در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر چه اتفاقی می‌افتد؟

چهارچوب چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر در شرایطی در فاصله هشتاد روز تا برپایی این رویداد مشخص شد که شاهد تغییرات چندانی در ساختار این رویداد نیستیم و گمان می‌رود تغییرات به دوره آینده این جشنواره موکول شده، اما تغییر برخی جزئیات، قابل تامل بود و دست‌کم در ترکیب فیلم‌های حاضر در این رویداد تاثیرگذار خواهد بود.

به گزارش «تابناک»؛ چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر به دبیری مسعود نقاش زاده، از ۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۴۰۰ در تهران بر پا خواهد شد؛ رویدادی که همچنان توانسته جایگاهش را به عنوان مهم‌ترین رویداد فرهنگی حفظ کند. پایان چهارمین دهه این رویداد، جنبه نمادین دارد و از این منظر نگاهی ویژه به این دوره است و شاید در همین راستا در مقررات این دوره از جشنواره که به تازگی اعلام شد، دو گروه برنامه در «بخش‌های فرهنگی» و «بخش‌های رقابتی» گنجانده شده است.

بخش‌های فرهنگی مشتمل بر بخش گنجینه‌های سینمای ایران شامل نمایش منتخبی از بهترین فیلم‌های دوره‌های گذشته جشنواره فیلم فجر، همایش‌های علمی سینمای ایران، نشست‌های مطبوعاتی سینمای ایران، بزرگداشت و نکوداشت سینماگران ایران است. اغلب این بخش‌ها در دوره‌های پیشین نیز برپا بوده و بخش متاوت، نمایش بهترین فیلم‌های سی و نه دوره پیشین جشنواره فجر است که مشخص نیست در کاخ جشنواره انجام خواهد شد و برای عموم مخاطبان سینما خواهد بود.

در بخش‌های رقابتی نیز، مسابقه فیلم‌های سینمای ایران (سودای سیمرغ)، مسابقه فیلم‌های مستند سینمایی و مسابقه فیلم‌های کوتاه داستانی سه بخش اصلی است و تنها تغییر رخ داده، در این بخش است: «فیلم‌ها در هیچ‌یک از رویدادها، جشنواره‌ها و بازار‌های سینمایی داخلی و خارجی به نمایش درنیامده باشند.» که با این رویکرد شماری از فیلم‌های سینمایی که در ماه‌های اخیر در جشنواره‌های بین المللی حضور داشته‌اند یا در ماه‌های پیشین در این رویداد‌ها حضور خواهند داشت، از این فرصت محروم خواهند شد.

همچنین در مقررات تاکید شده فیلم‌ها باید در هیچ ‌یک از سامانه‌های نمایش عمومی (اعم از سالن‌های سینما، شبکه‌های تلویزیونی، تلویزیون‌های اینترنتی، شبکه نمایش خانگی، سامانه‌های نمایش درخواستی، یا سایر پلتفرم‌های نمایش اینترنتی)، هیچ‌گونه نمایشی نداشته باشند و در واقع نمایش اول در این بخش نیز مورد تاکید قرار گرفته است. این رویکرد در حالی در پیش گرفته شده که به واسطه شیوع کرونا، فیلم‌های باکیفیت کم‌شماری تولید شده‌اند که انتخاب ۲۲ فیلم از میان آن‌ها برای بخش سودای سیمرغ بسیار دشوار است.

برای این دوره از جشنواره به صراحت تاکید شده در صورت عدم ارائه نسخه نهایی فیلم تا تاریخ مقرر (۲۵ دی ۱۴۰۰) به دبیرخانه جشنواره، نام فیلم از فهرست متقاضیان شرکت در جشنواره خارج و فیلم یا فیلم‌های رزرو هیأت انتخاب، با نظر دبیر جایگزین خواهد شد که البته باید دید این مقررات رعایت خواهد شد یا همچون دوره‌های پیشین به نفع ورود برخی فیلم‌ها نادیده انگاشته خواهد شد؟ نکته قابل توجه اینکه تاکید شده جدول نمایش فیلم‌های بخش مسابقه سینمای ایران در تاریخ ۲۶ دی اعلام خواهد شد و بر اساس این جدول، سامانه فروش بلیت فیلم راه‌اندازی خواهد شد.

هیچ جایزه‌ای در بخش رقابتی به طور هم‌ارزش میان دو یا چند اثر تقسیم نمی‌شود و در واقع در این دوره از جشنواره جایزه مشترکی در کار نخواهد بود. اقدام مهمی که در جشنواره جهانی فیلم فجر رعایت شده و همچون همه جشنواره‌های معتبر جهان، دبیر انتخاب کننده فیلم‌ها بود، همچنان در جشنواره ملی رعایت نشده و این دوره از جشنواره نیز هیات‌های انتخاب و داوری خواهد داشت.

با وجود آنکه با حذف نگاتیو و برخی فرآیند‌های فنی، فاصله گذاری میان فیلم‌های سینمایی و ویدیویی ممکن نیست، این قاعده اشتباه از دوره‌های پیشین برجای مانده و تاکید شده فیلم اول فیلمی است که توسط کارگردانی ساخته شده که برای اولین بار یک فیلم سینمایی داستانی را با اخذ پروانه ساخت سینمایی و مجوز‌های قانونی از سازمان سینمایی، کارگردانی کرده و پیش از آن هیچ فیلم سینمایی از وی به نمایش عمومی درنیامده باشد؛ بنابراین شماری از فیلم‌ها که فاقد این پروانه هستند، حتی با وجود کیفیت بالا، شانس حضور در جشنواره چهلم را نخواهند داشت.

سیمرغ بلورین بهترین فیلم، جایزه ویژه هیأت داوران، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین فیلمنامه اقتباسی، بهترین بازیگرِ نقش اصلی زن، بهترین بازیگرِ نقش اصلی مرد، بهترین بازیگرِ نقشِ مکملِ زن، بهترین بازیگرِ نقشِ مکملِ مرد، بهترین فیلمبرداری، بهترین تدوین، بهترین موسیقیِ متن، بهترین صدا (صدابرداری، صداگذاری)، بهترین طراحیِ هنری (صحنه و لباس)، بهترین چهره‌پردازی، بهترین جلوه‌های ویژه میدانی، بهترین جلوه‌های بصری، بهترین فیلم پویانمایی، بهترین فیلم اول سینمایی، بهترین فیلم مستند سینمایی، بهترین فیلم کوتاه داستانی، سیمرغ زرین بهترین فیلم از نگاه ملی، فیلم برگزیده تماشاگران مجموع جوایز این دوره است که تغییری نسبت به دوره‌های پیشین نکرده است.

با این اوصاف تقویم زمانی جشنواره چهلم به این ترتیب خواهد بود:

بیستم آبان ۱۴۰۰؛ آغاز ثبت نام فیلم‌ها و آثار متقاضی حضور در سامانه جشنواره

سی ام آبان ۱۴۰۰؛ پایان ثبت نام فیلم‌ها و آثار متقاضی حضور در سامانه جشنواره

پنج آذر ۱۴۰۰: آخرین مهلت تحویل نسخه نهایی فیلم‌های کوتاه متقاضی به دبیرخانه جشنواره

ده آذر ۱۴۰۰؛ شروع بازبینی فیلم‌های متقاضی حضور در جشنواره

بیست و نهم آذر ۱۴۰۰؛ آخرین مهلت تحویل نسخه نهایی فیلم‌های مستند به دبیرخانه جشنواره

سی آذر ۱۴۰۰؛ آغاز بازبینی و داوری فیلم‌های مستند متقاضی حضور در جشنواره

پنجم دی ۱۴۰۰؛ اعلام اسامی حداکثر ۲۲ فیلم راه‌یافته به بخش مسابقه سینمای ایران

پانزده دی ۱۴۰۰؛ پایان بازبینی و داوری فیلم‌های مستند متقاضی حضور در جشنواره

بیست و پنجم دی ۱۴۰۰؛ آخرین مهلت تحویل نسخه نهایی فیلم (DCP) | اعلام اسامی فیلم‌های برگزیده

بیست و ششم دی ۱۴۰۰؛ اعلام جدول نمایش فیلم‌های بخش مسابقه سینمای ایران

بیست و هشتم دی ۱۴۰۰؛ بارگذاری جدول نمایش در سامانه‌های فروش و اختصاص بلیت

سی دی ۱۴۰۰؛ آزمایش و آماده سازی سامانه‌های فروش بلیت

اول بهمن ۱۴۰۰؛ آغاز اختصاص بلیت به صاحبان آثار، صنوف سینمایی و رسانه‌های تخصصی ۱/۱۱/۱۴۰۰

چهارم بهمن ۱۴۰۰؛ پایان اختصاص بلیت به صاحبان آثار، صنوف سینمایی و رسانه‌های تخصصی ۴/۱۱/۱۴۰۰

پنجم بهمن ۱۴۰۰؛ آغاز فروش بلیت برای تماشاگران سینمای ایران

هشتم بهمن ۱۴۰۰؛ پایان فروش بلیت برای تماشاگران سینمای ایران

دوازدهم بهمن ۱۴۰۰؛ آغاز نمایش فیلم‌های جشنواره فیلم فجر

پانزده بهمن ۱۴۰۰؛ داوری آثار تبلیغات سینمای ایران

بیست و دوم بهمن ۱۴۰۰؛ مراسم اختتامیه جشنواره فیلم فجر و اهدای جوایز

با توجه به قرار دادن اهدای جوایز بخش تبلیغات جشنواره در اختتامیه، به نظر می‌رسد فرض بر عدم برپایی افتتاحیه برای جشنواره چهلم گذاشته شده است. همچنان نمایش فیلم‌های سینمایی با توجه به شرایط شیوع کرونا، با سه سناریو در نظر گرفته شده که در سخت‌ترین سناریو، فیلم‌ها فقط برای داوران به نمایش درخواهد آمد. در سناریوی میانی برای داوران، سینماگران و اهالی رسانه شاهد نمایش فیلم‌ها خواهیم بود. در سناریوی دیگر نیز در صورتی که کرونا فروکش کرده باشد، فیلم‌ها علاوه بر داوران، سینماگران و اصحاب رسانه، برای تماشاگران نیز به نمایش درخواهد آمد.