بديهي است كه سر پرستي و مراقبت از فرزندان تا زماني كه بتوانند از عهده مسووليتها و امور خود برآيند بر عهده والدين است. والدين تمام سعي خود را ميكنند تا در حد توان خود چيزي براي بچهها كم نگذارند. البته ناگفته نماند كه در چند سال گذشته اكثر خانوادهها توجه ويژهاي نسبت به امور فرزندان نشان ميدهند در صورتي كه در گذشته چنين نبود. البته اين كه اين امر خوب است و فوايدي براي بچهها دارد يا خير در موضوع بحث ما نيست. اما هستند والديني كه بيش از حد خرج فرزندان ميكنند و به عبارتي هر چه فرزندان ميخواهند در اختيارشان قرار ميدهند.
ما در ابتداي بحث 7 سوال از شما ميپرسيم تا مشخص شود آيا شما هم جزو آن دسته از والديني هستيد كه بيش از حد خرج ميكنيد يا خير؟
1 ـ اگر فرزند شما چيزي بخواهد همين امروز برايش ميخريد يا منتظر ميشويد تا آخر هفته يا مناسبتي مانند جشن تولدش برسد و در آن روز آن را به او ميدهيد؟
2 ـ اگر فرزندي بالاي 7 سال داريد آيا خودتان آنچه را كه فكر ميكنيد به دردش ميخورد برايش ميخريد يا اينكه از او ميپرسيد به چه چيزي نياز دارد؟
3 ـ آيا اگر از دستگاههايي مانند تلفن همراه يا رايانه استفاده ميكند هزينه كارت يا اشتراك آن را بدون هيچ سوالي ميپردازيد يا اينكه براي استفاده از آن سقف و حدي در نظر ميگيريد؟
4 ـ آيا به دليل اينكه همسايگان و دوستانتان جشن تولد مفصلي براي فرزندشان گرفتهاند شما هم يك جشن حسابي براي فرزندتان ميگيريد يا خير؟
5 ـ آيا در اتاق فرزندتان آنقدر اسباب بازي و وسايل شخصي وجود دارد كه ديگر در اتاق فضاي خالي وجود ندارد؟
6 ـ آيا وقتي به خريد ميرويد فرزندتان اجازه دارد هر چه ميخواهد بردارد بدون اينكه به قيمتش توجهي كند يا اينكه اولويت و حدي براي خريد وجود دارد؟
7 ـ آيا شما بسيار بيش از آنچه براي خود هزينه ميكنيد خرج فرزندتان ميكنيد؟
اگر به بيش از 2 سوال بالا پاسخ بله دادهايد بايد بگوييم كه شما جزو آن دسته از والديني هستيد كه بيش از حد خرج فرزندانتان ميكنيد.
شما اختيار درآمد و خرج كردن خود را داريد اما بايد به نكاتي نيز توجه داشته باشيد:
چنانچه بيش از حد براي فرزندتان خرج كنيد به نفع او نيست. زيرا نهايتا حدي براي خرج كردن وجود دارد و هرگز نميتوانيد تمام خواستههاي فرزندتان را در تمام مراحل زندگي برآورده سازيد و در آن زمان هر دوي شما احساس نامطلوبي خواهيد داشت.
در ضمن از آنجايي كه شما از احتياجات خود براي او ميگوييد هرگز به اندازه كافي احساس رضايت و شادي نخواهيد كرد زيرا همواره تحت فشار هستيد. البته از نظر بسياري افراد خرج كردن زياد يك ارزش محسوب ميشود اما موضوع اين است كه رقم دقيقي براي اين خرج كردن وجود ندارد و هر كس با توجه به درآمد خود خرج ميكند. در ضمن بسياري از هزينههاي ضروري هستند كه بدون اطلاع قبلي پيش ميآيند و اگر افراد بيش از حد خرج كنند ديگر پساندازي براي اين گونه هزينهها نميماند و فرد از نظر فكري هرگز آرامش ندارد و همين عدم آرامش موجب ميشود به اندازه كافي شاد نباشد. يكي ديگر از راههايي كه وجود دارد تا ببينيد آيا بيش از حد خرج ميكنيد يا خير اين است كه از خود بپرسيد: اگر حالا در دهه 30 سالگي عمرم هستم، آيا يك دهم از درآمدم را براي بازنشستگي كنار گذاشتهام يا خير؟
اين يكدهم چنانچه در دهه چهارم يا پنجم باشيد به 15 درصد ميرسد و چنانچه اين كار را كردهايد، پس براي خانواده و فرزندانتان به اندازه كافي خرج ميكنيد و جاي نگراني نيست.
فرزندان چه ميتوانند بكنند
يكي از راههاي كنترل هزينهها اين است كه مسووليت بيشتري از نظر مالي به فرزندان بدهيم.
اما اينكه اين مسووليت دادن از چه سني شروع شود بايد گفت از 6 سالگي و وقتي فرزندان به مدرسه ميروند.
شما يك مقدار معين پول توجيبي به فرزندتان ميدهيد و او براي يك هفته بايد مسووليت هزينههاي خارج از منزل و در مدرسهاش را بپذيرد. در 8 سالگي ميتواند برخي از خريدهاي خود را انجام دهد و در 12 سالگي ميتواند براي پول توجيبياش برنامهريزي كند تا چيزهاي مورد علاقهاش را بخرد. حتي اگر قرار باشد چند هفته پولش را پسانداز كند. در 16 سالگي بايد بتواند با پولي كه به او ميدهيد لباسهايش را خريداري كند. به اين ترتيب او ميآموزد كه چگونه پولش را صرف اولويتها كند و چگونه با قيمتهاي مناسب و نه زياد بالا خريد كند.
پس از اتمام مدرسه نيز فرزندان ميتوانند در كنار ادامه تحصيل مشاغل نيمهوقت بگيرند و هزينههاي اضافي خود را با كار كردن تامين كنند. اينكه به هر فرزندي چقدر پول توجيبي بدهيد بستگي به سن او و وضعيت فكري و مديريتي او دارد، اما آنچه اهميت قابل ملاحظهاي دارد، اين است كه اگر پول توجيبياش تمام شد نبايد دوباره به او پول بدهيد. هيچ ايرادي ندارد، اگر چند روزي پول نداشته باشد. به اين ترتيب ياد ميگيرد كه دفعه بعد با مديريت و برنامهريزي بهتري پولش را خرج كند.
به موارد غيرضروري توجهي نكنيد. گاهي اوقات با وجود اينكه براي والدين مشكل است لازم است به فرزندان نه بگوييم. از اينكه برخي مخارج غيرضروري براي فرزندان را انجام نميدهيد، احساس ناراحتي و گناه نكنيد. زيرا وقتي شما با مديريت خوب و به جاي خود مخارج را تنظيم ميكنيد، نتيجهاي بهتر براي همه اعضاي خانواده در پي دارد تا اينكه صرفا به تمام نيازهاي بعضا غيرمنطقي يك نفر در خانواده پرداخته شود و نيازهاي سايرين و مصالح كلي خانواده مورد توجه قرار نگيرد.