.

وی در ابتدا ۲۰ فروردین سالروز ملی فناوری هسته‌ای را تبریک گفت و افزود: به رغم مضایق نظام سلطه بین‌المللی، جوانان کشورمان توانستند مرزهای دانش را در قلمرو ایران بزرگ گسترش دهند و این باعث افتخار همه ماست.

خطیب‌زاده بیان کرد: طی چند روز گذشته، امیرعبداللهیان در چارچوب دیپلماسی رمضان گفت وگوهایی با همتایان خود در کشورهای اسلامی از جمله وزرای خارجه عراق، عمان، کویت، قطر و امارات عربی متحده داشت و این روند در چارچوب دیپلماسی رمضان ادامه خواهد یافت. 

خطیب زاده در پاسخ به سوال تابناک مبنی بر اینکه روز گذشته رئیس جمهور اعلام کرد، شورای عالی امنیت ملی مرجع اطلاع رسانی در رابطه با مذاکرات هسته ای است و در این میان نقش وزارت خارجه چیست؟ عنوان کرد: شورای عالی امنیت ملی یعنی ۱۰ عضو حقیقی و حقوقی و رئیس جمهور اسلامی ایران، رئیس این شوراست و پنج وزیر و پنج عضو حقوقی هم عضو این شورا هستند. شورای عالی امنیت ملی مسئولیت این را دارد؛ یعنی مسئولیت کلیه وجوه در راهبری مذاکرات را دارد. شورای عالی امنیت ملی به شخصه برای اطلاع رسانی ورود نمی‌کند و راهبری کلیه امور مربوط به مذاکرات را برعهده دارد؛ وزارت خارجه مجری است؛ چه در داخل وین و چه در تهران.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره نامه نمایندگان مجلس به رئیس جمهور نیز اظهار داشت: صدای نمایندگان ملت در مذاکرات ۱۱ ماه گذشته همواره شنیده شده است. متنی نهایی نشده که درباره آن صحبت کنیم. با راهبردی شورای عالی امنیت ملی و اجرای وزارت خارجه خطوط قرمز طابق النعل بالنعل رعایت شده است.

وی خاطرنشان کرد:  اگر قرار بود خطوط قرمز را رد کنیم توافق چندین ماه قبل رخ داده بود.

خطیب زاده افزود: هنوز به نقطه‌ای نرسیدیم که طرف آمریکایی نشان دهد به تعهداتش عمل می‌کند. آمریکا تلاش می‌کند انرژی و وقت همه را مصروف این کرده که اجزا و عناصری از فشار حداکثری حفظ کند. آنچه برای ما اهمیت دارد، انتفاع اقتصادی و انتفاع مردم ایران از رفع تحریم‌هاست.

سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: تحت تاثیر کمپین‌ها و کارزارهای رسانه‌ای و اظهارات ضد و نقیض قرار نمی‌گیریم و منافع قطعی ملت ایران چراغ راهنمای ماست و نمی‌دانیم آیا به توافق می‌رسیم یا نمی‌رسیم، چون آمریکا هنوز اراده لازم برای رسیدن به توافق نشان نداده است.

وی در پاسخ به سؤالی درباره آزادسازی منابع ارزی ایران و سفر یک مقام ارشد به ایران در این خصوص خاطرنشان کرد: من بی اطلاعم از خبری که اشاره می‌کنید. دستگاه دیپلماسی اطلاعی ندارد و فردا سفری در دستورکار قرار ندارد. کره جنوبی بدهی قطعی از فروش نفت و میعانات گازی دارد که به ۸۰ میلیون ایرانی بدهکاری دارد و اقدام موثری برای بازپرداخت آنها صورت نداده است. این دوجانبه است و در چارچوب دوجانبه باید حل و فصل شود و گمانه زنی‌های رسانه‌ای نیز تایید نمی‌شود.

سخنگوی وزارت خارجه درباره تعلیق عضویت روسیه در شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز بیان کرد: حقوق بشر ارزش والایی است، ولی مسلم و روشن است که حقوق بشر نباید قربانی ملاحظات سیاسی شود و سازوکارهای ملل مختلف نباید مورد اغراض کشورهای خاص قرار بگیرد. بارها این سازوکارها مورد سوءاستفاده کشورهای غربی و آمریکا قرار گرفته است. شورای حقوق بشر باید وظایف خود را بدون توجه به این موضوعات دنبال کند. ایران به قطعنامه پیشنهادی کشورهای غربی رای منفی داد؛ از این بابت که جلوگیری کند از این‌که حقوق بشر قربانی اصلی این اقدامات سیاسی شود. این قطعنامه کاملا سیاسی  و برای سوءاستفاده از سازوکارهای ملل متحد برای پیشبرد اهداف سیاسی کشورهای غربی بوده است.  

وی درباره موج ایران هراسی در افغانستان و موج افغان هراسی در ایران نیز بیان کرد: ایران بیش از چهار دهه گذشته میزبان کریمانه ای بوده برای همسایگان و عزیزانش در افغانستان. بهترین شاهد برای این رفتار کریمانه و میزبانی محترمانه موج بلاانقطاعی از آوارگان افغانستانی است. همه ما در کنار خودمان اتباع افغانستانی را می‌بینیم که با ما زندگی و از تمامی یارانه‌ها و امکانات مردم ایران یکسان استفاده می‌کنند. متاسفانه برخی تلاش می‌کنند اینها نادیده گرفته شود و موج ایران هراسی را در افغانستان ایجاد و واقعیات را تبدیل به مجاز کرده و در ذهن و جان عزیزان در افغانستان منتقل کنند یا برخی در داخل ایران موج افغانستان هراسی ایجاد نمایند.

سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان باید به مسئولیت خود عمل کند. موج آوارگان به ایران نمی‌تواند ادامه یابد و مسئولیت بر دوش یک همسایه قرار بگیرد و هر چه ایران تلاش کند، ظرفیت‌های ما محدود است.

خطیب‌زاده درباره اظهارات مقامات آمریکایی درباره خروج نام سپاه پاسداران از لیست تحریم‌ها نیز بیان کرد: تمامی اجزای فشار حداکثری و عناصر آن باید برداشته شود. آنچه مانده بیش از یک موضوع بین ما و آمریکاست و محوریت آن این است که تمامی اجزای فشار حداکثری برداشته و انتفاع ملت ایران از برجام لحاظ شود. اینکه بایدن امروز یا فردا می‌خواهد تصمیم بگیرد و ... چیزی است که آمریکا باید به تاریخ جواب دهد. ما در چارچوب منافع قطعی ملت ایران عمل می‌کنیم.

وی درباره سفر اردوغان به ایران نیز عنوان کرد: روابط ایران و ترکیه بادوام بوده است و امن ترین و باثبات ترین مرز را در یکصد سال گذشته بین دو کشور تجربه کردیم. کشورهایی که اشتباه محاسباتی در ارتباط با رژیم اشغالگر قدس کردند بارها نتیجه آن را دیدند. این رژیم هیچ جا پا نمی‌‌گذارد مگر اینکه ناامنی با خودش ببرد. 

سخنگوی وزارت خارجه درباره این‌که ایران تا چه زمانی منتظر مذاکرات می‌ماند، نیز اظهار داشت: آنچه بین ما و اروپا گفت وگو شده، نهایی گشته است. بین ما و ۱+۴ و اتحادیه اروپا نکته‌ای نمانده و آنچه هست تصمیمات واشنگتن است که از طریق هماهنگ کننده برجام در حال انجام است. ابتکارات آخر خود را فرستادیم و به محض اینکه ایران و ۱+۴ پاسخی دریافت کنند همه عازم وین خواهیم بود.

وی همچنین گفت: پنجره فرصت تا ابد باز نیست.

خطیب‌زاده همچنین اعلام کرد که در خصوص ایران و عربستان تحول جدیدی رخ نداده و منتظر تاریخ هستیم و به محض اینکه تاریخ توافق شود اعلام خواهد شد و امیدواریم ریاض، عملی با پاسخ‌های اجرایی برای دور جدید گفت وگوها عازم بغداد شود.

خطیب‌زاده همچنین اعلام کرد که در خصوص ایران و عربستان تحول جدیدی رخ نداده و منتظر تاریخ هستیم و به محض اینکه تاریخ توافق شود اعلام خواهد شد و امیدواریم ریاض به صورت عملی با پاسخ‌های اجرایی برای دور جدید گفت وگوها عازم بغداد شود.

وی همچنین گفت: جزایر سه گانه ما در خلیج همیشه فارس ابوموسی و تنب بزرگ و کوچک جزو لاینفک و ابدی خاک ایران هستند و همیشه در خاک ایران بوده و تا ابد در خاک ایران خواهند بود. تکرار ادعاهای بی اساس تغییری در وضعیت حقوقی آن ایجاد نمی‌کند.

سخنگوی وزارت خارجه به کشورها توصیه کرد که دست از این بیانیه‌های ملال آور و تکراری بردارند.

این دیپلمات ارشد کشورمان درباره منشأ ریزگردها گفت که نهادهای تخصصی باید در خصوص منشأ این ریزگردها توضیح بدهند. اگر منشأ را در عراق بدانیم باید حواسمان باشد دیپلماسی آب ابعاد مختلفی دارد. 

وی گفت:‌ حجم بسیار زیادی از آبریز رودی مثل دجله در داخل عراق است. 

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره توافق کویت و عربستان در خصوص میدان نفتی و گازی آرش نیز اظهار داشت: وزارت نفت به عنوان مرجع تخصصی اعلام کرده که این حوزه نفتی مشترک است. بین ما و کویت مرزهای تحدید نشده‌ای وجود دارد که باید تحدید حدود شود. ایران اعلام کرده پیش از تحدید حدود نباید بهره برداری صورت بگیرد. یادداشتی به کویت دادیم که حقوق ایران محفوظ است و باید مشترک بهره برداری شود. کویت اعلام کرده آمادگی دارد برای تحدید حدود و این را مقدمه خوبی می‌دانیم.

خطیب‌زاده در پاسخ به پرسشی در مورد پیشنهادهایی که ایران به آمریکا داده است نیز گفت: در خصوص موضوع پیشنهادهای ایران روشن است که درباره جزییات آن نمی‌توانم صحبت کنم. آنچه برای ما روشن است اینکه آمریکا نمی‌تواند مشکلات دوجانبه را از طریق برجام حل کند. برجام و گفت‌وگوهای وین صرفا برای اطمینان از بازگشت اطمینان بخش و تضمین شده آمریکا به تعهداتش در برجام است و آمریکا بداند در این مسیر می‌تواند اقدامات خود را پیگیری کند و هر چه بیش از آن زیاده خواهانه است.

سخنگوی وزارت خارجه درباره ممنوعیت کشت مواد مخدر در افغانستان نیز اظهار داشت: ایران به عنوان کشوری که در خط مقدم قاچاق مواد مخدر بوده خسارات زیادی را متحمل شده و شهدای زیادی را داده و از ممنوعیت کشت مواد مخدر استقبال کرده و اتفاق خوبی است و ایران آمادگی دارد و رسما آمادگی خود را به اطلاع هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان رسانده است و آمادگی داریم برای کشت‌های جایگزین که کمی از این مشکلات کم کنیم.

خطیب‌زاده درباره دریافت تضمین‌ها از آمریکا نیز بیان کرد: نمی‌توانید اجزای مقوم یک توافق را زیر پا بگذارید. آنچه گفتیم برای آمریکا کاملا روشن است تمامی اجزای فشار حداکثری که با هدف از بین بردن فرصت توافق تعبیه شده‌اند و مانع انتفاع ملت ایران از منافع برجامی هستند باید برداشته شوند. ما ترکیبی از تضامین را از روز اول با طرف‌های مختلف به اشتراک گذاشتیم و ترکیبی از تضامین اقتصادی، حقوقی و سیاسی و تضمین ذاتی که در برجام و فعالیت‌های خودمان طراحی کردیم و هیچکدام نمی‌تواند گزینشی باشد. تضامین به صورت ترکیبی گفت‌وگو شده و یکی دو موضوع در حال گفت‌وگوست.

سخنگوی وزارت خارجه درباره غنی سازی گفت: ما عضو ان.پی.تی و پادمان هستیم و تمامی مقررات پادمان را با دقت اجرا می‌کنیم و بازرسان آژانس در داخل ایران حضور دارند. کلیه فعالیت‌های ما صلح آمیز است و به آژانس اعلام می‌شود. در چارچوب نیازها و پادمان هر کاری که نیاز داشته باشیم انجام می‌دهیم. برجام فراتر از ان.پی.تی بود. به عنوان عضو مسئول ان.پی.تی مسؤولانه تا به امروز عمل کردیم.

وی در پاسخ به سؤال سی.ان.ان درباره اظهارات اروپایی‌ها در خصوص سپاه پاسداران گفت: درباره کدام اروپایی‌ها صحبت می‌کنید و نمی‌دانم منابع سی. ان . ان چیست. ایران در نقطه‌ای هست که منافع خود را به دقت تشخیص می‌دهد تمام پایه‌های مقوم منفعت ملت ایران از رفع تحریم‌ها باید لحاظ شود و تمامی اجزای فشار حداکثری که آمریکا اعمال کرده که فشار حداکثری ادامه یابد باید برداشته شود. موضع و منطق و استدلالات ما روشن است. 

سخنگوی وزارت خارجه همچنین گفت: احتمال دارد در یکی از روزهای پایانی این هفته، وزیر خارجه عراق به تهران بیاید. در داخل عراق تلاش می‌کنیم نقش تسهیل کننده داشته باشیم. سفیر جدید ایران تعیین شده و به زودی به عراق می‌رود.

وی همچنین گفت: در اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی بحث حج عمره طرح شد و من هم ترغیب کردم عربستان تلاش کند این حوزه به خوبی برگزار شود. به عنوان دستگاه دیپلماسی از هیچ تلاشی فروگذار نخواهیم کرد که این کار به سامان بیفتد. 

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی اظهار داشت: مذاکرات ما با جمهوری آذربایجان در موضوعات مختلف در جریان بوده است.

وی درباره تحولات کنونی پاکستان نیز بیان کرد: ما به سازوکارهای دموکراتیک و قانونی مندرج در قوانین پاکستان و به انتخاب‌های نمایندگان مجلس پاکستان احترام می‌گذاریم و روابط ایران و پاکستان در بالاترین سطح پیگیری شده و مطمئنم در آینده در همین چارچوب ادامه خواهد یافت.

خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سؤالی اظهار داشت: قطعنامه ۲۲۳۱ قطعنامه الزام آور بین‌المللی است و براساس نگاه حقوقی برجام را به عنوان سند الزام آور معرفی کرده است و آمریکا گردن کشانه با این‌که عضو دائم شورای امنیت است آن را نقض کرده و مدام نقض می‌کند. برجام زنده است و در اتاق اورژانس و احیاست. اگر قرار بود درباره منطقه و دیگر موضوعات مذاکره کنیم مذاکرات اینقدر با دقت جلو نمی‌رفت.

وی درباره افغانستان هراسی و ایران هراسی گفت: این‌ها طراحی‌هایی است که می‌خواهند به ما بباورانند. تروریسم نه دین دارد نه ایدئولوژی و نه ملیت و نه قیافه، شکل و جنسیت.