هوش مصنوعی چگونه اضطراب پنهان را از روی چهره تشخیص می‌دهد؟
به گزارش سرویس علم و فناوری تابناک، افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات سلامت روان است که با کاهش بیان چهره‌ای و تغییر در ادراک اجتماعی همراه است. اما آیا حالت‌های خفیف‌تری از آن، مانند اضطراب زیر آستانه‌ای (Subthreshold Depression) نیز می‌توانند چهره‌ی افراد را تغییر دهند؟ پژوهشی نوآورانه از ژاپن، پاسخ جالبی به این سؤال داده است.
دو پژوهشگر از دانشگاه واسدا (Waseda University)، اریکو سوگیموری و مایو یاماگوچی، با استفاده از فناوری تحلیل چهره مبتنی بر هوش مصنوعی به بررسی این موضوع پرداختند. آن‌ها از ۶۴ دانشجوی ژاپنی خواستند تا ویدیوهای کوتاهی از معرفی خود ضبط کنند. سپس گروهی دیگر از دانشجویان این ویدیوها را از نظر میزان رسا بودن، دوستانه بودن و طبیعی بودن ارزیابی کردند.
در همین حین، یک سامانه‌ی تحلیل چهره‌ی هوش مصنوعی به نام OpenFace 2.0 حرکات ظریف عضلات صورت شرکت‌کنندگان را زیر نظر گرفت. این نرم‌افزار قابلیت ردیابی دقیق حرکت‌هایی مثل بالا رفتن ابرو، کشیدن لب، حرکات پلک و باز شدن دهان را دارد.
نتایج جالب توجه بودند: افرادی که علائم اضطراب زیر آستانه‌ای داشتند، در نگاه دیگران کمتر دوستانه، کمتر رسا و کمتر جذاب به نظر می‌رسیدند، ولی جالب‌تر اینکه منفی یا عصبی هم تلقی نمی‌شدند. در واقع، آن‌ها بیان مثبت کمتری داشتند، نه اینکه رفتاری منفی نشان دهند.
همچنین، تحلیل داده‌های چهره‌ای توسط هوش مصنوعی نشان داد که حرکات خاصی در ناحیه چشم و دهان به‌طور معناداری با این نوع اضطراب مرتبط‌اند — حتی اگر ناظران انسانی متوجه آن‌ها نشوند.
پژوهشگران تأکید کردند که این یافته‌ها به ویژه در بستر فرهنگی ژاپن اهمیت دارد، چراکه هنجارهای فرهنگی می‌توانند بر نحوه‌ی ابراز احساسات تأثیرگذار باشند. آن‌ها همچنین پیشنهاد می‌دهند که این نوع تحلیل‌های غیربرخوردی و مبتنی بر ویدیو، می‌تواند در مدارس، دانشگاه‌ها، محیط‌های کاری و پلتفرم‌های سلامت روان دیجیتال به‌عنوان ابزار غربالگری اولیه به کار رود.
اگرچه اضطراب زیر آستانه‌ای ممکن است آن‌قدر شدید نباشد که یک اختلال روانی کامل محسوب شود، اما شواهد نشان می‌دهد که بر بدن و رفتارهای غیرکلامی اثر می‌گذارد. تشخیص زودهنگام این علائم با کمک هوش مصنوعی می‌تواند فرصتی برای مداخلات پیشگیرانه و مراقبت به‌موقع از سلامت روان فراهم کند — پیش از آنکه بحران جدی‌تری شکل بگیرد.
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
