در اظهارات پارلمانی ۷ نوامبر، تاکایچی ظاهراً از سیاست «ابهام راهبردی» ژاپن نسبت به جزیرهٔ خودگردان تایوان دور شد و مطرح کرد که حمله به تایوان می‌تواند به «وضعیتی تهدیدکننده برای بقا» تبدیل شود که به ژاپن اجازه خواهد داد از حق دفاع جمعی استفاده کند.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، ژاپن روز دوشنبه ۲۵ آبان اقداماتی برای کاهش تنش فزاینده با چین بر سر تایوان انجام داد. این موضوع زمانی رخ داد که پکن از شهروندانش خواسته سفر به این کشور همسایه شرق آسیایی را متوقف کنند.
این اختلاف پس از آن تشدید شد که سانائه تاکایچی، نخست‌وزیر جدید ژاپن، این ماه به قانونگذاران این کشور گفت در صورت حمله چین به تایوان که بقای ژاپن را تهدید کند، واکنش نظامی امکان‌پذیر است.
در اظهارات پارلمانی ۷ نوامبر، تاکایچی ظاهراً از سیاست «ابهام راهبردی» ژاپن نسبت به جزیرهٔ خودگردان تایوان دور شد و مطرح کرد که حمله به تایوان می‌تواند به «وضعیتی تهدیدکننده برای بقا» تبدیل شود که به ژاپن اجازه خواهد داد از حق دفاع جمعی استفاده کند.
اظهارات او با رویه دولت‌های گذشته در خودداری از بحث عمومی درباره چنین سناریویی به منظور عدم تحریک پکن، که این جزیره خودگردان را بخشی از خاک خود می‌داند، تفاوت داشت.
اظهارات او خشم چین را برانگیخت؛ کشوری که تایوان را جزئی از قلمرو خود می‌داند و حق تصرف آن را در آینده — حتی از طریق زور — برای خود قائل است.
در مواجهه با انتقاد‌ها و هشدار‌های پکن، تاکایچی که به‌طور گسترده‌ای به عنوان فردی سخت‌گیر در قبال چین شناخته می‌شود، از پس‌گرفتن اظهاراتش امتناع کرد، هرچند گفت آنها «فرضی» بوده‌اند و از تکرار اظهارات مشابه در آینده خودداری خواهد کرد.
ماساآکی کانای، مقیم وزارت خارجه ژاپن که مسئول امور آسیا و اقیانوسیه است، برای دیدار با همتای چینی خود، لیو جینسونگ، وارد پکن شد. شبکه کیودو روز دوشنبه ویدیویی از این دیدار پخش کرد.
رسانه‌ها گزارش دادند انتظار می‌رود آقای کانای توضیح دهد که سیاست امنیتی ژاپن تغییر نکرده و از چین بخواهد از اقدامات خدشه‌دار به روابط دو طرف خودداری کند.
تایوان تنها در حدود ۱۱۰ کیلومتری (۶۸ مایلی) غربی‌ترین جزیره ژاپن، یوناگونی، واقع شده که نزدیک به مسیر‌های دریایی است که توکیو برای حمل و نقل انرژی به آن متکی است. ژاپن همچنین میزبان بزرگترین تمرکز قدرت نظامی آمریکا در خارج از این کشور است.
هیروکازو ماتسونو، دبیر کل کابینه ژاپن، در یک نشست مطبوعاتی در پاسخ به سوالی درباره سفر آقای کانای گفت: «کانال‌های مختلف ارتباطی باز است.»
او گفت: «ما درخواست محکمی از طرف چینی کرده‌ایم تا اقدامات مناسب را انجام دهد» و افزود که هشدار سفر با تلاش‌ها برای ترویج روابط راهبردی و سودمند متقابل ناسازگار است.
با این حال، وزارت خارجه چین در پکن گفت لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، برنامه‌ای برای دیدار با خانم تاکایچی در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ در آفریقای جنوبی ندارد.
مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین، در یک نشست مطبوعاتی گفت در عوض، ژاپن باید اظهارات «نادرست» خود را پس بگیرد.
ویلی لای، رئیس‌جمهور تایوان، در گفت‌و‌گو با خبرنگاران در نیو تایپه، شهر خواهر پایتخت، گفت چین در حال انجام یک «حمله چندجانبه» به ژاپن است.
او افزود: «من از جامعه بین‌المللی می‌خواهم که به توجه نزدیک خود ادامه دهند و همچنین از چین می‌خواهم که خویشتن‌داری کند و رفتاری در خور یک قدرت بزرگ را نشان دهد، نه اینکه به یک دردسرساز برای صلح و ثبات منطقه تبدیل شود.»
با این حال، کنجی مینمورا، پژوهشگر ارشد موسسه کانن برای مطالعات جهانی، گفت تنش ممکن است برای ماه‌ها ادامه یابد.
او گفت: «چین می‌داند که تاکایچی نمی‌تواند اظهارات خود را پس بگیرد، بنابراین درخواست او برای انجام این کار برای حل اختلاف نیست، بلکه برای افزایش فشار بر ژاپن است.»
صنعت گردشگری و خرده‌فروشی آسیب دید
این اختلاف با اظهارات خانم تاکایچی در ۷ نوامبر (۱۶ آبان)، یک هفته پس از دیدار او با شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین و توافق برای پیگیری روابط باثبات، شعله ور شد.
هنگامی که سناِه تاکایچی، نخست‌وزیر تازه‌برآمدهٔ ژاپن و اولین رهبر زن این کشور، برای نخستین‌بار با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، دیدار کرد، گفته بود که می‌خواهد رابطه‌ای «دوجانبه و سودمند» دنبال کند و همچنین «پیوند‌های شخصی‌شان را عمیق‌تر کند.»
شی هم در این دیدار گفته بود: «از آنجا که ژاپن و چین شرکای مهمی هستند، توسعهٔ بلندمدت، باثبات و سالم روابط دوجانبه با انتظارات مشترک هر دو ملت و همچنین جامعهٔ بین‌المللی هم‌راستا است.»
یک روز بعد از سخنان نخست وزیر ژاپن درباره تایوان، «ژن» کنسول چین در اوساکا در پستی در «اکس» که اکنون حذف شده، نوشت «گردن کثیفی که خودش را جلو می‌آورد باید زده شود.»
ژاپن سفیر چین را برای اعتراض به این اظهارات «بسیار نامناسب» فراخواند و چند سیاستمدار ژاپنی خواستار اخراج کنسول شدند.
شکاف روز پنجشنبه زمانی عمیق‌تر شد که چین برای اولین بار در بیش از دو سال، سفیر ژاپن را به دلیل اظهارات خانم تاکایچی فراخواند و «اعتراض شدید» کرد.
چین روز جمعه گفت در صورت مداخله ژاپن در مورد تایوان با شکست نظامی «خردکننده» مواجه خواهد شد و «نگرانی جدی» خود را از جهت گیری امنیتی ژاپن ابراز کرد.
این امر شامل ابهام در مورد سه اصل غیر هسته‌ای ژاپن مبنی بر توسعه ندادن، در اختیار نداشتن یا میزبانی نکردن از سلاح‌های هسته‌ای بود.
یک تحقیق رویترز در ماه اوت (مرداد) نشان داد تمایل فزاینده‌ای در ژاپن برای کاهش این تعهدات وجود دارد که مدت‌ها در تنها کشور آسیب دیده از بمباران اتمی، یک تابو بوده است.
کشتی‌های گارد ساحلی چین یکشنبه از آب‌های اطراف مجمع‌الجزایری در دریای چین شرقی که تحت کنترل ژاپن است، اما چین ادعای مالکیت آن را دارد، عبور کردند.
این جزایر که در توکیو «سنکاکو» و در پکن «دیائویو» نامیده می‌شوند، از سال ۲۰۱۲ که ژاپن آنها را ملی اعلام کرد، نقطه اختلاف بوده‌اند. گارد ساحلی ژاپن گفت که کشتی‌های چینی را دور کرد.
ژاپن گفت روز شنبه نیز پس از پرواز یک هواپیمای بدون سرنشین چین بین تایوان و یوناگونی، جنگنده‌های خود را به پرواز درآورده است.
جرج گلس، سفیر آمریکا در ژاپن، نیز وارد این اختلاف شده و کنسول را در «اکس» مورد انتقاد قرار داده است.
او روز شنبه پس از آنکه این دیپلمات چینی، خانم تاکایچی را یک «جادوگر شرور» خواند، گفت زمان آن فرا رسیده که جلو برویم و افزود: «هالووین آمده و رفته است.»
رسانه‌های وابسته به دولت چین نیز روز دوشنبه، خانم تاکایچی را هدف گرفتند.
روزنامه حزب حاکم کمونیست در یک یادداشت نوشت: «اظهارات خطرناک تاکایچی که اعصاب همه طرف‌ها را تحریک کرده، نه تنها بی‌پروایی راهبردی، بلکه تحریک عمدی بوده است.»
تاکاهیده کیوچی، اقتصاددان ارشد مؤسسه تحقیقاتی نومورا، گفت اگر این اختلاف ادامه یابد، کاهش بازدیدکنندگان چینی، مانند کاهش تقریباً ۲۵ درصدی که در خلال یک اختلاف جزیره‌ای در سال ۲۰۱۲ مشاهده شد، می‌تواند ضربه اقتصادی قابل توجهی به ژاپن وارد کند.
او گفت: «کاهش تعداد بازدیدکنندگان در این مقیاس تأثیر مهارکننده بیش از نیمی از رشد سالانه ژاپن خواهد داشت.»
نگرانی‌ها از چنین ضربه‌ای باعث کاهش سهام حساس به گردشگری در توکیو شد، به طوری که سهام شرکت بهره‌برداری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای میتسوکوشی ۱۱.۳ درصد و خطوط هوایی ژاپن ۳.۷ درصد افت کرد.
موضوع تایوان در روابط چین و ژاپن
ژاپن روابط دیپلماتیک رسمی با تایوان ندارد و رسماً تایوان را به‌عنوان یک کشور به‌رسمیت نمی‌شناسد. بلکه همچون آمریکا، سیاستی از روابط غیررسمی و سطح کاری با تایوان دارد و بار‌ها موضع خود را که طرفدار حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مسألهٔ چین و تایوان است، تکرار کرده است.
این منازعه آشکار می‌کند که پکن هرگز نمی‌تواند تایوان را رها کند، چون مشروعیت سیاسی حزب کمونیست چین تا حد زیادی به مسألهٔ تایوان گره خورده است و ممکن است پکن این را لحظه‌ای مهم بداند تا خطوط قرمز خود را دوباره تأیید کند.
اگر در تایوان وضعیتی اضطراری رخ دهد که شامل «ناو‌ها و استفاده از زور» شود، «آنگاه این می‌تواند موقعیتی باشد که بقای [ژاپن]را تهدید کند، به هر شکلی که نگاه کنید»، تاکایچی در پارلمان گفت. چارچوب‌بندی حمله به تایوان به‌عنوان یک «تهدید وجودی» می‌تواند بالقوه به ژاپن اجازه دهد تحت قوانین امنیتی ۲۰۱۵ کشور با نیرو پاسخ دهد.
شاید این واضح‌ترین و قاطع‌ترین دیدگاه نسبت به وضعیت چین و تایوان از زمانِ مرشدِ تاکایچی، شینزو آبه، نخست‌وزیر فقید، باشد. «یک اضطرار در تایوان، یک اضطرار برای ژاپن است، و بنابراین یک اضطرار برای اتحاد ژاپن و آمریکا»، آبه در سال ۲۰۲۱ گفت و تلویحاً اشاره کرد که حملهٔ چین به تایوان می‌تواند پاسخی از سوی ژاپن را در پی داشته باشد.
از سوی دیگر، شینگو ایشیبا، نخست‌وزیر سابق و مستقیم‌ترین پیش‌واژهٔ تاکایچی که از همان حزب است، روز پنجشنبه یادآور شد که دولت‌های پیشین به‌طور مداوم از بیان چنین بیانیهٔ قاطعی دربارهٔ تایوان خودداری کرده‌اند.
اگرچه موضع بنیادین ژاپن تغییری نکرده، چین اظهارات تاکایچی را به‌عنوان تغییری کلامی یا دیپلماتیک، و شاید تغییری در سیاست، تفسیر کرده است. تا وقتی چین به این شیوه آنها را قضاوت کند، آشتی دیدگاه‌های ژاپن و چین دربارهٔ این موضوع دشوار خواهد بود.
اینکه آیا ژاپن باید در صورت حملهٔ چین به تایوان به‌عنوان دفاع جمعی از تایوان دفاع کند یا نه، پرسشی است که جامعهٔ ژاپنی را تقسیم کرده است. نظرسنجی خبرگزاری کیودو که روز یکشنبه منتشر شد نشان داد که ۴۸.۸٪ از پاسخ‌دهندگان موافق بودند که ژاپن چنین کاری را انجام دهد در حالی که ۴۴.۲٪ مخالف بودند. در عین حال، ۶۰.۴٪ از پاسخ‌دهندگان از برنامهٔ تاکایچی برای افزایش هزینه‌های دفاعی ژاپن حمایت کردند.
به اعتقاد ناظران اظهارات تاکایچی آنچه بسیاری گمان می‌بردند موضع امنیتی ژاپن در قبال تایوان است را متبلور کرد — یعنی اینکه توکیو در نظر دارد منازعهٔ نظامی در تنگهٔ تایوان را تهدیدی وجودی برای ژاپن بداند. این حمایت آشکار عمومی از تایوان و سیلی به صورت چین است.
این کشمکش ممکن است پکن را برانگیزد تا نظامی‌سازی منطقه‌ای‌اش را تشدید کند.
در جبههٔ امنیتی، چین ممکن است از این ماجرا به‌عنوان توجیهی برای افزایش حضور و پایش فعالیت‌های ژاپن در نزدیکی تنگهٔ تایوان استفاده کند، در حالی که همچنان به صدور هشدار‌های سفر ادامه می‌دهد.
در طول آخر هفته، چهار کشتی مسلح گارد ساحلی چین از آب‌های مورد مناقشهٔ جزایر سِنکاکو (که در چین جزایر دیاویو خوانده می‌شوند) عبور کردند، که این جزایر تحت کنترل ژاپن‌اند. گارد ساحلی چین گفت این بخشی از عملیاتِ «گشت اجرای حقوق» قانونی بوده است.
پکن احساس خواهد کرد که باید نمایش عمومی قدرتمندی از «آسیب‌رساندن» به ژاپن نشان دهد تا افکار عمومی داخلی چین را راضی کند. مردم چین ممکن است همان‌طور که در سال ۲۰۱۲ پس از ملی‌شدن جزایر مورد مناقشه علیه کالا‌های ژاپنی تحریم به‌راه انداختند، تحریم کالا‌های ژاپنی را از سر بگیرند.
در عین حال، سخنگوی وزارت خارجهٔ چین، لین جیان، روز جمعه دربارهٔ ابهام ژاپن در اصول غیر هسته‌ای‌اش ابراز نگرانی کرد و گفتهٔ ژاپن دربارهٔ آمادگی‌اش برای داشتن زیردریایی‌های هسته‌ای‌نیرو «تغییری منفی در سیاست است که سیگنالی خطرناک به جامعهٔ بین‌المللی می‌فرستد.»
«لین» درباره اظهارات تاکایچی، گفت: «به‌دلیل این تحرکات ژاپن، کشور‌های همسایهٔ آسیا و جامعهٔ بین‌المللی باید با شدت دربارهٔ این سؤال کنند و نگران شوند: آیا ژاپن واقعاً با نظامی‌گری قطع رابطه کرده است؟»
این منازعهٔ دیپلماتیک به‌نظر می‌رسد تنش‌ها بین چین و ژاپن را که مدت‌ها شکننده بوده‌اند (چون بسیاری در چین ژاپن را گناه‌کارِ جنگی می‌بینند و آن را توبه‌وار نمی‌دانند) دوباره شعله‌ور کرده است، هرچند روابط امسال پس از آنکه چین اخیراً ممنوعیت جزئی واردات غذا‌های دریایی ژاپن را برداشته بود، تا حدی گرم شده بود.
ژاپن به چین احتیاجی نداره و خودش جزو اقتصادهای برتره ، اون زمانی که ژاپن توحش رو کنار گذاشت و به مدرنیته و صنایع میشرفته از جمله رباتیک و الکترونیک روی اورد جین هنوز تو عهد دقیانوس بود و هنوزم تا حدی هست. 