در جلسه عراقچی با نخست وزیر طالبان درباره سد دوستی مشهد چه گذشت؟

سالار ولایتمدار؛ عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار پارلمانی تابناک، در واکنش به اعلام شرکت مدیریت منابع آب مشهد مبنی بر رسیدن سد دوستی به حجم مرده و کاهش محسوس ذخایر نسبت به سال گذشته، که علت آن انحراف آب هریرود توسط طالبان به سمت سد پاشدان عنوان شده، اظهار داشت: در خصوص حقابه ایران از افغانستان، این یک موضوع قدیمی و دیرینه است و همچنان پرونده آن در وزارت امور خارجه و وزارت کشور به صورت جدی در حال پیگیری است. همچنین، کمیسیون‌های مجلس، از جمله کشاورزی، انرژی، بویژه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی که متولی پیگیری این موضوع هستند، به این پرونده با دقت رسیدگی می‌کنند.

وی افزود: این موضوع پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و با پیشرفت زمان، خشکسالی‌های موجود در اطراف و کشور آثار خود را برجسته‌تر می‌کند و شرایط را حادتر می‌سازد. طی سال‌های اخیر، ایران و افغانستان بر سر میزان حقابه هریرود و هیرمند بحث‌های اساسی داشته‌اند. آخرین پیگیری‌ها شامل جلسه رسمی‌ای بود که با حضور عباس عراقچی و اینجانب از طرف کمیسیون امنیت ملی با عالی‌ترین مقام طالبان، فردی که به عنوان نخست‌وزیر فعلی معرفی شده است، برگزار شد.

ولایتمدار تصریح کرد: در این جلسه، نخست وزیر فعلی طالبان بیشتر بعد شرعی موضوع را مورد تأکید قرار دادند و اظهار داشت که از دیدگاه اسلام و عرف، قطع حقابه دیگر کشورها حرام و گناه کبیره است و در صورت انجام چنین کاری، جزو ظالمین محسوب خواهند شد. واقعیت این است که نه هریرود و نه هیرمند به اندازه کافی آب دارند؛ جریان این دو رودخانه یا خشک می‌شود یا به حداکثر ظرفیت خود می‌رسد. طالبان حتی پیشنهاد دادند که بالگرد آماده کنند تا بازدیدی از هیرمند و هری‌رود صورت گیرد و اگر جایی آبی جمع شده که به ایران منتقل نشده است، بتوانند آن را آزاد کنند.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد:ک این موضوع در همان جلسه به صورت شفاهی مطرح شد. با این حال، بررسی‌ها نشان داد که آبی که طالبان می‌توانند آزاد کنند، محدود است زیرا خود برای ذخایر داخلی و مصارف مردم پیش‌بینی‌هایی دارند، مشابه آنچه ما در ذخایر برق‌آبی داخلی انجام می‌دهیم. بنابراین نمی‌توان گفت که طالبان عمداً آب را به ایران منتقل نمی‌کنند؛ مشکل اصلی خشکسالی و کم‌آبی است.

این نماینده مجلس گفت: در خصوص وضعیت بحرانی سد دوستی و کم‌آبی مشهد، این موضوع بیشتر به وزارت نیرو بازمی‌گردد. پیش‌بینی این وضعیت و اتخاذ تدابیر لازم برای جبران کمبود آب یا مدیریت ذخایر سد، حداقل یک سال قبل امکان‌پذیر بود. از این‌ رو، لازم است وزارت نیرو توضیح دهد که چرا اقدامات پیشگیرانه انجام نشده است.

ولایتمدار با بیان اینکه به‌طور کلی، خشکسالی‌های اخیر و کاهش جریان رودخانه‌ها در استان‌های مختلف، از جمله اصفهان و چهارمحال و بختیاری، نشان می‌دهد که حتی منابع داخلی هم به اندازه کافی پاسخگوی نیازها نیستند خاطر نشان کرد: در این شرایط، پیگیری‌های دیپلماتیک و فنی برای حفظ حقابه ایران از افغانستان نباید متوقف شود. تا آنجا که اطلاع دارم، وزارت امور خارجه با همکاری کارشناسان وزارت نیرو و وزارت کشور، این موضوع را با جدیت پیگیری می‌کند.

گفتگو: مهتاب بهرامی آسترکی