واكنش علامه طباطبایی به آثار دكتر شريعتي

هفته نامه «پنجره» در شماره اخیر خود سند منتشر نشده‌ای درباره نظر علامه طباطبایی در مورد نوشته‌های مرحوم شریعتی منتشر نموده است:

نوشته‌هاي ايشان اشتباه و غير قابل قبول است

(سند شماره 1)
شماره گزارش: 321/21هـ
تاريخ گزارش: 15/5/1336
موضوع: ارسال اعلاميه
اخيرا ضمن بررسي مراسلات پستي به يک نامه که از انگلستان به آدرس آيت‎ ا... طباطبايي پست شده بود مظنون، لذا نسبت به جمع‎آوري آن اقدام گرديد.

نظريه شنبه: عين پاکت جهت بررسي و هرگونه اقدام به پيوست تقديم مي ‎گردد.

نظريه دوشنبه: پاکت مذکور حاوي دو اعلاميه به امضاي مسلمانان خارج از کشور و اتحاديه انجمن‎هاي اسلامي دانشجويان اروپايي مي‎باشد که مفاد اعلاميه‎هاي مذکور يکي در انتقاد از اعمال عباس مصباح‎زاده نماينده مذهبي آيت‎ا... گلپايگاني در لندن مي‎باشد و دومي در مورد فوت دکتر علي شريعتي.

(سند شماره 2)
پنج برگ فتوکپي نظرخواهي و پاسخ آقايان حاج سيد کاظم شريعتمداري، حاج سيدعلي علامه‎خاني اصفهاني، حاج سيد محمدحسين طباطبايي و جعفر صبوري درباره مطالعه کتاب‎هاي علي شريعتي که در کاشان به دست آمده به پيوست ايفاد مي‎ گردد.
ارزيابي: خبر صحت دارد.
گيرندگان: دفتر ويژه اطلاعات.

حضرت آيت‎ ا... علامه حاج سيد محمدحسين طباطبايي(دام ظله)
با تقديم سلام مفتخراً و محترماً به عرض آنحضرت مي‎رساند. اخيرا در تهران شايع کرده‎اند نعوذ با... حضرتعالي نوشته‎هاي علي شريعتي را تأييد کرده و فرموده‎ايد کوچکترين ايرادي در آن ديده نمي‎شود. استدعا دارم بذل توجهي فرموده براي روشن شدن حقايق و نجات عده‎اي از ضلالت نوشته‎اي مرقوم بفرماييد.
حاج حسين...

بسمه تعالي
اين‎جانب نوشته‎هاي دکتر شريعتي را هرگز تصديق نکرده و چنين سخني به احدي نگفته‎ام و نوع مطالب ايشان اشتباه و طبق مدارک ديني اسلامي غيرقابل‎قبول مي‎باشد.

مناقشه ميان آنهايي كه خود را حامي و پيرو دكتر علي شريعتي دانسته، با آنهايي كه در سپهر فكري ديگري زيست داشته و خلاف باورهاي وي مي‎پنداشتند، حكايتي بس طولاني دارد كه به نظر مي‎رسد آتش آن هرگز فروكش نكند. برخي وي را يگانه تئوريسين انقلاب اسلامي دانسته كه محرك اقشار مختلف مردم بوده است. چنين باوري كه اغراق را حتي به نوع مرگ ايشان تسري داده و موجب شده تا هرگز پرده از واقعيت آن كنار نرود، معكوسي هم داشت؛ آنجايي كه يك‎باره وي را تكفير كردند و نقش شريعتي را منكر شدند. در تاريخ معاصر، البته بودند انديشه‎ورزاني كه راه تعديل و ميانه در پيش گرفتند و دكتر شريعتي را نه به عرش بردند و نه بر فرش زدند.

در اين بين و در آن دوران، نظر انديشمنداني چون علامه طباطبايي از اهميت وافري برخوردار بوده است، چراكه بسياري از طلبگان و دانشجويان حكمت و معرفت اسلامي، نظر وي را در اين وادي فصل‎الخطاب مي‎دانستند. در چنين اوضاعي بود كه شايبه‎اي تأييد نظرات دكتر شريعتي از سوي وي در محافل علمي دهان به دهان شد كه موجب نگراني برخي آگاهان شد؛ اما واكنش آن مرحوم موجب شد تا تمام بحث‎ها پايان بگيرد.

علامه طباطبايي بر اين باور بود كه آثار دكتر شريعتي صرف‎نظر از ارزشي كه داشته و دارد، با اشكالاتي اساسي مواجه است. در حقيقت، ايشان نيز ضعف انديشه‎هاي شريعتي را در اسلام‎شناسي آن مي‎داند كه موجب مي‎شود تا نگاهي ماركسيستي و چپ را در غالب سخنان و نوشتارهاي وي بيابيم.