مربي رهبر تيم است. او بايد مهارتها و ويژگيهاي لازم براي رهبري گروه را داشته باشد تا بتواند اعضاي گروه را به سمت هدف مورد نظرهدايت كند. رفتار رهبري عامل تعيين كننده در ميزان انسجام بازيكنان است يعني اين كه مربيان ورزشي ميتوانند با تغييرات در رفتارهاي خود همبستگي گروهي بازيكنان را افزايش دهند.
به گزارش ايسنا، "رابطه بين ابعاد رفتار رهبري مربيان با انسجام گروهي و عملكرد تيمهاي حاضر در مسابقات ليگ برتر فوتبال نوجوانان ايران (1385)" عنوان تحقيقي است كه توسط نبي شمسايي، نادر خاني، بهرام يوسفي به انجام رسيده است.
در بخشي از اين تحقيق آمده است:
وقتي گروهي از افراد براي رسيدن به هدفي تلاش ميكنند، اغلب كسي به عنوان مدير و رهبر مسووليت گروه را به عهده ميگيرد. اين فرد بايد مهارتها و ويژگيهاي لازم براي رهبري گروه را داشته باشد تا بتواند اعضاي گروه را به سمت هدف مورد نظر هدايت كند. در ورزش اين نقش به عهده مربي است و اوست كه كار رهبري بازيكنان را برعهد دارد و رهبري كارآمد وي نقش مهمي بر عملكرد تيم خواهد داشت.
انجام موفقيت آميز هر كار گروهي مستلزم وجود همبستگي در بين اعضاي گروه است، در ورزش و به ويژه ورزشهاي گروهي مانند ساير گروهها و سازمانها شرط لازم براي تحقق هدف مشترك، داشتن وحدت و انسجام گروهي است كه بيترديد مربي تيم كه وظيفه رهبري بازيكنان را برعهده دارد، دراين زمينه نقش كليدي دارد.
تيمهاي موفق ورزشي اغلب داراي صفتي برجسته هستند كه آنها را از تيمهاي ناموفق جدا ميسازد و آن مديريت و رهبري موثر فعال و شايسته است. سازگاري ميان مربي و ورزشكار از انسجام درون گروهي ناشي ميشود. ارتباطات در مسيري غيرمستقيم با ميزان انسجام درون گروهي همراه ميشود. افزايش ارتباط بين مربي و ورزشكاران ابعاد اجتماعي و انسجام تيم را محكمتر ميكند.
اين پژوهش از نوع تحقيقات همبستگي است.
جامعه آماري اين پژوهش، ورزشكاران شركت كننده در مسابقات فوتبال ليگ برتر نوجوانان كشور درسال 1385 بودند كه شامل تيمهاي ذوب آهن اصفهان، سپاهان اصفهان، زاگرس جوانرود، فولاد خوزستان، استقلال اهواز، شهرداري انديمشك و خيبر خرم آباد بودند.
نتايج حاصل از اين پژوهش نشان ميدهد، مربيان در استفاده از ابعاد رفتار رهبري، بيشترين فراواني را به رفتارهاي بازخورد مثبت و آموزشي و كمترين مقدار آن را به رفتار مستبدانه اختصاص دادهاند.
اين نتايج گوياي اين مطلب است كه از ديدگاه بازيكنان، مربيان بيشتر بر اعطاي پاداش و تشويق بازيكنان و همچنين آموزش مهارتها، تكنيكها و تاكتيكها و اجراي تمرينات تاكيد دارند و تا حدودي به بازيكنان اجازه ميدهند در تصميمگيريها شركت كنند. همچنين نتايج حاصل از پژوهش نشان ميدهد، ميزان رفتار دموكراتيك مربيان تا حدودي پايين است. اين مطلب احتمالا ناشي از آن است كه در تمام موارد مربيان به بازيكنان اجازه دخالت نميدهند و اين موضوع نيز به احتمال بسيار مربوط به شيوههاي تمريني و اتخاذ راهبرد لازم براي مسابقات است.
در مورد ارتباط بين رفتارهاي رهبري با انسجام گروهي (كل)، انسجام تكليف و انسجام اجتماعي، نتايج پژوهش ارتباط مثبت و معنيداري را بين رفتارهاي رهبري آموزشي، بازخورد مثبت و حمايت اجتماعي و انسجام گروهي و نيز ارتباط منفي و معني داري را بين رفتار مستبدانه با انسجام گروهي نشان ميدهد، همچنين نتايج پژوهش مشخص ميسازد، رفتار دموكراتيك رهبري، رابطه زيادي با انسجام تكليف بازيكنان ندارد، در حالي كه بين رفتار دموكراتيك مربيان با انسجام اجتماعي و انسجام گروهي بازيكنان رابطه معنيدار اما منفي وجود دارد. اين نتايج پيشنهاد ميكند كه مربيان براي رسيدن به بيشترين هماهنگي و انسجام در بين بازيكنان، بهتر است از سبكي از رفتار استفاده كنند كه در آن رفتار آموزشي، بازخورد مثبت و حمايت اجتماعي درسطح بالايي گنجانده شده باشد و از سبك رفتار مستبدانه پرهيز شود. همچنين از رفتار دموكراتيك كمتر استفاده شود.
همبستگي مثبت و بالاي به دست آمده بين رفتارهاي رهبري آموزشي، بازخورد مثبت و حمايت اجتماعي با ميزان انسجام گروهي، انسجام تكليف و انسجام اجتماعي نشان ميدهد، استفاده مربيان از اين رفتارها از طرفي باعث جذابيت و علاقه ورزشكاران به نوع ورزش و مهارت و يادگيري هرچه بيشتر مهارتهاي فردي (انسجام تكليف) را افزايش ميدهد و ازطرفي ديگر باعث جذابيتهاي بيشتر در بين اعضاي گروه (انسجام اجتماعي) ميشود، همچنين تمايل گروه را براي باهم ماندن، به دنبال اهداف و مقاصد گروه افزايش ميدهد.
از طرف ديگر همبستگي منفي بالا بين انسجام گروهي و رفتار مستبدانه رهبري و همبستگي منفي بين رفتار دموكراتيك رهبران و انسجام گروهي نشان ميدهد، مربيان در همه حال نبايد از يك گونه رفتار استفاده كنند، بلكه آنها بايد شرايط و حالات ورزشكاران و حتي مسابقات و نحوه تمرينات را در نظر داشته باشند و با بازيكنان با توجه به شرايط رفتار كنند. به طور كلي به نظر ميرسد مربيان در اين مورد بايد رفتاري ميانه بين رفتار دموكراتيك و رفتار مستبدانه داشته باشند يعني اين كه مربيان به بازيكنان اجازه دهند در جلسات و تصميم گيريها شركت كنند، اما تصميم نهايي بايد با مربيان باشد.
رفتار رهبري عامل تعيين كننده در ميزان انسجام بازيكنان است يعني اين كه مربيان ورزشي ميتوانند با تغييرات در رفتارهاي خود همبستگي گروهي بازيكنان را افزايش دهند.
همچنين نتايج حاصل از پژوهش نشان ميدهد، انسجام در تيمهاي موفق و ناموفق اختلاف معني داري با يكديگر دارد. اين دو نتيجه بيانگر اين است كه در ورزشهاي گروهي كه بازيكنان با هم كنش متقابل دارند، انسجام ميتواند يكي از عوامل تعيين كننده در ميزان موفقيت تيمها باشد. البته بنا به پژوهشي كه اسلاتر و سوئل (1994) انجام دادند، انسجام گروهي و عملكرد تيم رابطه چرخشي دارند؛ يعني اين كه در بعضي مواقع عملكرد خوب موجب انسجام ميشود و در واقع ديگر انسجام ميتواند در موفقيت تيمي عامل موثر باشد.
متن كامل اين تحقيق در نشريه پژوهش در علوم ورزشي شماره 22 آمده است.