آخرین وضعیت دعوای حقوقی بر سر فیلم «قهرمان» اصغر فرهادی

پس از آنکه هالیوود ریپوتر از صدور منع تعقیب برای مستندی سخن به میان آورد که اصغر فرهادی را برای فیلم «قهرمان» متهم سرقت ادبی کرده بود، این مستندساز نیز از صدور قرار مجرمیت از سوی بازپرس پرونده و ارجاعی این پرونده به دادگاه خبر داد؛ موضوعی که با واکنش وکیل فرهادی همراه شد و او در بیانیه اعلام کرد دو شکایت از فرهادی از جمله درخواست این مستندساز برای دریافت منافع مالی «قهرمان» منع تعقیب خورده و شکایت سرقت ادبی نیز با توجه به آنکه بازپرس شکایت را به هیات کارشناسی نفرستاده و مستقیماً تشخیص داده، در این مسیر قرار گرفته و باید دادگاه درباره آن تصمیم بگیرد.

به گزارش «تابناک»؛ هالیوود ریپتور با اشاره به صدور قرار منع تعقیب از سوی بازپرسی برای شکایت اصغر فرهادی از آزاده مسیح زاده که مدعی سرقت ادبی از مستندش برای فیلم «قهرمان» شده بود، گزارش داد: «دادگاه ایران آزاده مسیح‌زاده را در دعوای افترای اصغر فرهادی بی‌گناه دانست اما دادگاه تهران همچنان باید در مورد دعوای سرقت ادبی مسیح‌زاده علیه فرهادی رأی دهد که در آن آزاده مسیح ‌زاده ادعا می‌کند اصغر فرهادی ایده‌ی درام برنده‌ی جشنواره کن یعنی فیلم قهرمان را از مستند او دزدیده است.

آزاده مسیح‌زاده، دانشجوی سابق اصغر فرهادی که این کارگردان ایرانی برنده‌ی دو جایزه اسکار را به سرقت ایده‌ی فیلم جدیدش، قهرمان، از مستند خود متهم کرده بود، از سوی دادگاه ایران از اتهام افترا تبرئه شد. فرهادی پس از آن که مسیح‌زاده به‌طور علنی مدعی شد که طرح داستانی فیلم قهرمان مستقیماً از مستند دو سر برد، دو سر باخت(۲۰۱۸) او گرفته شده، از مسیح‌زاده شکایت کرده بود. مسیح‌زاده در واکنش به این اقدام علیه فرهادی دادخواست دعوی سرقت ادبی داد.

دادگاه ایران اکنون شکایت فرهادی برای افترا را رد کرده و گفته است که «شواهد کافی» برای اثبات ادعاهای کارگردان مبنی بر اینکه مسیح‌زاده عمداً با ادعاهای سرقت ادبی خود سعی در صدمه زدن به شهرت این کارگردان را داشته، وجود ندارد. فرهادی همچنان می‌تواند به این حکم اعتراض کند. اگر مسیح‌زاده مجرم شناخته می‌شد، احتمالاً با مجازات تا دو سال زندان و همچنین ۷۴ ضربه‌ی شلاق مواجه می‌شد.

دادگاه هنوز درباره‌ی دعوای ادعای سرقت ادبی مسیح‌زاده رأی نداده است و مشخص نیست که آیا تبرئه‌ی مسیح‌زاده بر دادخواست او علیه فرهادی تأثیر خواهد گذاشت یا خیر.

پرونده‌ی سرقت ادبی بر شباهت‌های بین طرح مستند دو سر برد، دو سر باخت و فیلم قهرمان تمرکز دارد. هم مستند و هم فیلم بلند، داستان مردی در مرخصی از زندان بدهکاران است که به طور تصادفی با یک کیف پول حاوی سکه‌های طلا برخورد می‌کند. اما وقتی سعی می‌کند آن‌ها را بازگرداند، همه چیز پیچیده می‌شود و این مرد در کانون یک کمپین رسانه‌ای قرار می‌گیرد که امیدوار است تصویرش را از خلافکار سابق به نیکوکار فداکار تبدیل کند. در سال ۲۰۱۴ در ایران مسیح‌زاده در کارگاه مستندسازی اصغر فرهادی درباره‌ی فیلم خود تحقیق کرد و آن را پروراند.

فرهادی به نوبه‌ی خود تمامی ‌اتهامات را رد می‌کند و مدعی است که به طور مستقل در مورد داستان اصلی که مستند مسیح‌زاده بر اساس آن ساخته شده، تحقیق کرده است.

در صورتی که دادگاه، فرهادی را به جرم سرقت ادبی از مستند دو سر برد، دو سر باخت مجرم تشخیص دهد، او ممکن است مجبور شود «کلیه‌ی درآمد حاصل از نمایش فیلم قهرمان چه در سینماها چه آنلاین» را به مسیح‌زاده بدهد. این فیلم که سال گذشته در کن اکران شد و جایزه‌ی بزرگ هیئت داوران را از آن خود کرد، (به طور مشترک) حدود دو و نیم میلیون دلار از اکران بین‌المللی سینما کسب کرد. قهرمان به طور اختصاصی از سرویس اینترنت آمازون پرایم پخش می‌شود.

سیح‌زاده که از طریق واتسپ در ایران تماس گرفته است به هالیوود ریپورتر گفت: «اصلا خوشحال نیستم. فقط خیالم راحت شد. خوشحال نیستم چون برای آقای فرهادی به عنوان استاد احترام زیادی قائل بودم. گاهی اوقات، فکر می‌کنم از ابتدا نباید موضوع را علنی می‌کردم.»

البته گزارش هالیوود ریپورتر دقیق نیست، چرا که بازپرس (قاضی تحقیق» را دادگاه اشتباه گرفته شده و یا تاکید شده اگر فرهادی در دادگاه محکوم شد ممکن است مجبور شود تمام درآمد این فیلم را به شاکی بدهد که چنین نیست و با تجه به اینکه حتی در صورت محکومیت فرهادی، او به سرقت ایده و داستان متهم خواهد شد و نه حتی فیلمنامه، دادگاه «جریمه مالی» محدود برای او در نظر خواهد گرفت و در بهترین حالت، دستمزد عرف یک فیلمنامه به شاکی تعلق می‌گیرد.

بیانیه وکیل اصغر فرهادی: برای دو مورد از سه شکایت، قرار منع تعقیب صادر شد

از سویی دیگر وکیل اصغر فرهادی درباره احکام صادر شده و پرونده‌ حقوقی فیلم «قهرمان» بیانیه‌ای را صادر کرد. در این بیانیه آمده است:

«در پی انتشار برخی اخبار در خصوص پرونده حقوقی فیلم «قهرمان»، چند نکته را جهت استحضار افکار عمومی به اطلاع می‌رسانم:
به دنبال طرح سه شکایت علیه فیلم «قهرمان» با عنوان نقض حقوق مؤلف و ادعای سهیم‌شدن در کلیه درآمدهای داخلی و خارجی فیلم از سوی خانم مسیح زاده و همچنین شکایت زندانی شیرازی با این ادعا که داستان فیلم قهرمان به حیثیت ایشان لطمه وارد کرده است، بازپرس محترم پرونده در قرار صادره مورخ ۲۳ اسفند سال ۱۴۰۰ شکایت خانم مسیح‌زاده در خصوص سهیم‌شدن در درآمدهای فیلم و همچنین شکایت زندانی شیرازی را نپذیرفته و در این خصوص قرار منع تعقیب صادر و هر دو شکایت را رد کرده است.

در خصوص اتهام «نقض حقوق مولف»، همچنان که در لوایح دفاعیه و با ذکر مستندات و ارائه نظرات اساتید برجسته دانشگاه در حوزه حقوق مؤلف و نظر کارشناسی کانون کارگردانان در مورد این پرونده و نمونه‌های پرشمار مشابه داخلی و خارجی مطرح گردید، آن میزان از ابعاد زندگی زندانی شیرازی که در فیلم قهرمان با برداشتی آزاد مورد استفاده قرار گرفته، دارای وصف «افشاشدگی» بوده و به دلیل انتشار اخبار آن در رسانه‌های جمعی (به عنوان نمونه دو لینک خبر مربوط به این رخداد واقعی در پی‌نوشت این مطلب قرار داده شده که مربوط به دو سال قبل از ساخت مستند است.) در مالکیت عمومی (Public Domain) قرار داشته و هیچکس نمی‌تواند مدعی مالکیت آن باشد. اما علیرغم تاکید ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی کیفری و رویه قضایی دادسرای فرهنگ و رسانه در پرونده‌های مشابه، که به جهت رسیدگی‌های فنی، دعاوی تخصصی حوزه فرهنگ و سینما به کارشناسان متخصص این حوزه ارجاع می‌گردد، بازپرس محترم، با تلقیِ سینما به عنوان موضوعی «عرفی» و نه تخصصی، پرونده را به کارشناسی ارجاع نداده و بدون جلب نظر کارشناسان حوزه سینما و حقوق مولف، راساً اقدام به صدور قرار نموده‌اند.

با توجه به آن که قرار صادره به منزله حکم نهایی دادگاه نیست و بخشی از روند رسیدگی محسوب و در ادامه‌ی فرآیند رسیدگی، پرونده ابتدا در دادگاه کیفری دو و سپس در دادگاه تجدیدنظر مورد رسیدگی مجدد قرار می‌گیرد، امید است در طول رسیدگی پرونده در مراحل بالاتر، با ارجاع موضوع به کارشناسی و جلب نظر تخصصیِ اساتید و خبرگان حوزه حقوق مولف، قرار موصوف نیز نقض گردد.

با احترام
کاوه راد
وکیل آقای اصغر فرهادی

https://www.magiran.com/article/2486125
روزنامه جام‌جم/خبر تاریخ سوم‌ اردیبهشت ۱۳۹۱

http://www.titronline.ir/vdcf.tdjiw6dtxgiaw.html?txt
سایت خبری تیترآنلاین/خبر تاریخ سوم اردیبهشت ۱۳۹۱»

به نظر می‌رسد این پرونده مسیر طولانی حقوقی را در پیش دارد، چرا که بعید است طرفین به رای دادگاه بدوی نیز رضایت دهند و احتمالاً این دعوای حقوقی تا دادگاه تجدیدنظر نیز تداوم یابد و در این مسیر بعید نیست پرونده برای تکمیل دوباره به دادسرا بازگردد که اگر این اتفاقات رخ دهد، دعوای ‌پیش‌رو چندان کوتاه نخواهد بود.