نکات مهم درباره تغذیه نوزاد با شیرخشک : مزایا و معایب

اگر تصمیم گرفته باشید که نوزادتان را با شیر خشک تغذیه کنید، حتماً سؤالات گوناگونی در این باره دارید. بهترین شیر خشک از میان برندهای موجود در بازار کدام است؟ استفاده از شیر خشک‌های معمولی ایرادی ندارد؟ آیا شیر خشک بر پایه سویا بهتر از شیر خشک تهیه شده از شیر گاو است؟ در این مقاله نکات مهمی را درباره تغذیه نوزاد با شیر خشک می‌خوانید.

انواع اصلی شیر خشک

شیر خشک‌های تجاری باید به تأیید سازمان غذا و دارو و سازمان بهداشت رسیده باشد. شیر خشک دارای سه نوع کلی است:

• شیر خشک بر پایه پروتئین شیر گاو: اکثر شیر خشک‌های نوزادان با شیر گاوی تهیه می‌شود که به گونه‌ای تغییر داده شده است که شبیه به شیر مادر شود تا حاوی مقدار متعادلی از مواد مغذی باشد و هضم آن آسان‌تر شود. اکثر نوزادان با مصرف شیر خشک بر پایه شیر گاو مشکلی پیدا نمی‌کنند، اما بعضی نوزادان مانند نوزادان دچار حساسیت به پروتئین‌های شیر گاو باید انواع دیگری از شیر خشک را مصرف کنند.
• شیر خشک بر پایه سویا: اگر می‌خواهید پروتئین‌های حیوانی را از رژیم غذایی فرزندتان حذف کنید، شیر خشک بر پایه سویا می‌تواند گزینه مناسبی باشد. همچنین شیر خشک بر پایه سویا برای نوزادان دچار عدم تحمل یا حساسیت به لاکتوز یا شیر خشک برپایه شیر گاو نیز مناسب است ـ لاکتوز کربوهیدراتی است که به طور طبیعی در شیر گاو وجود دارد. البته نوزادانی که به شیر گاو حساسیت دارند، ممکن است به شیر سویا نیز حساسیت داشته باشند.
• شیر خشک با پروتئین هیدرولیز شده: این نوع شیر خشک حاوی پروتئین‌هایی است که به صورت جزئی یا گسترده تجزیه یا هیدرولیز شده است، به همین دلیل پروتئین‌های موجود در این نوع شیر خشک کوچک‌تر از پروتئین‌های موجود در شیر خشک بر پایه شیر گاو و شیر سویا است. شیر خشک با پروتئین هیدرولیز شده برای نوزادانی مناسب است که نمی‌توانند شیر خشک تهیه شده از شیر گاو یا شیر سویا را تحمل کنند. شیر خشک هیدرولیز شده گسترده می‌تواند برای نوزادان دچار حساسیت به پروتئین مناسب باشد.  

همچنین شیر خشک‌های ویژه نیز برای نوزادان نارس یا مبتلا به عارضه‌های خاص در دسترس است.

انواع شیر خشک بر حسب روش آماده‌سازی

شیر خشک‌ها بر حسب روش آماده‌سازی به سه نوع زیر تقسیم‌بندی می‌شود، می‌توانید بهترین گزینه را با توجه به بودجه و راحتی مصرف انتخاب کنید:

• شیر خشک پودری: شیر خشک پودری از دو نوع دیگر ارزان‌تر است. هر پیمانه شیر خشک پودری را باید با آب مخلوط کنید و به نوزاد بدهید.
• شیر خشک مایع تغلیظ شده: این نوع شیر خشک را نیز باید با آب مخلوط کنید.
• شیر خشک فوری: مصرف شیر خشک فوری از دو نوع دیگر آسان‌تر است، چون نیازی به مخلوط کردن با آب ندارد. البته شیر خشک فوری از بقیه شیر خشک‌ها گران‌تر است.

حتماً دست‌ها را قبل از آماده‌سازی شیر خشک بشویید، شیر خشک را دقیقاً طبق دستورالعمل تهیه کنید و توصیه‌های مربوط به روش نگهداری شیر خشک را رعایت کنید.

اهمیت خرید شیر خشک‌های غنی شده با آهن

خرید شیر خشک‌های غنی شده با آهن مهم است، چون اکثر نوزادان، به ویژه در هفته‌های اولیه زندگی برای رشد و نمو به آهن نیاز دارند. اگر فرزندتان از شیر مادر تغذیه نمی‌کند، مصرف شیر خشک غنی شده با آهن آسان‌ترین روش برای تأمین مواد مغذی مورد نیازش است.

شیر خشک اصلاح شده

بعضی شیر خشک‌ها با افزودن اسید دوکوزاهگزائنوییک (DHA) و اسید آراشیدونیک (ARA) اصلاح شده‌اند. این ترکیبات اسیدهای چرب امگا ـ 3 هستند که در شیر مادر و بعضی مواد غذایی مانند ماهی و تخم مرغ وجود دارند. نتایج بعضی مطالعات حکایت از آن دارد که افزودن DHA  و ARA  به شیر خشک به رشد مغز و بینایی نوزاد کمک می‌کند، اما پژوهش‌های دیگر چنین فوایدی را درباره شیر خشک‌های اصلاح شده اثبات نکرده است.

به علاوه بسیاری از شیر خشک‌های نوزادان حاوی پری‌بیوتیک‌ها و پروبیوتیک‌ها است ـ این ترکیبات به حضور باکتری‌های سالم و مفید در روده کمک می‌کند. تولیدکنندگان سعی می‌کنند با افزودن پری‌بیوتیک‌ها و پروبیوتیک‌ها نوزادان را از مزایای ایمنی که از مصرف شیر مادر به دست می‌آید، برخوردار کنند. مطالعات اولیه نویدبخش است، اما مزایای بلندمدت مصرف این ترکیبات هنوز مشخص نیست.

اگر از مناسب بودن مصرف شیر خشک‌های اصلاح شده مطمئن نیستید، با پزشک اطفال مشورت کنید.

اهمیت تاریخ انقضا شیر خشک

شیر خشکی را که تاریخ مصرف‌اش گذشته است به هیچ وجه نخرید و مصرف نکنید، چون نمی‌توانید از کیفیت شیر خشک تاریخ مصرف گذشته مطمئن باشید.

کودکان تا چند سالگی باید شیر خشک مصرف کنند؟

معمولاً توصیه می‌شود که شیر خشک تا یک سالگی مصرف شود و پس از آن مصرف شیر کامل تا دو سالگی ادامه داده شود ـ با این حال بهتر است از متخصص اطفال در این باره راهنمایی بگیرید. مصرف شیر کم‌چرب یا بدون چربی قبل از دو سالگی توصیه نمی‌شود، چون فاقد چربی یا کالری‌های کافی برای کمک به رشد مغز در ماه‌های اولیه زندگی است.

شیرخشک برای کم کاری تیروئید

منظور از کم‌کاری تیروئید این است که غده تیروئید مقدار کافی از چند هورمون مهم را تولید نمی‌کند، در نتیجه بدن انرژی را آهسته‌تر مصرف می‌کند و فعالیت شیمیایی یا متابولیسم سلول‌ها کند می‌شود. نشانه‌های اولیه کم‌کاری تیروئید مادرزادی در نوزادان به شرح زیر است:

• یرقان (زردی پوست یا چشم‌ها)؛
• خواب طولانی یا مکرر در حدی که غیرعادی باشد؛
• یبوست؛
• ایجاد شدن یک لکه نرم بزرگ روی ملاج (سر)؛
• بزرگ و متورم شدن زبان؛
• ضعیف و شل شدن تون عضلانی؛
• پف کردن دور چشم‌ها؛
• رشد کند یا نامناسب؛
• سردی و رنگ‌پریدگی پوست و
• بزرگ شدن شکم و بیرون زدن ناف.

کودکان مبتلا به کم‌کاری تیروئید مادرزادی در صورت درمان نشدن، دچار ناتوانایی‌های ذهنی دائمی خواهند شد. این کودکان بی‌اشتها هستند و از مشکلات تنفسی رنج می‌برند.

برای درمان کم‌کاری تیروئید در نوزادان بسیار مهم است که هورمون تیروئید را طبق دستور پزشک به فرزندتان بدهید.

اگر کودک کوچک‌تر از آن است که بتواند قرص را ببلعد یا بجود، قرص را پودر کنید و آن را با مقدار کمی آب، شیر خشکی که بر پایه سویا نباشد یا شیر مادر ترکیب کنید. دقت کنید که کودک تمام مخلوط را بخورد. بعضی قرص‌های هورمون تیروئید راحت‌تر از بقیه در مایعات حل می‌شود، بنابراین اگر حل کردن قرص برای‌تان سخت بود، از پزشک بخواهید که قرصی با حلالیت بهتر را تجویز کند.

بعضی شیر خشک‌ها، به ویژه شیر خشک‌های بر پایه سویا، داروها و مکمل‌های معدنی مانند کلسیم و آهن از جذب شدن داروی تیروئید جلوگیری می‌کند. با پزشک درباره روش و زمان دادن مکمل‌ها یا داروها به نوزاد در زمان مصرف هورمون تیروئید مشورت کنید.

منبع: سایت دکتر نسرین دوامی متخصص نوزادان و کودکان https://drdavami.com

انتهای رپرتاژ آگهی/